Στις εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα που ενισχύουν τη γεωπολιτική βαρύτητα της Ελλάδας αναφέρθηκε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου, στην ομιλία του με την οποία έπεσε η αυλαία στο 7ο Renewables & Storage Forum που διοργάνωσε το energypress.gr.
Παράλληλα, ο κ. Παπασταύρου αναφέρθηκε στις κινήσεις που γίνονται προς διευθέτηση κρίσιμων ζητημάτων που ταλαιπωρούν την εγχώρια αγορά ενέργειας, τονίζοντας ότι η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ έχει τρεις βασικές προτεραιότητες: απλοποίηση, διαφάνεια και ψηφιοποίηση.
Σημείωσε δε ότι το ΥΠΕΝ καταγράφει την αγωνία και την αβεβαιότητα των επενδυτών, επισημαίνοντας πως η απουσία πλαισίου λειτουργίας είναι συχνά χειρότερη από την καθυστέρηση και ότι το αρρύθμιστο τοπίο αποτελεί το χειρότερο περιβάλλον για μια επιχείρηση.
Το ρωσικό αέριο
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας στάθηκε στην πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου των Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, για πλήρη απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, με ρήτρα προστασίας έναντι καταστρατήγησης μέσω του Turkish Stream, καθώς οι ποσότητες που έρχονται από τον εν λόγω αγωγό θα θεωρούνται ρωσικής προέλευσης, εκτός αν αποδειχθεί το αντίθετο.
Ξεκαθάρισε ωστόσο ότι η ενεργειακή ανεξαρτησία και ασφάλεια της Ευρώπης δεν μπορεί να επιτευχθεί εις βάρος της ανταγωνιστικότητας και των τιμών και, αναφερόμενος στις δηλώσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, υπενθύμισε ότι ανταγωνιστικότητα με υψηλές τιμές ρεύματος δεν μπορεί να υπάρξει. Σε αυτό το πλαίσιο, υπογράμμισε ότι ο αρμόδιος Ευρωπαίος Επίτροπος Νταν Γιοργκενσεν έχει δεσμευθεί να παρουσιάσει συγκεκριμένες προτάσεις έως το τέλος του έτους.
Η Ελλάδα ως ενεργειακός κόμβος
Ο υπουργός στάθηκε ιδιαίτερα στη γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας, επισημαίνοντας ότι οι νέες υποδομές και οι διασυνδέσεις με τις γειτονικές χώρες καθιστούν τη χώρα κεντρικό ενεργειακό κόμβο στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η Ελλάδα, όπως είπε, διαθέτει τις υποδομές ώστε να αποτελέσει την είσοδο μέσω της οποίας το αμερικανικό LNG θα φτάνει στην Ανατολική Ευρώπη και την Ουκρανία, καθιστώντας την ενέργεια πυλώνα στη συνεργασία Ελλάδας και Ηνωμένων Πολιτειών.
Τόνισε ότι το 2019 οι ποσότητες φυσικού αερίου που εισάγονταν στη χώρα ήταν 6–7 bcm, ενώ σήμερα έχουν φθάσει στα 17 bcm, εκ των οποίων τα 11 προέρχονται από LNG που επαναεξάγεται σε γειτονικές χώρες.
Σε αυτό το πλαίσιο, υπενθύμισε ότι σε δύο εβδομάδες θα επισκεφθεί την Ελλάδα ο υπουργός Ενέργειας των Ηνωμένων Πολιτειών Chris Right μαζί με περίπου 20 υπουργούς Ενέργειας από χώρες της Ευρώπης. Η επίσκεψη, όπως είπε, υπογραμμίζει τον κεντρικό ρόλο της Ελλάδας ως πύλης εισόδου του αμερικανικού LNG προς Ουκρανία, Ουγγαρία και τις υπόλοιπες χώρες της περιοχής.
Παράλληλα, σημείωσε ότι η γεωγραφική θέση της Ελλάδας και οι ενεργειακές της υποδομές την καθιστούν κρίσιμο κρίκο της ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ.
Προτεραιότητα στους υδρογονάνθρακες
Προτεραιότητα για την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, όπως ανέφερε ο κ. Παπασταύρου, αποτελεί η ανάπτυξη του τομέα των υδρογονανθράκων, με τη σχετική υπουργική απόφαση να αναμένεται τις επόμενες ημέρες.
