Στις εξελίξεις στην εκκαθάριση τραπεζών και ασφαλιστικών εταιρειών στην Ελλάδα, η οποία κορυφώθηκε την περασμένη δεκαετία με τη μεγάλη κρίση, αναφέρθηκε η Υποδιοικήτρια της Τράπεζας της Ελλάδος, Χριστίνα Παπακωνσταντίνου, στην ημερίδα της ΤτΕ, με θέμα: «Εποπτεία και πρόοδος στην εκκαθάριση χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων».
Η ομιλία της κ. Παπακωνσταντίνου
Με ιδιαίτερη χαρά σας υποδέχομαι σήμερα στην εκδήλωση που διοργανώνει η Τράπεζα της Ελλάδος, αφιερωμένη στο εξαιρετικά σημαντικό και ταυτόχρονα σύνθετο θέμα των εκκαθαρίσεων στο χρηματοπιστωτικό τομέα.
Η πρόοδος που έχει σημειωθεί στις διαδικασίες εκκαθάρισης είναι αξιοσημείωτη, δεδομένων των σημαντικών αρχικών προκλήσεων. Υπό την πίεση της χρηματοοικονομικής κρίσης την περίοδο 2009-2012, ο ελληνικός χρηματοπιστωτικός τομέας υπέστη ριζική αναδιάρθρωση.
Μεταξύ άλλων, 14 πιστωτικά ιδρύματα τέθηκαν σε ειδική εκκαθάριση, γεγονός που αποτέλεσε μεγάλη πρόκληση τόσο για την Τράπεζα της Ελλάδος όσο και για την εγχώρια οικονομία ευρύτερα.
Στοχεύοντας στη βέλτιστη διαχείριση της κρίσης, η Τράπεζα της Ελλάδος προχώρησε στο σχεδιασμό και την εφαρμογή μιας στρατηγικής που επέτρεψε τη συστηματική και αποτελεσματική διεξαγωγή των εκκαθαρίσεων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, λαμβάνοντας υπόψη τις τότε ιδιαίτερα δυσμενείς συνθήκες της αγοράς.
Επιπρόσθετα, στον ασφαλιστικό τομέα, με τον ν. 3867/2010, η ευθύνη για την εποπτεία της ιδιωτικής ασφάλισης μεταφέρθηκε από την Επιτροπή Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης (ΕΠΕΙΑ) στην Τράπεζα της Ελλάδος. Στο πλαίσιο αυτό, η Τράπεζα της Ελλάδος ανέλαβε την εποπτεία ενός μεγάλου αριθμού ασφαλιστικών επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων και αυτών με ήδη ανακληθείσα άδεια λειτουργίας.
Παρά τις μεγάλες δυσκολίες της περιόδου εκείνης, η Τράπεζα της Ελλάδος ανταποκρίθηκε με συνέπεια στο νέο της ρόλο. Ανέπτυξε ένα στιβαρό εποπτικό πλαίσιο, δημιούργησε τα απαραίτητα εργαλεία και άσκησε – και συνεχίζει να ασκεί – συστηματική εποπτεία σε έναν τομέα για τον οποίο δεν υφίσταται ενιαίο ευρωπαϊκό πλαίσιο, γεγονός που καθιστά το έργο της ακόμη πιο απαιτητικό.
To πλαίσιο εποπτείας των εκκαθαρίσεων που διαμορφώθηκε κάλυψε το θεσμικό κενό και εξασφάλισε ότι η διαδικασία της εκκαθάρισης πραγματοποιείται με διαφάνεια, ταχύτητα και αξιοπιστία, παρά την πολυπλοκότητα και τις δυσκολίες της κάθε περίπτωσης.
Η εποπτεία των εκκαθαρίσεων από την Τράπεζα της Ελλάδος συνίσταται σε ένα σύνολο κρίσιμων δραστηριοτήτων, όπως:
Στον καθορισμό των υποχρεώσεων και των αρμοδιοτήτων των εκκαθαριστών, με σαφείς κανόνες και απαιτήσεις διαφάνειας.
Στη συνεχή παρακολούθηση της πορείας της εκκαθάρισης, μέσω συστηματικών υποβολών στοιχείων και εκθέσεων, καθώς και στη διατύπωση κατευθύνσεων ή προτάσεων για τυχόν βελτιωτικές ενέργειες, συμπεριλαμβανομένης – όπου απαιτείται – της αλλαγής εκκαθαριστή.
Στη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τη νομοθεσία, αλλά και με τις αρχές χρηστής διαχείρισης και διαφάνειας, που αποτελεί προϋπόθεση για την ομαλή ολοκλήρωση των διαδικασιών.
Στο συντονισμό με άλλους θεσμούς και φορείς, όπου αυτό απαιτείται, ώστε να επιλύονται σύνθετα νομικά ή λειτουργικά ζητήματα που ανακύπτουν κατά την πορεία της εκκαθάρισης, καθώς και στην υποβολή τεκμηριωμένων προτάσεων για τυχόν αναγκαίες τροποποιήσεις της νομοθεσίας.
Συνεχής προσπάθεια για βελτίωση του εποπτικού πλαισίου
Παράλληλα, καταβάλλεται συνεχής προσπάθεια για την περαιτέρω ανάπτυξη και βελτίωση του εποπτικού πλαισίου, ώστε αυτό να υποστηρίζει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την ομαλή διεξαγωγή των διαδικασιών εκκαθάρισης. Όλα αυτά τα χρόνια η Τράπεζα της Ελλάδος συγκέντρωσε πολύτιμη εμπειρία και ανέπτυξε τεχνογνωσία, η οποία της επιτρέπει σήμερα να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις που ανακύπτουν στην πορεία των εκκαθαρίσεων με ακόμη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, συμβάλλοντας καίρια στην πρόοδο που έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια.
