Απλοποίηση της διαδικασίας για προσλήψεις και αποχωρήσεις, καθώς και διευθέτηση του χρόνου εργασίας ακόμα και σε εβδομαδιαία βάση, προβλέπει το νέο εργασιακό νομοσχέδιο με τίτλο: «Δίκαιη Εργασία για Όλους: Απλοποίηση της Νομοθεσίας - Στήριξη στον Εργαζόμενο - Προστασία στην Πράξη», το οποίο θα βγει στη διαβούλευση εντός του Ιουλίου και θα προωθηθεί στη Βουλή το φθινόπωρο.
Η σχετική διάταξη προβλέπει προσλήψεις ακόμα και μέσω εφαρμογής στο κινητό με fast track διαδικασίες, ώστε να μπορεί να προσλαμβάνεται προσωπικό, ειδικά σε έκτακτες περιπτώσεις όπως είναι οι αργίες και τα Σαββατοκύριακα, όταν παρουσιαστούν αυξημένες ανάγκες εξυπηρέτησης πελατών στην εστίαση, τα καταλύματα και τις ξενοδοχειακές μονάδες.
Ο εργαζόμενος θα μπορεί να κάνει αυτόματα αποδεκτή την πρόσληψη, ενώ ταυτόχρονα η διαδικασία θα ελέγχεται από το σύστημα «Εργάνη».
Σήμερα, για την έναρξη της απασχόλησης του εργαζομένου, απαιτείται η αναγγελία της πρόσληψής του στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΑΕΔ, της Επιθεώρησης Εργασίας και του ΕΦΚΑ. Παράλληλα, είναι υποχρεωτική η ηλεκτρονική υποβολή των εν λόγω εντύπων στο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη», καθώς και η αποδοχή της πρόσληψης από τον εργαζόμενο.
Τι ζητούσαν οι εργοδότες
Οι εργοδοτικοί φορείς της εστίασης είχαν πολλές φορές στο παρελθόν υποβάλλει αίτημα στο υπουργείο για απλοποίηση των διαδικασιών, καθώς το Σαββατοκύριακο είναι δύσκολο να βρουν το λογιστή να προωθήσει τη διαδικασία πρόσληψης και να ανταποκριθούν στη γραφειοκρατία – έγχαρτη και ψηφιακή – την ώρα που «καίγονται» για επιπλέον προσωπικό προκειμένου να ανταπεξέλθουν σε έκτακτες ανάγκες.
Η fast track διαδικασία, που έρχεται ως απάντηση στο αίτημα των εργοδοτικών φορέων, θα έχει ως αποτέλεσμα τη σύντμηση του χρόνου, την ελάφρυνση των λογιστηρίων και των επιχειρήσεων από επιπλέον γραφειοκρατικές επιβαρύνσεις. Μάλιστα, η δυνατότητα πραγματοποίησης άμεσων προσλήψεων καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ώρου, θα ωφελήσει ιδιαίτερα επιχειρήσεις που λειτουργούν εκτός των τυπικών εργάσιμων ημερών και ωρών, όπως αυτές στους κλάδους της εστίασης, της φιλοξενίας και του τουρισμού, όπου η ανάγκη για προσωπικό μπορεί να προκύψει απρόβλεπτα.
Προϋπόθεση είναι σαφώς η δήλωση της πρόσληψης στο «Εργάνη», γιατί σε πολλές περιπτώσεις οι εργοδότες ομολογούν ότι αναγκάζονται να παρανομήσουν, προτιμώντας τη μαύρη εργασία από την «οδύσσεια» της γραφειοκρατίας.
Όπως τόνισε η υπουργός Εργασίας, Νίκη Κεραμέως, με το νέο σύστημα θα απαιτείται μόνο ένα έγγραφο αντί για τέσσερα σήμερα.
Αποχώρηση με ένα κλικ
Στο ίδιο πλαίσιο μείωσης της γραφειοκρατίας εντάσσεται και η οικειοθελής δήλωση αποχώρησης με ένα κλικ. Με το ισχύον καθεστώς, όταν μια σύμβαση λήγει οικειοθελώς από τον εργαζόμενο, ο εργοδότης δεν μπορεί να προσλάβει άμεσα άλλον εργαζόμενο, αλλά θα πρέπει να παρέλθει ένα 10ήμερο – διαφορετικά ο εργαζόμενος μπορεί να διεκδικήσει αποζημίωση για απόλυση. Με τις προσλήψεις και αποχωρήσεις fast track, η πρόσληψη εργαζομένων σε αντικατάσταση των οικειοθελώς αποχωρούντων θα γίνεται άμεσα, χωρίς να απαιτείται να παρέλθει ένα 10ήμερο για να μη χαρακτηριστεί η οικειοθελής αποχώρηση ως απόλυση.
