Σε τροχιά αποκλιμάκωσης έχουν εισέλθει τις τελευταίες ημέρες οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, με φόντο την έντονη διπλωματική κινητικότητα που καταγράφεται στο Ουκρανικό, υποχωρώντας για πρώτη φορά μετά από περίπου 18 μήνες κάτω από τα 30 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Οι τιμές στον ολλανδικό κόμβο του TTF, που αποτελεί το σημείο αναφοράς για τη γηραιά ήπειρο, βρίσκονταν την Τρίτη στις 19:00 ώρα Ελλάδας στα 29,36 ευρώ ανά μεγαβατώρα, έχοντας κατά τη διάρκεια της ημέρας υποχωρήσει έως και στα 29,03 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Έναν μήνα πριν, στις 24 Οκτωβρίου, η τιμή του αερίου βρισκόταν στα 32,29 ευρώ, ενώ στις 24 Σεπτεμβρίου στα 32,78 ευρώ.
Συνολικά, από τον Μάρτιο του 2025 και μετά η γενική τάση δείχνει συνεχή υποχώρηση των τιμών του αερίου, μετά τα υψηλά που καταγράφηκαν το πρώτο τρίμηνο του έτους. Υπενθυμίζεται ότι στις 12 Φεβρουαρίου, η τιμή είχε σκαρφαλώσει σε υψηλό διετίας, στα 52,46 ευρώ/ MWh. Από τότε μέχρι σήμερα η τιμή έχει υποχωρήσει κατά περίπου 44%.
Διαπραγματεύσεις, LNG και ήπιος καιρός
Όπως σημειώνει το Bloomberg, πέραν των εξελίξεων στο ουκρανικό, καθοδικές πιέσεις στις τιμές του αερίου ασκούν οι αυξημένες εισαγωγές LNG αλλά και οι σταθερές προμήθειες από τη Νορβηγία. Βοηθητικά λειτουργεί και ο σχετικά ήπιος καιρός, με τις μετεωρολογικές προγνώσεις να δείχνουν υψηλότερες από τις κανονικές θερμοκρασίες στις αρχές Δεκεμβρίου.
Το διεθνές πρακτορείο επισημαίνει ακόμη ότι μια πιθανή πορεία προς την ειρήνη στην Ουκρανία θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει τις παγκόσμιες ενεργειακές ροές πριν τεθούν σε λειτουργία τα μεγάλα νέα έργα LNG στα τέλη του 2026. Και αυτό γιατί παρότι η ΕΕ σχεδιάζει να μηδενίσει τις εισαγωγές ρωσικής ενέργειας από το 2027 - και ήδη προμηθεύεται μόλις το 10% περίπου του φυσικού αερίου της από τη Ρωσία, εξακολουθεί να ανταγωνίζεται άλλες περιοχές για φορτία LNG. Ως εκ τούτου, κάθε πρόσθετο φορτίο που φτάνει στην παγκόσμια αγορά μειώνει τον ανταγωνισμό και περιορίζει τις ανοδικές πιέσεις στις τιμές.
Πάντως, παρά την αποκλιμάκωση, οι τιμές εξακολουθούν να κινούνται πολύ υψηλότερα από τα προ ενεργειακής κρίσης επίπεδα - είναι ενδεικτικό ότι τον Νοέμβριο του 2019 η τιμή στο TTF κινούνταν αρκετά κάτω από τα 20 ευρώ/MWh. Η ανοδική τάση ξεκίνησε την άνοιξη του 2021 κατά τη σταδιακή επανεκκίνηση της παγκόσμιας οικονομίας μετά τα lockdowns, για να κορυφωθεί με το ιστορικό υψηλό του Αυγούστου 2022, με φόντο τη σύγκρουση στην Ουκρανία.
Τα τρία σενάρια του ENTSOG
Σημειώνεται ότι σε πρόσφατη έκθεσή του ο ENTSOG, η ευρωπαϊκή ένωση των διαχειριστών δικτύων φυσικού αερίου, παρουσίασε τρία βασικά σενάρια για την πορεία του εφοδιασμού και τη δυναμική των τιμών τους επόμενους μήνες.
Στο πρώτο σενάριο, το «Reference Winter», το οποίο αντανακλά έναν κανονικό ή σχετικά ήπιο χειμώνα, ο ENTSOG εκτιμά ότι το ευρωπαϊκό σύστημα θα καλύψει πλήρως τη ζήτηση. Τα επίπεδα αποθήκευσης μπορούν να διατηρηθούν άνω του 30% στο τέλος της περιόδου, ενώ εφόσον υπάρξει υψηλή διαθεσιμότητα LNG, ενδέχεται να κλείσουν ακόμη και κοντά στο 41%. Ακόμη και σε σύντομες περιόδους αιχμής («peak days»), δεν αναμένεται έλλειμμα προσφοράς.