Υπογράμμισε ότι η Ευρώπη μιλά για τεχνολογική ουδετερότητα και ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να μην εξερευνήσει τις γεωλογικές κοιλάδες της Ανατολικής Μεσογείου και του Ιονίου. Αν εντοπιστούν εμπορικά εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα, θα αλλάξουν πολλά στη χώρα, τόνισε, δεδομένου ότι στις έρευνες εμπλέκονται μεγάλοι διεθνείς παίκτες όπως η Chevron και η Exxon.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας υπογράμμισε ακόμα τη σημασία των διασυνδέσεων με τις γειτονικές χώρες όπως η Ιταλία, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στη σημασία του GREGY με την Αίγυπτο - ιδίως με φόντο την εκρηκτική ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Η AI, είπε, παράγει γνώση με εκρηκτικούς ρυθμούς και απαιτεί άφθονη ενέργεια. Η Ελλάδα τοποθετείται έγκαιρα για να υποστηρίξει τη συμμετοχή στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, λειτουργώντας ως ενεργειακός κόμβος σε ένα ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον.
Αποθήκευση και αντιστάθμιση
Περνώντας στην εσωτερική αγορά, για την αποθήκευση ενέργειας ο υπουργός υπογράμμισε ότι αποτελεί πρώτη προτεραιότητα. Τα πράγματα κινούνται, όχι με την ταχύτητα που θα ήθελε το ΥΠΕΝ, αλλά σαφώς καλύτερα από το παρελθόν, καθώς δόθηκαν οι απαραίτητες παρατάσεις, σημείωσε. Εξέφρασε δε αισιοδοξία ότι τα περισσότερα έργα θα ολοκληρωθούν, ενώ για όσα δεν προχωρήσουν θα ενταχθούν στο πλαίσιο μιας συνολικής ρύθμισης για τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης.
Για τον μηχανισμό αντιστάθμισης ανέφερε ότι πρόκειται για δύσκολο θέμα χωρίς εύκολη λύση, ωστόσο έχει γίνει σημαντική δουλειά και εντός του 2025, ακόμα και εντός του Νοεμβρίου, θα μπορεί να δημοσιοποιηθεί η τελική κατεύθυνση.
Νέο χωροταξικό ΑΠΕ
Σχετικά με το νέο χωροταξικό για τις ΑΠΕ, επεσήμανε ότι η ανάπτυξη του κλάδου υπήρξε γιγαντιαία αλλά χωρίς άξονα και στρατηγική.
Πρέπει, όπως είπε, να καθοριστεί πού θέλουμε να βρισκόμαστε τα επόμενα 30 χρόνια και να μπουν κανόνες και κατευθύνσεις. Το νέο πλαίσιο θα αφορά μόνο νέα έργα, καθώς όσα διαθέτουν ΑΕΠΟ δεν θα επηρεαστούν, ενώ η γενική κατεύθυνση στρέφεται προς στήριξη των αιολικών έναντι των φωτοβολταϊκών πάρκων.
ΕΛΑΠΕ και επενδυτική σταθερότητα
Για τον ΕΛΑΠΕ, ο κ. Παπασταύρου ανέφερε ότι τα 110 εκατ. ευρώ αποτέλεσαν μια σημαντική «ένεση», επισημαίνοντας πως η βιωσιμότητα και η επενδυτική σταθερότητα αποτελούν πολιτική δέσμευση. Οι ΑΠΕ θα συνεχίσουν να πληρώνονται μέσω ΕΛΑΠΕ και η κατάσταση παρακολουθείται στενά.
Η ενίσχυση αυτή προήλθε από το «πράσινο» τέλος ντίζελ, το οποίο συνέβαλε καθοριστικά στη σταθεροποίηση του ειδικού λογαριασμού.
Κορεσμένο δίκτυο και νέες συμβάσεις
Αναφερόμενος στο δίκτυο, σημείωσε ότι υπάρχουν 33 GW αδειοδοτημένα έργα και άλλα 46 με εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους.
Συνολικά, το δίκτυο είναι κορεσμένο και ως εκ τούτου απαιτείται στροφή προς τις ευέλικτες συμβάσεις, καθώς δεν μπορούν όλοι οι παραγωγοί να έχουν πλήρη έγχυση. Υπογράμμισε ότι υπήρξε ανάπτυξη χωρίς σαφείς κανόνες και στρατηγική και ότι είναι δύσκολο να επιβληθούν εκ των υστέρων, όμως τόνισε ότι χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό δεν μπορεί να υπάρξει πρόοδος.
Τέλος, ο κ. Παπασταύρου αναφέρθηκε και στη ρύθμιση που πέρασε πρόσφατα από τη Βουλή, με βάση την οποία οι αγρότες επανεντάσσονται σε διακανονισμό ληξιπρόθεσμων οφειλών (σε έως 120 δόσεις).
«Η προσέγγισή μας είναι μία: Η οργανωμένη, με σχέδιο ανάπτυξη της αγοράς ενέργειας, αντιμετωπίζοντας αρρύθμιστα θέματα του παρελθόντος, με γνώμονα το πώς μπορούμε θεσμικά να προχωρήσουμε, με έναν δίκαιο τρόπο, αντιλαμβανόμενοι όμως τις πραγματικές περιοριστικές διαστάσεις που υπάρχουν στα θέματα της αγοράς», κατέληξε.