Το ηλεκτρονικό εμπόριο κέρδίζει συνεχώς έδαφος σε σχέση με τη «βόλτα στην αγορά» για χιλιάδες Έλληνες, όμως πίσω από τις προσφορές με τα «κλικ» κρύβεται ένα τοπίο που γίνεται ολοένα πιο επικίνδυνο. Η νέα εκτεταμένη έρευνα του Ινστιτούτου της ΕΣΕΕ για λογαριασμό της Visa αποκαλύπτει ότι οι ηλεκτρονικές απάτες όχι μόνο πολλαπλασιάζονται, αλλά εξελίσσονται με ρυθμούς που δυσκολεύουν ακόμη και τους έμπειρους χρήστες να τις εντοπίσουν. Με την τεχνητή νοημοσύνη να δίνει στους απατεώνες νέα “όπλα”, η εμπιστοσύνη των καταναλωτών κλονίζεται – και οι πρώτοι που πληρώνουν το τίμημα είναι οι μικρές επιχειρήσεις, τις οποίες ένα μεγάλο μέρος του κοινού εγκαταλείπει για να στραφεί σε μεγάλες και καθιερωμένες αλυσίδες.
Πόσα χρήματα χάνονται
Σχεδόν 1 στους 5 που έπεσε θύμα απάτης υπέστη οικονομική ζημιά (22%), με το 63% αυτών να χάνει ποσά έως 199 ευρώ. Οι συνέπειες, όμως, δεν σταματούν στα χρήματα: καταγράφονται άγχος, φόβος για νέες αγορές και δυσπιστία απέναντι σε άγνωστες επιχειρήσεις.
Μάλιστα, 1 στους 10 καταναλωτές δηλώνει ότι πλέον δεν εμπιστεύεται καθόλου το ηλεκτρονικό εμπόριο, ενώ 4 στους 10 στρέφονται αποκλειστικά σε μεγάλες εταιρείες. Έτσι, σχεδόν οι μισοί που έχουν πέσει θύματα εγκαταλείπουν τα μικρά e-shops.
Οι νεότεροι χρήστες δηλώνουν πιο σίγουροι ότι μπορούν να εντοπίσουν τεχνητά δημιουργημένο περιεχόμενο. Αντίθετα, μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες εμφανίζονται πολύ πιο ανασφαλείς και ευάλωτες στις νέες τεχνικές εξαπάτησης.
Η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει τους όρους του παιχνιδιού
Περίπου 4 στους 10 καταναλωτές πιστεύουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα κάνει ακόμα δυσκολότερη την αναγνώριση μιας απάτης. Δεν είναι τυχαίο ότι πάνω από τους μισούς δηλώνουν πως δεν νιώθουν σίγουροι ότι μπορούν να ξεχωρίσουν περιεχόμενο που έχει δημιουργηθεί από AI.
Την ίδια στιγμή, οι απατεώνες αξιοποιούν τεχνικές που θυμίζουν “καθρέφτισμα” αξιόπιστων brands, δημιουργούν ψεύτικες διαφημίσεις και παίζουν με την αίσθηση του επείγοντος (“μόνο για σήμερα”, “τελευταία τεμάχια”), κάτι που δυσκολεύει ακόμη περισσότερο την αναγνώριση της απάτης.
Οι πέντε πιο συχνές ηλεκτρονικές απάτες
Σύμφωνα με την έρευνα, οι μέθοδοι που συναντούν πιο συχνά οι Έλληνες χρήστες είναι:
- Phishing (58%)
Ψεύτικα μηνύματα που υπόσχονται προσφορές ή ενημερώσεις και προσπαθούν να αποσπάσουν προσωπικά στοιχεία ή κωδικούς. - Απάτες μέσω social media
Ψεύτικοι λογαριασμοί, παραπλανητικές διαφημίσεις και “αντηχήσεις” γνωστών προσώπων μέσω τεχνητής νοημοσύνης. - Ανύπαρκτα ηλεκτρονικά καταστήματα
E-shops που εμφανίζονται από το πουθενά με μεγάλες εκπτώσεις και εξαφανίζονται μετά τις πληρωμές. - Επενδυτικές απάτες
Υποτιθέμενες “ευκαιρίες” με εγγυημένα κέρδη, συχνά συνοδευόμενες από deepfake βίντεο με γνωστούς επιχειρηματίες. - Ύποπτες μεταφορές χρημάτων
Μηνύματα που ζητούν «επαλήθευση», «επείγουσα πληρωμή» ή «τακτοποίηση οφειλής» με στόχο την άμεση μεταφορά ποσών.
Οι καταναλωτές γίνονται πιο καχύποπτοι
Οι Έλληνες χρήστες δείχνουν πλέον μεγαλύτερη προσοχή:
- 63% είναι δύσπιστοι όταν μια προσφορά φαίνεται “πολύ καλή για να είναι αληθινή”.
- 50% υποψιάζονται αναρτήσεις από άγνωστες πηγές.
- 46% σταματούν όταν βλέπουν ύποπτη μέθοδο πληρωμής ή πρόχειρο περιεχόμενο.
- 44% προσέχουν ιδιαίτερα ύποπτους συνδέσμους.
Παρά τα μέτρα αυτά, ένα 10% δηλώνει ότι δεν κάνει τίποτα για την προστασία του, ούτε ελέγχους, ούτε ρυθμίσεις ασφαλείας.
Η Visa επενδύει στην προστασία – Τι ζητά η ΕΣΕΕ
Η Visa έχει επενδύσει τα τελευταία πέντε χρόνια 12 δισ. δολάρια στην ασφάλεια συναλλαγών, εκ των οποίων 500 εκατ. σε τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης. Μόνο πέρυσι, απέτρεψε απάτες αξίας 260 εκατ. δολαρίων στην Ευρώπη, ενώ στην Ελλάδα οι απόπειρες μειώθηκαν κατά 20%.
Από την πλευρά της, η ΕΣΕΕ προχωρά:
- στη δημιουργία πιστοποιήσεων για αξιόπιστα ελληνικά e-shops,
- στη συμμετοχή στον νέο φορέα για την προστασία του καταναλωτή,
- σε δράσεις ενημέρωσης και στήριξης των μικρών επιχειρήσεων, ώστε να ανταποκριθούν στα αυξανόμενα επίπεδα ηλεκτρονικής απειλής.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
