Αν οι περικοπές ενέργειας φτάσουν το 15%, πολλά από τα έργα ΑΠΕ δεν θα μπορούν να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους». Η προειδοποίηση αυτή από τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της ΑΚΤΩΡ, Αλέξανδρο Εξάρχου, δεν είναι απλώς μια τεχνική παρατήρηση: είναι μια καμπάνα κινδύνου για ολόκληρη την αγορά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Τι είναι το curtailment και γιατί ανησυχεί την αγορά
Οι περικοπές ενέργειας, γνωστές διεθνώς ως curtailment, είναι το φαινόμενο κατά το οποίο η παραγόμενη ενέργεια από ΑΠΕ (κυρίως φωτοβολταϊκά και αιολικά) δεν απορροφάται από το δίκτυο, λόγω κορεσμού ή τεχνικών περιορισμών, και τελικά απορρίπτεται. Η ηλεκτρική ενέργεια, δηλαδή, έχει ήδη παραχθεί αλλά δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Για τον παραγωγό, αυτό σημαίνει καθαρή απώλεια εσόδων. Για τον επενδυτή, σημαίνει κίνδυνος να μην αποπληρωθεί το έργο.
Οι ανησυχίες του κ. Εξάρχου επιβεβαιώνονται από τις πρώτες δραματικές ενδείξεις του 2025. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, μόνο στο πρώτο πεντάμηνο του έτους, απορρίφθηκε το 8,9% της παραγωγής των ΑΠΕ, δηλαδή 975 GWh, υπερβαίνοντας ήδη το σύνολο των περικοπών που καταγράφηκαν σε όλο το 2024 (899 GWh). Με βάση τις ημερήσιες επιλύσεις του ΑΔΜΗΕ, οι περικοπές τον Μάιο και μόνο ανήλθαν σε 383 GWh, ή 14,7% της παραγωγής ΑΠΕ, από μόλις 6% και 127 GWh τον Μάιο του 2024. Όπως επισημαίνει το Green Tank, τα νούμερα αυτά δείχνουν μια εκρηκτική αύξηση του φαινομένου.
Οι προβλέψεις των αναλυτών και της αγοράς κάνουν πλέον λόγο για συνολικό curtailment άνω του 10% για το 2025, αριθμός που, αν επιβεβαιωθεί, εγείρει ζητήματα βιωσιμότητας για πολλές ενεργειακές επενδύσεις. Ο λόγος είναι απλός: το μοντέλο χρηματοδότησης των περισσότερων έργων ΑΠΕ στηρίζεται σε υψηλή μόχλευση (80% δανεισμός - 20% ίδια κεφάλαια). Με τόσο σημαντικές απώλειες παραγωγής, τα οικονομικά των έργων δυσκολεύονται και η πίεση διαχέεται στις τράπεζες, που καλούνται να αποπληρωθούν από χαμηλότερες ροές εσόδων.
Στο επίκεντρο η αποθήκευση: Απαραίτητες οι επιδοτήσεις
Στο πλαίσιο αυτό, η ανάγκη για άμεση ανάπτυξη υποδομών αποθήκευσης ενέργειας, κυρίως μέσω μπαταριών μεγάλης κλίμακας, καθίσταται πιο επιτακτική από ποτέ. Ο κ. Εξάρχου τονίζει ότι χωρίς κρατική στήριξη και επιδότηση, η επένδυση σε αποθήκευση είναι ασύμφορη, ειδικά όταν η τιμολόγηση του ρεύματος τις νυχτερινές ώρες πέφτει στα κατώτερα επίπεδα. «Το curtailment δεν λύνεται χωρίς αποθήκευση», δηλώνει με νόημα.
Η ΑΚΤΩΡ έχει ήδη ξεκινήσει τη στρατηγική αυτή μετάβαση. Μέσω της θυγατρικής INTRA-S ENERGY, έχει αναδειχθεί μειοδότρια για τρεις σταθμούς αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας στην Εύβοια και τη Ροδόπη, συνολικής ισχύος 100 MW. Για τις μονάδες αυτές έχει εξασφαλιστεί επιδότηση 200.000 ευρώ/MW για το στάδιο κατασκευής, καθώς και εγγυημένα έσοδα για 10 χρόνια λειτουργίας. Παράλληλα, εξετάζει τη συμμετοχή και σε έργα αντλησιοταμίευσης ισχύος 1 GW, ενισχύοντας το αποτύπωμά της και σε αυτή τη μορφή αποθήκευσης.
Ανάπτυξη με στόχο το 2028 και νέα έργα
Παρά την ανησυχία για τη μελλοντική βιωσιμότητα των ΑΠΕ, η εταιρεία παραμένει σε τροχιά ταχείας ανάπτυξης στον τομέα των ΑΠΕ, με στόχο 1,3 GW σε λειτουργία έως το 2028. Από τα 280 MW που διαθέτει σήμερα, σχεδιάζει να φτάσει στα 350-400 MW μέχρι το τέλος του 2025 και 500 MW πλήρως λειτουργικά το 2026, με ενδιάμεσο στόχο τα 668 MW το 2028, μέσω έργων που βρίσκονται ήδη σε φάση ωρίμανσης. Στο επίκεντρο της ανάπτυξης βρίσκονται και εξαγορές έργων 390 MW, καθώς και 144 MW μέσω συν-ανάπτυξης με τη ΔΕΗ Ανανεώσιμες.
Επιπλέον, η ΑΚΤΩΡ δείχνει ενεργό ενδιαφέρον για την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, εστιάζοντας σε μια εντελώς νέα προσέγγιση του προγράμματος «Εξοικονομώ», που, όπως σημειώνει η διοίκηση, πρέπει να αναμορφωθεί με ριζικά νέο μοντέλο υλοποίησης για να αποδώσει.
Τέλος, στα σχέδια της εταιρείας βρίσκονται και επενδύσεις σε υπεράκτια αιολικά πάρκα, με έμφαση όμως στον μακροπρόθεσμο χαρακτήρα αυτών των έργων, λόγω των τεχνικών, γεωγραφικών και τουριστικών προκλήσεων που φέρει το ελληνικό θαλάσσιο ανάγλυφο.
Σε κάθε περίπτωση, ο κοινός παρονομαστής όλων των κινήσεων είναι ξεκάθαρος: χωρίς αποτελεσματική αντιμετώπιση του curtailment, δεν μπορεί να υπάρξει μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα στην αγορά ΑΠΕ. Και γι’ αυτό, η παρέμβαση της Πολιτείας δεν είναι επιλογή – είναι απόλυτη αναγκαιότητα.