Η χρηματοδότηση της φαρμακευτικής δαπάνης στην Ελλάδα παραμένει εγκλωβισμένη σε έναν φαύλο κύκλο, ο οποίος ξεκίνησε την περίοδο των μνημονίων και εξακολουθεί να παράγει σοβαρές στρεβλώσεις. Όπως επισημαίνεται, ο ανεπαρκής έλεγχος της ζήτησης συντηρεί ένα μη αποδοτικό μείγμα δαπάνης, με αποτέλεσμα τη συνεχή αύξηση του συνολικού κόστους. Την ίδια στιγμή, η δημόσια χρηματοδότηση δεν συμβαδίζει με τον ρυθμό ανόδου της δαπάνης, γεγονός που οδηγεί σε εκρηκτική αύξηση των επιστροφών.
«Η χρηματοδότηση της φαρμακευτικής δαπάνης στην Ελλάδα έχει εγκλωβιστεί σε ένα φαύλο κύκλο που άρχισε από την είσοδό μας στα μνημόνια και που οδηγεί σε μία σειρά από παραδοξότητες. Ο περιορισμένος έλεγχος ζήτησης διαιωνίζει ένα μη αποδοτικό, από πλευράς κόστους, μείγμα, αυξάνοντας τη συνολική δαπάνη. Παράλληλα, η δημόσια χρηματοδότηση δεν ακολουθεί τον ρυθμό αύξησης της συνολικής δαπάνης, οδηγώντας σε αυξημένες επιστροφές. Με δεδομένο το σταθερό δημοσιονομικό πλαίσιο που παρέχει ο μηχανισμός των επιστροφών, η Πολιτεία δεν έχει ισχυρό κίνητρο να προωθήσει μέτρα για τον έλεγχο της συνολικής δαπάνης».
Το παραπάνω αποτελεί το βασικό συμπέρασμα της μελέτης του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) με τίτλο «Κοιτώντας μπροστά: Ένας οδικός χάρτης για τη φαρμακευτική πολιτική στην Ελλάδα», η οποία επιχειρεί να χαρτογραφήσει τις δομικές αδυναμίες του συστήματος και να προτείνει βιώσιμες λύσεις.
Η μελέτη αυτή έρχεται ως συνέχεια της αντίστοιχης ανάλυσης της Deloitte του 2020 και στοχεύει στη διαμόρφωση ενός συνεκτικού πλαισίου μετασχηματισμού του φαρμακευτικού συστήματος. Κεντρικοί στόχοι είναι η ενίσχυση της βιωσιμότητας, η ισότιμη πρόσβαση των ασθενών στις αναγκαίες θεραπείες και η ευθυγράμμιση της Ελλάδας με τα διεθνή πρότυπα, μέσα από τεκμηριωμένα δεδομένα και τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Παράλληλα, η μελέτη καταγράφει τις βασικές διαρθρωτικές προκλήσεις, αξιολογεί το ισχύον πλαίσιο πολιτικής και προτείνει «ρεαλιστικές και ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις για τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης ανθεκτικότητας».
Τα παράδοξα του ελληνικού φαρμακευτικού μοντέλου
Ο Γιώργος Κουρέπης, Director στην ομάδα Strategy της Deloitte, αναλύοντας τα παράδοξα του συστήματος στη χώρα μας, ανέφερε πως η Ελλάδα παρουσιάζει τα υψηλότερα επίπεδα επιστροφών, ενώ έχει από τις χαμηλότερες τιμές πρωτοτύπων φαρμάκων στην Ευρώπη. «Παρά τις αυξήσεις στη δημόσια δαπάνη τα τελευταία χρόνια, τα επίπεδα επιστροφών εξακολουθούν να έχουν ανοδική τάση. Ενώ οι κανόνες τιμολόγησης μεταξύ καναλιών διανομής είναι κοινοί, υπάρχουν σημαντικές διακυμάνσεις στα επίπεδα επιστροφών. Τα κόστη κοινωνικών και προνοιακών πολιτικών δημιουργούν αυξημένη δαπάνη που καλύπτεται από τη βιομηχανία», ανέφερε.