1. Διευθέτηση του χρόνου εργασίας σε εβδομαδιαία έως και σε ετήσια βάση
Εισάγεται η δυνατότητα τετραήμερης εργασίας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους (και όχι μόνο για ένα εξάμηνο), δίνοντας ανάσα κυρίως σε εργαζόμενους γονείς και άτομα με αυξημένες οικογενειακές υποχρεώσεις, ενώ την ίδια ώρα θα εξυπηρετούνται καλύτερα και οι ανάγκες της επιχείρησης τις περιόδους αιχμής.
Η διευθέτηση μπορεί να γίνει σε εβδομαδιαία, μηνιαία έως και σε ετήσια βάση, παρέχοντας ευελιξία σε κάθε εργαζόμενο να προγραμματίσει τον ελεύθερο χρόνο του. Προσοχή, για την όποια μετατροπή στο ωράριο απασχόλησης απαιτείται υποχρεωτικά η συναίνεση των εργαζομένων.
Με τα νέα δεδομένα και κατόπιν συνεννόησης με τον εργοδότη, θα μπορούν να αυξάνουν ή να μειώνουν το ημερήσιο ωράριο εργασίας, διατηρώντας τον μέσο όρο των 40 ωρών εβδομαδιαίως. Οι επιπλέον ώρες εργασίας θα μπορούν να αντισταθμίζονται με μειωμένο ωράριο, ρεπό ή άδεια σε επόμενες ημέρες.
Για παράδειγμα, θα μπορεί να εφαρμόζεται 10ωρη εργασία ημερησίως για δυο μέρες, και σε αντάλλαγμα οι εργαζόμενοι θα έχουν για δυο συνεχόμενες, εντός της ίδιας εβδομάδας, μειωμένο ημερήσιο ωράριο εργασίας, ενώ την πέμπτη μέρα να παίρνουν ρεπό στο πλαίσιο της 4ήμερης εργασίας.
Οι αλλαγές αποφασίστηκαν, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι οι μέχρι τώρα ρυθμίσεις για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας «δεν περπάτησαν» στην αγορά λόγω πολύπλοκων διαδικασιών που οδηγούν στην ακύρωση του μέτρου.
2. Εργασία έως και 13 ώρες στον ίδιο εργοδότη
Η εργασία έως και 13 ώρες ημερησίως με δύο εργοδότες που ισχύει τώρα, θα μπορεί να εφαρμοστεί και στην περίπτωση απασχόλησης σε έναν εργοδότη, υπό την προϋπόθεση ότι θα τηρείται το 11ωρο της ημερήσιας ανάπαυσης και το 40ωρο στον εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας, με έως 8 ώρες από υπερεργασία και υπερωρίες.
Για να μην παραβιαστεί το 40ωρο της εβδομαδιαίας απασχόλησης, ένας εργαζόμενος θα μπορεί να εργαστεί δυο 13ωρα (26 ώρες), δύο 7ωρα με τις ίδιες αποδοχές, ενώ την πέμπτη μέρα να παίρνει ρεπό στο πλαίσιο της τετραήμερης απασχόλησης.
Προϋπόθεση για το διευρυμένο ωράριο είναι να τηρούνται τα προβλεπόμενα από το νόμο ως προς τον ημερήσιο χρόνο ανάπαυσης (11 ώρες) και τον εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας (40 ώρες), καθώς και για την προσαύξηση του μισθού.
Προσοχή: Όπως τονίζει το Υπουργείο Εργασίας, η όποια υπερωρία αμείβεται δια νόμου με τουλάχιστον +40% προσαύξηση στην αμοιβή. Άρα και πρέπει να δώσει συναίνεση ο εργαζόμενος για να δουλέψει παραπάνω από 9 ώρες, και προβλέπεται συγκεκριμένη αποζημίωση, προσαυξημένη για τις ώρες της υπερεργασίας με +20% και για τις ώρες των υπερωριών με +40%.
3. Υπερωρίες στην εκ περιτροπής εργασία
Παράλληλα, θα επιτραπεί για πρώτη φορά η δυνατότητα υπερωριακής απασχόλησης σε καθεστώς εκ περιτροπής εργασίας, με τις προβλεπόμενες προσαυξήσεις (40% στο ωρομίσθιο), ενισχύοντας τόσο το εισόδημα των εργαζομένων όσο και τη λειτουργικότητα των επιχειρήσεων, κυρίως δε αυτών που λειτουργούν στους κλάδους της εστίασης και έχουν αυξημένες ανάγκες κάποιες ημέρες την εβδομάδα.
