Επενδυτές και αναλυτές έχουν περάσει το μεγαλύτερο μέρος του έτους υιοθετώντας την άποψη ότι η αγορά πετρελαίου, η οποία βρίσκεται ήδη σε κατάσταση υπερπροσφοράς, οδεύει προς ένα ακόμη μεγαλύτερο πλεόνασμα έως το 2026. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, η υπερπροσφορά αυτή θα μπορούσε να φτάσει τα 4 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα (b/d), πιέζοντας περαιτέρω τις διεθνείς τιμές.
Οι νέες κυρώσεις των ΗΠΑ αλλάζουν τους υπολογισμούς
Αν και αυτό το σενάριο παραμένει πιθανό, μια απροσδόκητη ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ την περασμένη Τετάρτη, με κυρώσεις κατά των δύο μεγαλύτερων παραγωγών πετρελαίου της Ρωσίας, Rosneft και Lukoil, φαίνεται να αλλάζει τα δεδομένα.
Η τρέχουσα υπερπροσφορά, που εκτιμάται στα 1,9 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, αναμένεται να συνεχιστεί έως το 2026. Ωστόσο, λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων, ενδέχεται να μην αυξηθεί τόσο όσο προβλεπόταν.
Επιπτώσεις για τον κλάδο και τους καταναλωτές
Για τη βιομηχανία πετρελαίου, μια μικρότερη υπερπροσφορά μπορεί να σημαίνει στήριξη των τιμών σε έναν ήδη πιεσμένο κλάδο. Αντίθετα, για τους καταναλωτές αυτό μπορεί να μεταφραστεί σε ελαφρώς υψηλότερες τιμές βενζίνης, καθώς το αργό πετρέλαιο αντιπροσωπεύει περίπου το ήμισυ του κόστους στα πρατήρια.
Πτώση των τιμών Brent και WTI από τις αρχές του έτους
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του Brent (BZ=F) έχουν υποχωρήσει πάνω από 13% από την αρχή του έτους, κυμαινόμενα γύρω στα 64 δολάρια. Αντίστοιχα, το West Texas Intermediate (CL=F) έχει μειωθεί κατά 14%, διαπραγματευόμενο γύρω στα 60 δολάρια.
Ωστόσο, τα δύο αυτά benchmarks παρέμειναν σχετικά σταθερά τους τελευταίους έξι μήνες.
Ισχυρή ζήτηση από Κίνα, Ινδία και Μέση Ανατολή
Παρά τις πιέσεις, η ζήτηση για πετρέλαιο παραμένει ανθεκτική. Η Κίνα συνεχίζει να συσσωρεύει αποθέματα πέρα από τις εσωτερικές της ανάγκες, απορροφώντας σημαντικό μέρος του πλεονάσματος, σύμφωνα με τον Jim Burkhard, αντιπρόεδρο αγορών πετρελαίου στην S&P Global.
Παράλληλα, η Μέση Ανατολή διατηρεί υψηλότερη της αναμενόμενης κατανάλωση, ενώ η Ινδία έχει αυξήσει τις εισαγωγές της, επωφελούμενη από το φθηνότερο ρωσικό αργό, όπως ανέφερε ο Nitin Kumar, αναλυτής της Mizuho.
ΟΠΕΚ+ και αυξημένοι στόχοι παραγωγής
Το καρτέλ ΟΠΕΚ+ έχει αυξήσει τους στόχους παραγωγής του για έξι συνεχόμενους μήνες, με την τελευταία συμφωνία, στις αρχές Οκτωβρίου, να προβλέπει άνοδο κατά 137.000 βαρέλια ημερησίως.
Σήμερα, περίπου 1,4 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου βρίσκονται αποθηκευμένα σε δεξαμενόπλοια, αριθμός ρεκόρ, ενώ η Κίνα έχει φτάσει στα όρια αποθηκευτικής ικανότητας της.
«Από μία άποψη, τα θεμελιώδη μεγέθη είναι υγιή», δήλωσε ο Burkhard. «Όμως υπάρχει ένα κύμα πετρελαίου που κατακλύζει την αγορά και πρέπει να βρει “στέγη”».
Προβλέψεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA)
Σύμφωνα με την τελευταία πρόβλεψη του IEA, η υπερπροσφορά ενδέχεται να φτάσει σε μη βιώσιμα επίπεδα των 4 εκατομμυρίων βαρελιών ημερησίως έως το 2026, διπλασιάζοντας τον μέσο όρο του τρέχοντος έτους.
Η Toril Bosoni, επικεφαλής του τμήματος αγορών πετρελαίου του IEA, τόνισε ότι η παγκόσμια αγορά πετρελαίου βρίσκεται σε σημείο καμπής:
είτε ο ΟΠΕΚ+ θα πρέπει να επιβραδύνει την παραγωγή, είτε οι χώρες-καταναλωτές να αυξήσουν τα αποθέματά τους, ώστε να επιτευχθεί νέα ισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης.
Οι αμερικανικές κυρώσεις και η ρωσική προσφορά
Η ανακοίνωση των κυρώσεων κατά Rosneft και Lukoil στις 22 Οκτωβρίου οδήγησε σε άνοδο άνω του 5% στις τιμές Brent και WTI — τα μεγαλύτερα εβδομαδιαία κέρδη από τον Ιούνιο.
Οι δύο ρωσικές εταιρείες εξάγουν περίπου 3 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, σύμφωνα με την Goldman Sachs. Οι αναλυτές της τράπεζας εκτιμούν ότι 500.000 έως 600.000 βαρέλια ενδέχεται να αποσυρθούν από την αγορά το 2026, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει τις τιμές Brent και WTI στα 56 και 52 δολάρια αντίστοιχα.
Αν όμως οι κυρώσεις εφαρμοστούν πιο αυστηρά, με απώλεια έως και 1,5 εκατ. βαρελιών ημερησίως, η παγκόσμια προσφορά θα περιοριστεί δραματικά, ωθώντας τις τιμές στα 84 και 70 δολάρια και τελικά σε ένα νέο εύρος 73–63 δολάρια.
Ο παράγοντας Ρωσία και ο φόβος των αγοραστών
Κατά τον Burkhard, το κρίσιμο στοιχείο είναι η απειλή προς τους αγοραστές ρωσικού πετρελαίου. Σύμφωνα με το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών, όσες εταιρείες συνεχίσουν να αγοράζουν ρωσικό αργό κινδυνεύουν με πρόστιμα ή αποκλεισμό από το αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Ήδη, μεγάλοι Ινδοί αγοραστές έχουν δηλώσει ότι θα περιορίσουν τις εισαγωγές τους, σύμφωνα με ανάλυση της Rystad Energy.
Με απλά λόγια, η Ρωσία μπορεί να θέλει να εξάγει, αλλά οι αγοραστές δεν θα ρισκάρουν να αγοράσουν.
Μαθήματα από το ιρανικό προηγούμενο
Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε αυστηρές κυρώσεις στο ιρανικό πετρέλαιο το 2018, οι τιμές του Brent εκτινάχθηκαν στα 86 δολάρια ανά βαρέλι. Ωστόσο, λίγο πριν τεθούν σε ισχύ τα μέτρα, ο τότε πρόεδρος έδωσε εξαιρέσεις σε βασικούς αγοραστές, οδηγώντας τις τιμές σε πτώση γύρω στα 50 δολάρια μέσα σε δύο μήνες.
Η εικόνα για το 2025
Παρά τις γεωπολιτικές αναταράξεις, η υπερπροσφορά πετρελαίου το 2025 εξακολουθεί να θεωρείται δεδομένη — αν και σε χαμηλότερα επίπεδα από ό,τι προβλεπόταν πριν τις τελευταίες εξελίξεις.
Η αγορά φαίνεται να ισορροπεί ανάμεσα σε παραγωγικές πιέσεις, πολιτικές κυρώσεων και ανθεκτική ζήτηση, που κρατούν τις τιμές σε ένα εύθραυστο αλλά σχετικά σταθερό πλαίσιο.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