Παράλληλα, πρόσθεσε, η Ελλάδα καλείται σήμερα να αντιμετωπίσει μια σειρά από διεθνείς προκλήσεις, τη στιγμή που η κατά κεφαλήν δημόσια χρηματοδότηση υπολείπεται σημαντικά συγκρίσιμων αγορών. «Από το 2020 έως το 2022, η Ελλάδα κατέγραψε τη μεγαλύτερη αύξηση συνολικής δαπάνης (22%) και τη μικρότερη αύξηση δημόσιας δαπάνης (5%) σε κατά κεφαλήν όρους, συγκρινόμενη με τις νότιες και άλλες ευρωπαϊκές χώρες».
Οι παγκόσμιες πιέσεις στην καινοτομία, οι αλλαγές στις επενδυτικές προτεραιότητες, ο ανταγωνισμός ΗΠΑ – Κίνας – Ευρώπης, καθώς και οι πιέσεις τιμών από τις ΗΠΑ, συνθέτουν ένα περιβάλλον αυξημένων κινδύνων για τη βιωσιμότητα της φαρμακευτικής καινοτομίας, οι οποίοι, όπως σημείωσε, πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη.
Προς εξισορρόπηση του συστήματος
Για να ισορροπηθεί το σύστημα, σύμφωνα με τη μελέτη, θα πρέπει να τεθεί ένας διττός στόχος, που θα συνδυάζει τη συγκράτηση της συνολικής δαπάνης με την αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης, μέσω της ταυτόχρονης εισαγωγής ενός μηχανισμού συνυπευθυνότητας για τη διαχείριση των αποκλίσεων.
Εκτιμάται ότι, εάν δεν υπάρξει αποτελεσματική διαχείριση της δαπάνης, αυτή μπορεί να φτάσει τα 10,5 δισ. ευρώ έως το 2028. Η μελέτη υπογραμμίζει την ανάγκη για σταδιακό επαναπροσδιορισμό της δημόσιας επένδυσης στο φάρμακο, στο επίπεδο των χωρών της Νότιας Ευρώπης, καθώς το χρηματοδοτικό κενό εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 1,5 δισ. ευρώ έως το 2028. Από αυτό, τα 0,8 δισ. ευρώ θα μπορούσαν να καλυφθούν μέσω πρόσθετης χρηματοδότησης, ενώ τα 0,7 δισ. ευρώ να προέλθουν από μεταρρυθμίσεις για καλύτερο έλεγχο της δαπάνης.
Ταυτόχρονα, σημειώνεται στη μελέτη, θα πρέπει να μειωθούν οι υποχρεωτικές επιστροφές (clawback & rebates). «Ένας ρεαλιστικός και εφικτός στόχος είναι να επιστρέψουμε σε ποσοστό περίπου 40% επιστροφές, στα επίπεδα δηλαδή του 2020, που αποτέλεσε τη βάση για το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας», αναφέρουν οι εκπρόσωποι του ΣΦΕΕ.
Οι τρεις στρατηγικοί άξονες
Σύμφωνα με τον ΣΦΕΕ, εάν δεν ληφθούν και δεν υλοποιηθούν δομικά μέτρα άμεσα, η φαρμακευτική δαπάνη κινδυνεύει να οδηγηθεί σε μη βιώσιμα επίπεδα, με σοβαρές συνέπειες τόσο για τον κλάδο όσο –κυρίως– για την πρόσβαση των ασθενών στις θεραπείες τους.
Οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις διαρθρώνονται γύρω από τρεις στρατηγικούς άξονες, οι οποίοι συνθέτουν έναν συνεκτικό οδικό χάρτη για την υλοποίησή τους:
- Κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού
- Έλεγχος της δαπάνης και εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων
- Ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας και εστίαση στην πρόληψη
«Ο μετασχηματισμός του φαρμακευτικού συστήματος είναι αναγκαίος για τη μετάβαση από μια συνθήκη, κατά την οποία όλοι οι συμμετέχοντες χάνουν, σε ένα σύστημα με βάση την αξία, όπου όλοι οι ενδιαφερόμενοι επωφελούνται», καταλήγει ο ΣΦΕΕ.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