Στόχος του Υπουργείου Εργασίας είναι η ευελιξία και ο εκσυγχρονισμός του ωραρίου απασχόλησης και των υπερωριών, ώστε να εξυπηρετούνται οι επιχειρήσεις που ταλαιπωρούνται από την έλλειψη εργαζομένων, αλλά να προστατεύονται και οι εργαζόμενοι.
Να σημειωθεί ότι, σήμερα, πέραν του 8ώρου, επιτρέπεται μία ώρα υπερεργασίας (με νόμιμη προσαύξηση +20%) και έως 3 ώρες υπερωρίας (με έγκριση και προσαύξηση +40%). Βασική προϋπόθεση είναι ότι δεν θα υπερβαίνει τις 150 ώρες ετησίως (εκτός αν δοθεί ειδική άδεια από το ΣΕΠΕ). Με την προωθούμενη ρύθμιση, το επιτρεπόμενο 12ωρο θα γίνει 13ωρο, χωρίς να αλλάζουν οι υπόλοιπες προϋποθέσεις.
4. Τι αλλάζει στη θερινή άδεια
Περισσότερη αυτονομία στην κατανομή της ετήσιας καλοκαιρινής άδειας προβλέπει η διάταξη που θα ενταχθεί στο εργασιακό νομοσχέδιο, το οποίο αναμένεται να εγκριθεί στο τέλος του μηνός από το Υπουργικό Συμβούλιο.
Συγκεκριμένα, με τη διάταξη παρέχεται πλέον η ελευθερία στον εργαζόμενο να κατανείμει την ετήσια άδεια αναψυχής του όπως ο ίδιος επιθυμεί, ύστερα από συνεννόηση με τον εργοδότη, ενισχύοντας την αυτοδιάθεσή του στον χρόνο ανάπαυσης.
Σήμερα, η κατάτμηση του χρόνου αδείας (σπαστή άδεια) επιτρέπεται μόνο κατ’ εξαίρεση σε δύο περιόδους, από τις οποίες η μία πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον 12 εργάσιμες ημέρες επί εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας και 10 εργάσιμες ημέρες επί πενθήμερης, μετά από έγγραφη αίτηση του εργαζομένου προς τον εργοδότη. Ωστόσο, πρακτικά, στις περισσότερες επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα η άδεια δίνεται για τρεις εβδομάδες τον Αύγουστο, όταν κλείνουν ή υπολειτουργούν οι επιχειρήσεις.
Αντίθετα, μια σειρά επιχειρήσεων (π.χ. εμφιαλωμένα νερά, αναψυκτικά) προτιμούν να δίνουν τη μεγάλη άδεια στους εργαζόμενους τον χειμώνα αντί για την περίοδο αιχμής.
Με τη νέα διάταξη, καταργούνται τα «στεγανά», καθώς ο εργαζόμενος μπορεί να «σπάσει» την άδειά του όπως τον βολεύει, σε συνεννόηση όμως με τον εργοδότη, που σημαίνει ότι η εν λόγω ελευθερία μπορεί και πάλι να περιοριστεί, στην περίπτωση που ο εργοδότης επικαλεστεί φόρτο εργασίας.
5. ΕΑΣ: Παγώνει η Εισφορά Αλληλεγγύης για εργαζόμενους συνταξιούχους
Στο εργασιακό νομοσχέδιο θα ενταχθεί η ασφαλιστική διάταξη που θα «παγώνει» την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων για τις περιπτώσεις των εργαζόμενων συνταξιούχων οι οποίοι λαμβάνουν ή πρόκειται να λάβουν προσαύξηση στη σύνταξή τους λόγω της προσμέτρησης ενσήμων κατά τη διάρκεια της εργασίας τους.
Η διάταξη θα «θεραπεύει» τη στρέβλωση, μια προσαύξηση στη σύνταξη να οδηγήσει σε μείωση στο τελικό ποσό που θα λάβει ο δικαιούχος, είτε γιατί ο συνταξιούχος εισέρχεται στο 1ο κλιμάκιο της Εισφοράς Αλληλεγγύης είτε γιατί αλλάζει κλιμάκιο.
Το συγκεκριμένο ζήτημα αφορά δυνητικά περισσότερους από 230.000 συνταξιούχους, οι οποίοι έχουν δηλώσει στην ειδική πλατφόρμα που έχει διαμορφωθεί ότι συνεχίζουν να εργάζονται.
