Ενα από τα πιο επίμονα ενεργειακά «στοιχήματα» της χώρας μπαίνει ξανά σε τροχιά υλοποίησης. Το Υδροηλεκτρικό Έργο Μεσοχώρας στα Τρίκαλα, ένα έργο που ξεκίνησε πριν σχεδόν τέσσερις δεκαετίες και παρέμεινε παγωμένο επί 24 χρόνια, αποκτά πλέον σαφές χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης. Η νέα προγραμματική σύμβαση που υπεγράφη μεταξύ του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της ΔΕΗ δεν αποτελεί απλώς τεχνικό ορόσημο· σηματοδοτεί την αναβίωση ενός έργου που έχει χαρακτηριστεί με Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου ως κρίσιμης σημασίας για την ελληνική οικονομία και την ενεργειακή μετάβαση.
Ενα εργο υψηλής ενεργειακής αξίας
Το υδροηλεκτρικό της Μεσοχώρας είναι έτοιμο σε ποσοστό άνω του 90% ήδη από το 2001. Η εγκατεστημένη ισχύς των 161,6 MW και η προβλεπόμενη ετήσια παραγωγή περίπου 360 GWh καθαρής ενέργειας μπορούν να δώσουν σημαντική ώθηση στο ελληνικό ενεργειακό μίγμα. Η καθυστέρηση λειτουργίας του, που οφείλεται κυρίως σε επαναλαμβανόμενες προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας, στερούσε στη χώρα έσοδα 25-30 εκατ. ευρώ τον χρόνο, ενώ διαιώνιζε την ανασφάλεια γύρω από ένα από τα πλέον ώριμα υδροηλεκτρικά έργα.
Η λειτουργία του θα ενισχύσει την εξισορρόπηση του συστήματος σε μια περίοδο που τα υδροηλεκτρικά πλήττονται από χαμηλές στάθμες νερού. Παράλληλα, υπολογίζεται ότι θα μειώνει ετησίως τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά περίπου 300.000 τόνους — μια συμβολή που αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα στη διαδρομή προς τους στόχους του νέου ΕΣΕΚ.
Τα κρίσιμα βήματα προς την ολοκλήρωση
Με τη σύμβαση που υπεγράφη τίθεται σε εφαρμογή ένας ορίζοντας 18 μηνών εντατικών ενεργειών, που θα επιτρέψουν την πλήρη αδειοδοτική ωρίμανση και τη μετάβαση προς τις τελικές εργασίες. Το έργο περιλαμβάνει ένα λιθόρριπτο φράγμα ύψους 150 μέτρων, ταμιευτήρα 7,8 τετραγωνικών χιλιομέτρων, εκτεταμένο δίκτυο σηράγγων και τον σταθμό παραγωγής στη Γλίστρα.
Η προγραμματική σύμβαση προβλέπει τρεις διαδοχικές φάσεις·
α) τροποποίηση των χωροταξικών σχεδίων της περιοχής,
β) σύνταξη και έγκριση Ρυμοτομικού Σχεδίου Εφαρμογής,
γ) ολοκλήρωση των οριστικών μελετών υποδομής.
Παράλληλα, θα υλοποιηθεί νέα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, η οποία θα ενσωματώνει τα επικαιροποιημένα δεδομένα για το έργο και για τις απαιτήσεις μετεγκατάστασης του οικισμού. Με την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων και των οριστικών μελετών θα μπορεί να προχωρήσει η έμφραξη της σήραγγας εκτροπής και η πλήρωση του ταμιευτήρα, που αποτελεί την τελευταία προϋπόθεση πριν το στάδιο της δοκιμαστικής λειτουργίας.
Μετά την ολοκλήρωση των δοκιμών η ΔΕΗ θα αιτηθεί την Άδεια Λειτουργίας ώστε ο σταθμός να μπορεί να εισέλθει επίσημα στο εμπορικό στάδιο.
Το δικαστικό σκέλος
Το ΥΗΣ Μεσοχώρας υπήρξε ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα έργου που ανακόπηκε λόγω συνεχών νομικών εμπλοκών. Από το 1986 έως το 2011 είχε ολοκληρωθεί σχεδόν στο σύνολό του· ωστόσο, επανειλημμένες προσφυγές φορέων και κατοίκων κατά των περιβαλλοντικών όρων κράτησαν το έργο σε αδράνεια.
Η καθοριστική στροφή επήλθε με την απόφαση Ε’ 144/2024 του Συμβουλίου της Επικρατείας, που απέρριψε την αίτηση ακύρωσης της ισχύουσας ΑΕΠΟ, διατηρώντας το τεκμήριο νομιμότητας. Η εξέλιξη αυτή επέτρεψε την προώθηση του έργου και οδήγησε στην Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου 36/2024, η οποία το χαρακτήρισε έργο γενικότερης σημασίας για την οικονομία. Η ΠΥΣ εξουσιοδότησε το ΥΠΕΝ να προχωρήσει στις απαλλοτριώσεις που απαιτούνται, καλύπτοντας το τελευταίο κρίσιμο θεσμικό κενό.
Παρά την πρόοδο, νέες προσφυγές κατά των Σχεδίων Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας και Δυτικής Στερεάς καταδεικνύουν ότι η συζήτηση γύρω από το έργο δεν έχει τερματιστεί πλήρως. Η κυβέρνηση υπογραμμίζει την ανάγκη ταχείας αντιμετώπισης των υδατικών προβλημάτων, επισημαίνοντας ότι η λειψυδρία της Θεσσαλίας δεν επιτρέπει περαιτέρω καθυστερήσεις.
→ Διαβάστε επίσης: ΔΕΗ: Το καθετοποιημένο μοντέλο και η τεχνολογική μετάβαση που αλλάζουν τα δεδομένα
Η μετεγκατάσταση και η προστασία των κατοίκων
Το ζήτημα της μετεγκατάστασης του οικισμού της Μεσοχώρας αποτελεί ένα από τα πιο ευαίσθητα κοινωνικά σκέλη του έργου. Η νέα σύμβαση προβλέπει ότι όλες οι μελέτες πολεοδόμησης και υποδομής θα εκπονηθούν με πλήρη μέριμνα για την προστασία των ιδιοκτητών και με κατοχύρωση της αρχής της πλήρους αποζημίωσης. Ήδη έχει συσταθεί ειδική ομάδα εργασίας που θα εξασφαλίσει πως μέχρι το 2026 το έργο θα έχει ωριμάσει πλήρως από αδειοδοτική και τεχνική σκοπιά.
Η τεχνητή λίμνη που θα δημιουργηθεί, με ωφέλιμο όγκο 228 εκατ. κυβικών μέτρων, θα αποτελέσει όχι μόνο ενεργειακό στοιχείο αλλά και κρίσιμη υποδομή υδροδότησης. Στον Θεσσαλικό Κάμπο - που δοκιμάζεται από χρόνια υδατική ανεπάρκεια και ακραία καιρικά φαινόμενα - το έργο μπορεί να λειτουργήσει ως πολύτιμο αποθεματικό νερού, προσφέροντας μακροπρόθεσμη ανάσα στην αγροτική παραγωγή.
Όπως τόνισε πρόσφατα ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης, «η χώρα δεν έχει την πολυτέλεια της αδράνειας», επισημαίνοντας ότι καθυστερήσεις σε έργα τέτοιας κλίμακας θα έχουν σοβαρές συνέπειες στους τομείς της οικονομίας, της γεωργίας και της ποιότητας ζωής.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