Ορόσημο η πώληση του χαρτοφυλακίου Alphabet
Όσον αφορά τις τρέχουσες εξελίξεις, στον τομέα των εκκαθαρίσεων πιστωτικών ιδρυμάτων, ένα ιδιαίτερα σημαντικό ορόσημο επετεύχθη τη διετία 2024-2025, με την ολοκλήρωση της πώλησης του χαρτοφυλακίου Alphabet, της μεγαλύτερης συναλλαγής πώλησης χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων δανείων που έχει πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα μέχρι σήμερα.
Η συναλλαγή αυτή αποτέλεσε την τελευταία σε μια σειρά επιτυχημένων πωλήσεων που υλοποιήθηκαν από τον Ενιαίο Ειδικό Εκκαθαριστή, συμβάλλοντας καθοριστικά στη μείωση του όγκου των υπό εκκαθάριση περιουσιακών στοιχείων.
Στα βασικά επιτεύγματα συγκαταλέγονται επίσης η συστηματική διαχείριση των δανείων, η αποτελεσματική ρευστοποίηση των λοιπών περιουσιακών στοιχείων και εν γένει η προστασία της περιουσίας των υπό εκκαθάριση ιδρυμάτων.
Η επιτυχής ολοκλήρωση των διαδικασιών αυτών, υπό την εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος, είναι κρίσιμης σημασίας για το δημόσιο συμφέρον. Τα έσοδα που προκύπτουν διατίθενται για την αποπληρωμή των υποχρεώσεων των υπό ειδική εκκαθάριση πιστωτικών ιδρυμάτων προς το ΤΕΚΕ και το ΤΧΣ, συμβάλλοντας στη σταθερότητα και την εύρυθμη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Εκκαθάριση ασφαλιστικών εταιρειών
Σημαντικά βήματα έχουν σημειωθεί τα τελευταία χρόνια και στον τομέα της εκκαθάρισης ασφαλιστικών επιχειρήσεων. Ειδικότερα η πρόοδος που έχει επιτευχθεί στην εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων των υπό εκκαθάριση ασφαλιστικών επιχειρήσεων, κυρίως ακινήτων, έχει επιταχύνει σημαντικά τις διανομές προς τους δικαιούχους απαιτήσεων από ασφάλιση.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πολυετής υπόθεση του Ομίλου Ασπίς, η άδεια λειτουργίας του οποίου ανακλήθηκε μεσούσης της οικονομικής κρίσης και ενώ δεν υφίστατο θεσμικό πλαίσιο για ασφαλιστικές εκκαθαρίσεις. Σήμερα οι ασφαλισμένοι της Commercial Value ικανοποιούνται στο 100%, ενώ για την ΑΣΠΙΣ ΑΕΓΑ βρίσκεται σε εξέλιξη νέα διανομή από την εκκαθαριστική περιουσία, αποκαθιστώντας σταδιακά τα δικαιώματα των ασφαλισμένων.
Σε ό,τι αφορά τις εκκαθαρίσεις μικρότερων ασφαλιστικών επιχειρήσεων, επίσης σημειώνονται θετικές εξελίξεις, με πολλά ζητήματα να έχουν ήδη επιλυθεί ή να βρίσκονται σε διαδικασία επίλυσης, χάρη σε στοχευμένες παρεμβάσεις που διασφαλίζουν τη βέλτιστη διαχείριση των εκκαθαρίσεων αυτών.
Η Τράπεζα της Ελλάδος, ως ανεξάρτητη αρχή και ως αρμόδια για την εποπτεία των διαδικασιών εκκαθάρισης όλων των εποπτευόμενων από αυτήν ιδρυμάτων, συνεχίζει να προωθεί δράσεις για τη βελτίωση και επιτάχυνση αυτών των διαδικασιών. Μέσα από προτάσεις για νομοθετικές τροποποιήσεις και την αναθεώρηση του κανονιστικού της πλαισίου, στοχεύει στην απλοποίηση και ταχύτερη ολοκλήρωση των διαδικασιών εκκαθάρισης, εξασφαλίζοντας τη μέγιστη δυνατή απόδοση για πιστωτές και ασφαλισμένους, αλλά και τη διαφάνεια, την αποτελεσματικότητα και την αξιοπιστία σε κάθε στάδιο των διαδικασιών.
Στόχος της σημερινής ημερίδας είναι να αποτυπώσουμε με σαφήνεια την τρέχουσα κατάσταση στον τομέα των εκκαθαρίσεων και να καταγράψουμε τα εμπόδια και τις προκλήσεις που εξακολουθούν να υπάρχουν. Παράλληλα, στόχος είναι να ενθαρρύνουμε τον ανοικτό διάλογο και την ανταλλαγή καλών πρακτικών, ώστε να χαράξουμε τα επόμενα βήματα που θα επιταχύνουν τις διαδικασίες εκκαθάρισης και θα τις καταστήσουν ακόμη πιο αποτελεσματικές προς όφελος της οικονομίας και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Με πρωτοβουλίες όπως η σημερινή στηρίζουμε έμπρακτα τη συνεργασία και το συντονισμό όλων των εμπλεκόμενων μερών, στοιχείο που συνιστά απαραίτητη προϋπόθεση για την εξεύρεση λύσεων.