Δέκα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, συγκρότησαν στις 18 Ιουλίου μια νέα συμμαχία με στόχο την προστασία και την ενίσχυση των ενεργοβόρων βιομηχανιών.
Η Συμμαχία Υπουργών για τις Ενεργοβόρες Βιομηχανίες - που ιδρύθηκε με κοινή δήλωση Αυστρίας, Τσεχίας, Γαλλίας, Ελλάδας, Ουγγαρίας, Ιταλίας, Λουξεμβούργου, Πολωνίας, Σλοβακίας και Ισπανίας - φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης στις Βρυξέλλες.
Βασικός στόχος είναι η άμεση υλοποίηση της «Καθαρής Βιομηχανικής Συμφωνίας» (Clean Industrial Deal), ενός σχεδίου που θα στηρίξει τη μετάβαση προς μια ανταγωνιστική και κλιματικά ουδέτερη βιομηχανία.
Στο επίκεντρο η βιομηχανική βάση της Ευρώπης
Όπως επισημαίνεται στην κοινή δήλωση, η Ευρώπη βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Το υψηλό ενεργειακό κόστος, οι παγκόσμιες υπερβάλλουσες παραγωγικές δυναμικότητες και ο εντεινόμενος διεθνής ανταγωνισμός πιέζουν ασφυκτικά τους κλάδους που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της παραγωγικής βάσης: του χάλυβα, των μη σιδηρούχων μετάλλων, των χημικών, του τσιμέντου και των λοιπών μη μεταλλικών ορυκτών.
Η υποχώρηση της παραγωγικής ικανότητας εντός της Ευρώπης και ο κίνδυνος εκτροπής εμπορίου από τρίτες χώρες απειλούν ευθέως τη βιωσιμότητα αυτών των βιομηχανιών.
Οι υπουργοί που υπέγραψαν τη δήλωση τονίζουν ότι χωρίς ισχυρές ενεργοβόρες βιομηχανίες τίθεται σε κίνδυνο όχι μόνο η οικονομική ασφάλεια της Ένωσης, αλλά και η επιτυχία της ίδιας της πράσινης μετάβασης. Για τον λόγο αυτό, ζητούν συντονισμένες δράσεις, επενδύσεις και ευρωπαϊκά εργαλεία που θα στηρίξουν τη βιομηχανία σε αυτή τη δύσκολη φάση.
Οι προτεραιότητες της συμμαχίας
Η κοινή δήλωση σκιαγραφεί έναν ευρύ κατάλογο δράσεων:
Μεταρρύθμιση της αγοράς άνθρακα και του CBAM, ώστε να κλείσουν τα κενά που οδηγούν σε διαρροή άνθρακα και στρεβλώσεις.
Διασφάλιση ανταγωνιστικών τιμών ενέργειας, με παράταση των μηχανισμών αποζημίωσης για τις έμμεσες εκπομπές ETS και επέκτασή τους σε περισσότερους κλάδους.
Ολοκλήρωση της Ενεργειακής Ένωσης πριν το 2030, για φθηνότερη και σταθερότερη ενέργεια.
Προστασία από αθέμιτο ανταγωνισμό, μέσω παρακολούθησης των εισαγωγών και διατήρησης των προστατευτικών μέτρων, ειδικά στον χάλυβα.
Δημιουργία “αγορών-οδηγών” για τους πρωτοπόρους της απανθρακοποίησης, ώστε να μειωθεί το ρίσκο μεγάλων πράσινων επενδύσεων.
Ενίσχυση της ζήτησης μέσω δημοσίων συμβάσεων, με πράσινα και ευρωπαϊκά κριτήρια προμηθειών.
Προώθηση επενδύσεων και ολοκλήρωση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών, ώστε να ενισχυθεί η καινοτομία και να δημιουργηθούν ποιοτικές θέσεις εργασίας.
Απλούστευση του κανονιστικού πλαισίου, για πιο φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον χωρίς έκπτωση σε κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα.
Ενίσχυση δεξιοτήτων και απασχόλησης, με έμφαση στις πράσινες τεχνολογίες.
Κυκλική οικονομία και ανακύκλωση ως στρατηγικός πυλώνας, με τα ανακυκλωμένα υλικά να αντιμετωπίζονται ως στρατηγικές πρώτες ύλες.
Μήνυμα και δέσμευση
Η συμμαχία στέλνει το μήνυμα ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να χάσει τον βιομηχανικό της πυρήνα. Μόνο με κοινή δράση και ευρωπαϊκό συντονισμό μπορεί να διασφαλιστεί ότι η ήπειρος θα παραμείνει ανταγωνιστική, βιώσιμη και έτοιμη να ηγηθεί στη νέα βιομηχανική εποχή.
Η Ελλάδα συμμετείχε ενεργά στη διαμόρφωση του κειμένου, με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να υπογράφει σε συντονισμό με το Μαξίμου και το Υπουργείο Ανάπτυξης.
Η κοινή δήλωση καταλήγει με δέσμευση για συνεχή συνεργασία, κοινές θέσεις και πίεση για ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες που θα εντάσσονται στην Καθαρή Βιομηχανική Συμφωνία και στον νέο Νόμο για την Επιτάχυνση της Βιομηχανικής Απανθρακοποίησης.
Η φιλοδοξία είναι σαφής: να προστατευθεί η ανταγωνιστικότητα, να εξασφαλιστεί μια δίκαιη μετάβαση προς την κλιματική ουδετερότητα και να καταστεί η Ευρώπη ηγέτης στη νέα βιομηχανική εποχή.