Η ελληνική παροιμία «κάθε θαύμα, τρεις ημέρες (διαρκεί)» απεικονίζει και την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων το τελευταίο διάστημα: Δεν καταλάγιασε ακόμα η αισιοδοξία που προέκυψε από την τελευταία συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν, και τη συμφωνία για «ήρεμα νερά» έως το φθινόπωρο, και η Τουρκία για μυριοστή φορά πυροδότησε και πάλι την ένταση στο Αιγαίο, με τις μαζικές υπερπτήσεις και τις εκατοντάδες παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από τα μαχητικά τα αεροσκάφη.
Η πολιτική της Αγκυρας
Η Άγκυρα ακολούθησε αυτή την πολιτική ως αποτέλεσμα συγκεκριμένου σκεπτικού: Τα νέα δεδομένα στην Ανατολική Μεσόγειο και η προτεραιότητα που δίνει η Δύση στην απεξάρτηση της Ευρώπης από το φυσικό αέριο της Ρωσίας, επιβάλλουν τη συνεργασία όλων των παραγόντων της ευρύτερης περιοχής, δηλαδή της Ελλάδας, της Κύπρου, της Αιγύπτου, του Ισραήλ και της Τουρκίας. Σε αυτό το πλαίσιο συμφωνήθηκαν τα «ήρεμα νερά» μεταξύ των ηγετών Ελλάδος και Τουρκίας, ενώ η Άγκυρα αισθάνεται και πάλι δυνατή στο διπλωματικό πεδίο, καθώς τώρα αξιοποιεί τις καλές σχέσεις που διατηρούσε τόσο με τη Ρωσία όσο και με την Ουκρανία, οι οποίες της χρησίμευσαν για να παίξει το ρόλο του «διαμεσολαβητή» αν και χωρίς αποτελέσματα.
Από τη μια η αυτοπεποίθηση που της έδωσε η αίσθηση ότι παίζει έναν κεντρικό ρόλο, κι από την άλλη η έντονη παρότρυνση των ΗΠΑ για συνεννόηση και συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο, έκαναν την Τουρκία να πιστεύει ότι μπορεί για άλλη μια φορά να ισορροπήσει μεταξύ της συνεννόησης ως προς τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου με τη διατήρηση της έντασης στο Αιγαίο και ειδικότερα στον ελληνικό εναέριο χώρο. Κι επειδή αυτή η τουρκική πρακτική είναι παλαιά και καθημερινή, δεν ανέμενε ελληνική αντίδραση σε υψηλούς τόνους. Άλλωστε, το καθεστώς Ερντογάν έχει ανάγκη τη συντήρηση της έντασης, καθώς αναμένεται να στήσει πολλούς «εορτασμούς» για τα 100 χρόνια της Μικρασιατικής Καταστροφής, ενώ του χρόνου έχει και εκλογές στις οποίες διακυβεύεται η συνέχιση ή όχι της πολυετούς πολιτικής του κυριαρχίας.
Η αντίδραση της Αθήνας
Η αντίδραση της Αθήνας σε πολλά επίπεδα και μάλιστα συγχρόνως, αρχικά αιφνιδίασε την Άγκυρα, η οποία πολλές ώρες αργότερα απάντησε με μια αμήχανη δήλωση, ότι… φταίει η Αθήνα για τις τουρκικές παραβιάσεις του εναέριου χώρου της πατρίδας μας. Οι υψηλοί τόνοι της κυβέρνησης Μητσοτάκη έφτασαν έως τα αυτιά του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, στον οποίο ο Έλληνας πρωθυπουργός εξήγησε πως η τουρκική συμπεριφορά αποσταθεροποιεί τη νοτιοανατολική πτέρυγα της Ατλαντικής Συμμαχίας και δυσχεραίνει σημαντικά την προσπάθεια συνεννόησης με σκοπό την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου, κάτι που διακαώς επιθυμεί το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ.
Στο ίδιο μήκος κύματος θα κινηθεί ο κ. Μητσοτάκης τόσο κατά την συνάντησή του με τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο (16 Μαΐου) όσο και στην ομιλία που θα εκφωνήσει ενώπιον του Κογκρέσου των ΗΠΑ, καθώς είναι ο πρώτος πρωθυπουργός της Ελλάδος που λαμβάνει τέτοια πρόσκληση.
Ο Δένδιας έδωσε πρόγευση της ομιλίας Μητσοτάκη στο Κογκρέσο
Μια πρόγευση των όσων θα πει στον Λευκό Οίκο ο πρωθυπουργός έδωσε χθες το βράδυ ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας κατά το αποχαιρετιστήριο δείπνο που παρέθεσε προς τιμή του απερχόμενου πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Τζέφρι Πάιατ.
Ο κ. Δένδιας επεσήμανε με νόημα ότι η αποχώρηση του Αμερικανού πρέσβη συμπίπτει με την έξαρση της τουρκικής παραβατικής συμπεριφοράς και υπογράμμισε ότι μόνο την Τετάρτη έγιναν πάνω από 40 υπερπτήσεις πάνω από ελληνικό έδαφος, συμπεριλαμβανομένων κατοικημένων περιοχών, προσθέτοντας ότι οι ενέργειες αυτές λαμβάνουν χώρα σε μια κρίσιμη συγκυρία για το ΝΑΤΟ.
Ο υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε εκτενώς στην ενδυνάμωση της διμερούς στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ Ελλάδας και Ηνωμένων Πολιτειών, επιστέγασμα της οποίας είναι και η επίσκεψη του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ.
Ιδιαίτερη μνεία έκανε ο κ. Δένδιας στις δύο τροποποιήσεις της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA), τις συχνές επαφές με τους Αμερικανούς ομολόγους του, αρχικά με τον Μάικ Πομπέο και στην συνέχεια με τον Άντονι Μπλίνκεν, καθώς και με μέλη της Γερουσίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων, αρχής γενομένης από τον πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας Ρόμπερτ Μενέντεζ.
Σημαντική ήταν και η αναφορά Δένδια στη συνεργασία 3+1 (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και ΗΠΑ), επισημαίνοντας ότι η προσεχής συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών θα λάβει χώρα στο άμεσο μέλλον. Η συνεργασία αυτή θεωρείται «κλειδί» για την αμερικανική παρουσία στις εξελίξεις της Ανατολικής Μεσογείου.
Στο επόμενο χρονικό διάστημα θα διαφανεί εάν οι νέες τουρκικές προκλήσεις μπορούν να δημιουργήσουν σημαντικό ρήγμα στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ υπονομεύοντας την αμερικανική πολιτική στην περιοχή, ή αν μπορούν να ασκηθούν πιέσεις στην Τουρκία να αλλάξει πολιτική, εγκαταλείποντας την στρατηγική της έντασης. Κάτι που φαίνεται μάλλον δύσκολο…