Στο δεύτερο σενάριο, το «Cold Winter», που αφορά έναν βαρύ χειμώνα, απαιτείται μείωση ζήτησης 3%–9% για να διατηρηθούν ασφαλή αποθέματα. Τα επίπεδα αποθήκευσης μπορεί να κατέβουν κοντά στο ύψος των στρατηγικών αποθεμάτων (11%), ειδικά αν υπάρξει χαμηλή διαθεσιμότητα LNG. Για να διατηρηθεί ο τεχνικός στόχος του 30% στα τέλη της περιόδου, θα χρειαζόταν πρόσθετες προμήθειες LNG ύψους 330–500 TWh ή αντίστοιχος περιορισμός της ζήτησης. Μάλιστα, σε ένα σενάριο πλήρους απουσίας ρωσικού αερίου μέσω αγωγών, οι ανάγκες αυξάνονται περαιτέρω. Σημειωτέον ότι ο ENTSOG προειδοποιεί πως υπό ακραίες συνθήκες παρατηρούνται πιέσεις στη ροή αερίου από τη Δύση προς την Ανατολή, με ορισμένες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης να αντιμετωπίζουν περιορισμούς.
Το τρίτο σενάριο αφορά περιπτώσεις διαταραχής ασφάλειας εφοδιασμού, όπως πλήρη διακοπή εισαγωγών από την Αλγερία ή πλήρη διακοπή της μεγαλύτερης υπεράκτιας υποδομής που τροφοδοτεί την Κεντρική Ευρώπη, υπό την προϋπόθεση της παντελούς έλλειψης εισαγωγών φυσικού αερίου μέσω αγωγών από τη Ρωσία. Σε αυτή την περίπτωση ακόμα και υπό φυσιολογικές θερμοκρασίες για να διατηρηθούν τα αποθέματα άνω του 30%, απαιτούνται πρόσθετες ποσότητες LNG 111–215 TWh, ενώ σε βαρύ χειμώνα η ανάγκη αυτή συνδυάζεται με υποχρεωτική μείωση της ζήτησης. Στο ακραίο αυτό σενάριο σημειώνονται ουσιαστικοί περιορισμοί στη δυνατότητα τροφοδοσίας της Ανατολικής Ευρώπης, λόγω φυσικών εμποδίων του συστήματος.
→ Διαβάστε επίσης: Ρεύμα: Αύξηση 9% στο κόστος για τις επιχειρήσεις - «Φωτιά» τα επαγγελματικά τιμολόγια
Οι επιπτώσεις στις τιμές του ρεύματος
Οι εξελίξεις στις τιμές του φυσικού αερίου επηρεάζουν άμεσα την ευρωπαϊκή χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, δεδομένου ότι, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό μοντέλο οριακής τιμολόγησης (marginal pricing), η τελική τιμή της αγοράς καθορίζεται από τη μονάδα παραγωγής που καλύπτει το τελευταίο (οριακό) μέρος της ζήτησης. Τους χειμερινούς κυρίως μήνες η οριακή αυτή τεχνολογία είναι οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα η τιμή του αερίου να μεταφέρεται σχεδόν γραμμικά στο κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Στο πλαίσιο αυτό, σε ένα σενάριο τύπου «Reference Winter», με ήπιες θερμοκρασίες και υψηλή διαθεσιμότητα LNG, οι τιμές στο TTF αναμένεται να διατηρηθούν στα τρέχοντα επίπεδα ή και να υποχωρήσουν χαμηλότερα, επιτρέποντας σταθερές ή ελαφρώς χαμηλότερες χονδρικές τιμές ρεύματος σε σχέση με τον μέσο όρο του 2025, εφόσον δεν υπάρξουν παράλληλες αυξήσεις στη ζήτηση ή στις τιμές CO₂.
Αντίθετα, στο σενάριο ενός ψυχρού χειμώνα («Cold Winter») με πίεση στα αποθέματα και πιθανή μείωση των ροών LNG, το κόστος ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο θα αυξανόταν σημαντικά, οδηγώντας σε αισθητή άνοδο των χονδρικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας.
Τέλος, στο σενάριο διαταραχών στον εφοδιασμό («supply disruption»), όπου απαιτούνται πρόσθετες ποσότητες LNG ή μείωση ζήτησης για να διατηρηθεί η επάρκεια φυσικού αερίου, οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος θα μπορούσαν να παρουσιάσουν μεγαλύτερη μεταβλητότητα, ακόμη και σε περιβάλλον μη ακραίου ψύχους, λόγω των περιορισμών στην τροφοδοσία και της αύξησης του κόστους του αερίου.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
