Η πτώση κατά 35,5% των της μέσης αξίας συναλλαγών με πλαστικό χρήμα κατά το πρώτο εννεάμηνο του 2020, όπως αποκάλυψε μελέτη του ΙΟΒΕ, ανοίγει διάπλατα τον δρόμο για «κούρεμα» των e-αποδείξεων για τα εισοδήματα του περασμένου έτους, τα οποία θα φορολογηθούν φέτος. Η έρευνα του ΙΟΒΕ με θέμα «Ηλεκτρονικές Πληρωμές στην Ελλάδα: Πολιτικές και επιδράσεις στη χρήση καρτών 2015-2020» κατέδειξε ότι εν μέσω πανδημίας η συχνότητα των ψηφιακών πληρωμών αυξήθηκε, αλλά με συναλλαγές χαμηλότερης αξίας, με αποτέλεσμα η μέση αξία συναλλαγής να έχει μειωθεί στα σχεδόν 2/3 των προηγούμενων ετών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, ακόμα και τους μήνες που ήταν ανοιχτή η οικονομία, όπως Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο, οι συναλλαγές με πλαστικό χρήμα ήταν περιορισμένες κατά περίπου 25%. Είναι ενδεικτικό ότι οι συναλλαγές με κάρτα μειώθηκαν κατά 7% τον Μάρτιο του 2020, πρώτο μήνα του lockdown, κατά 19% τον Απρίλιο, ενώ άρχισαν να αυξάνονται οριακά με το άνοιγμα της οικονομίας, κατά 7%, τον Μάιο.
Τι επεξεργάζεται το υπουργείο Οικονομικών
Με αυτά τα στοιχεία αλλά και τα στοιχεία ηλεκτρονικών πληρωμών που διαθέτει η Τράπεζα της Ελλάδος, στο υπουργείο Οικονομικών επεξεργάζονται τις προσωρινές αλλαγές στις οποίες θα πρέπει να προχωρήσουν στο μέτρο των ηλεκτρονικών αποδείξεων ώστε να μη χρεωθούν με έξτρα φόρο εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενοι οι οποίοι εξαιτίας της σημαντικής πτώσης των καταναλωτικών δαπανών τους από την παρατεταμένη οικονομική καραντίνα και το κλίμα ανασφάλειας δεν κατάφεραν πέρυσι να πραγματοποιήσουν δαπάνες με ηλεκτρονικό χρήμα αξίας ίσης με το 30% του εισοδήματός τους, όπως προβλέπει το ισχύον νομοθετικό καθεστώς.
Το «τοπίο» αναμένεται να ξεκαθαρίσει πλήρως τις επόμενες εβδομάδες, καθώς το σύστημα για την υποβολή των δηλώσεων αναμένεται να ανοίξει τον Μάιο, οπότε και μέχρι τότε θα έχει αποσαφηνιστεί πλήρως το καθεστώς που θα ισχύσει για τους φορολογούμενους.
Τα δύο σενάρια για τις ηλεκτρονικές αποδείξεις
Δύο είναι τα σενάρια που βρίσκονται στο τραπέζι:
- Να περιοριστεί το όριο 30% των ηλεκτρονικών αποδείξεων στο 20% ή ακόμα χαμηλότερα. Με το ψαλίδισμα του ορίου θα μειωθεί σημαντικά η απαιτούμενη αξία των αγορών αγαθών και υπηρεσιών που θα πρέπει να δηλωθεί στον αντίστοιχο κωδικό του Ε1.
- Να μην ισχύσει το πέναλτι 22% που επιβάλλεται, όπως προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία, για το ποσό των αποδείξεων που λείπουν. Δηλαδή αν πρέπει με βάση το δηλωθέν εισόδημα να έχει πραγματοποιήσει το προηγούμενο έτος δαπάνες 2.000 ευρώ και εμφανίσει 1.000 ευρώ, θα κληθεί να καταβάλει πρόσθετο φόρο 220 ευρώ (1.000 ευρώ X 22%).
Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ, κάθε 1% αύξηση της χρήσης καρτών σε αξία συναλλαγών οδήγησε κατά μέσο όρο την περίοδο 2015-2019 σε αύξηση των εσόδων ΦΠΑ κατά 0,13 ποσοστιαίες μονάδες (π.μ.), ενώ αντίστοιχα κάθε 1% αύξηση του αριθμού συναλλαγών μεταφράζεται σε αύξηση των εσόδων και 0,09 π.μ. Ως αποτέλεσμα, εκτιμάται ότι η διείσδυση των καρτών συνέβαλε τουλάχιστον στο 17% της συνολικής ετήσιας αύξησης εσόδων από ΦΠΑ το 2019.
Κίνητρα
Καθώς υπάρχει ακόμα σημαντικό περιθώριο για ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης μέσα από αύξηση της χρήσης καρτών, η μελέτη προτείνει τη λήψη περαιτέρω μέτρων πολιτικής που ενθαρρύνουν τη διείσδυση ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής σε κλάδους μέτριου και υψηλού ρίσκου φοροδιαφυγής και σε περιοχές με χαμηλή χρήση. Ενδεικτικά συμπληρωματικά μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση είναι:
- η επιστροφή στον καταναλωτή ενός ποσοστού επί της αξίας αγοράς μέσω ΗΜΠ σε στοχευμένες συναλλαγές με μέτριο ρίσκο φοροδιαφυγής,
- η στόχευση της λοταρίας αποκλειστικά σε συναλλαγές σε κλάδους με υψηλό ρίσκο φοροδιαφυγής,
- η εισαγωγή διακριτής λοταρίας,
- η επιστροφή φόρου για ελεύθερους επαγγελματίες που επιτυγχάνουν στόχους διείσδυσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής για τις προσφερόμενες υπηρεσίες τους.