Στην πράξη αφορά λιγότερους, καθώς περίπου 100.000 συνταξιούχοι είναι αγρότες με χαμηλό εισόδημα οι οποίοι εξαιρούνται από την επιβολή εισφορών και κατά συνέπεια δεν δικαιούνται και προσαύξηση. Επιπλέον, ακόμη λιγότεροι λαμβάνουν σύνταξη άνω των 1.400 ευρώ και υπόκεινται στην παρακράτηση της ΕΑΣ.
Έτσι, για παράδειγμα, αν το εισόδημα του συνταξιούχου μετά την προσαύξηση υπερβαίνει τα 1.434 ευρώ (με βάση την κλίμακα του 2025), η κλίμακα θα παραμένει η ίδια.
Σημειώνεται ότι η Εισφορά Αλληλεγγύης επιβάλλεται κλιμακωτά και κυμαίνεται από 3% έως 14%, ανάλογα με το μηνιαίο εισόδημα από κύριες συντάξεις.
6. Άδεια κυοφορίας και λοχείας
Διευρύνεται η χορήγηση του επιδόματος κυοφορίας και λοχείας, καθώς καταργείται η προϋπόθεση ελάχιστου ασφαλιστικού χρόνου σε έναν μόνο εργοδότη.
Πλέον, περισσότερες γυναίκες θα δικαιούνται το επίδομα, ακόμα και αν έχουν αλλάξει εργασία. Σήμερα, απαραίτητη προϋπόθεση για τη χορήγηση της άδειας είναι η εργαζόμενη να έχει διανύσει τα δύο προηγούμενα χρόνια πριν από τον τοκετό 200 ημέρες ασφάλισης (ένσημα 8 μηνών), από τις οποίες οι 120 ημέρες εργασίας στον ίδιο εργοδότη.
7. Επίδομα γονικής άδειας
Το επίδομα γονικής άδειας καθιερώνεται ως αφορολόγητο, ανεκχώρητο και ακατάσχετο, διασφαλίζοντας πλήρως την οικονομική στήριξη των γονέων κατά την περίοδο ανατροφής των παιδιών.
Το επίδομα καταβάλλεται από τη ΔΥΠΑ για γονική άδεια που λαμβάνει ο εργαζόμενος γονέας μέχρι το παιδί να συμπληρώσει την ηλικία των 8 ετών. Το ποσό του επιδόματος ισούται με τον κατώτατο μισθό, ο οποίος σήμερα είναι 880 ευρώ μικτά.
8. Τέλος στις αυθαιρεσίες με την Ψηφιακή Κάρτα
Θεσπίζεται ρητά ότι τυχόν μείωση αποδοχών που γίνεται μετά την εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή, προστατεύοντας τους εργαζομένους από καταχρηστικές πρακτικές.
Το φαινόμενο που έχει παρουσιαστεί είναι ότι με τη χρήση της Ψηφιακής Κάρτας εμφανίζονται αιφνιδίως οι «κρυφές» υπερωρίες που μέχρι σήμερα δεν πληρώνονταν. Οι εργοδότες πλέον, υπό την απειλή των προστίμων, καταβάλλουν στο ακέραιο τις υπερωρίες.
Ωστόσο, για να περιορίσουν το αυξημένο κόστος, επιχειρούν σε κάποιες περιπτώσεις να μειώσουν τον μισθό για να συμψηφίσουν τις υπερωρίες. Δηλαδή, για παράδειγμα, τα 1.800 ευρώ μειώνονται σε 1.500. Με την προωθούμενη διάταξη, η όποια μείωση των αποδοχών θεωρείται βλαπτική μεταβολή και είναι άκυρη στο πλαίσιο του εργατικού δικαίου.
→ Διαβάστε επίσης: Ν. Κεραμέως: 10 αλλαγές στην αγορά εργασίας - Προσλήψεις fast track, έως και 13 ώρες δουλειάς και «σπαστή» άδεια
9. Αυστηρότερα μέτρα για υγιεινή και ασφάλεια
Η υποχρεωτική παρουσία του συντονιστή ασφαλείας στα τεχνικά έργα και τα αυστηρότερα μέτρα προστασίας είναι στο επίκεντρο του νέου κανονισμού υγιεινής και ασφάλειας, στο πλαίσιο του επερχόμενου εργασιακού νομοσχεδίου, προκειμένου να περιοριστούν τα εργατικά ατυχήματα.
Το κατώφλι εργαζομένων κάτω από το οποίο ο εργοδότης μπορεί να αναλάβει ο ίδιος καθήκοντα τεχνικού ασφαλείας μειώνεται από 50 σε 20 άτομα. Με αυτόν τον τρόπο, το Υπουργείο Εργασίας εισάγει υποχρέωση για εκπαίδευση ή πρόσληψη περισσότερων εργαζομένων ως τεχνικών ασφαλείας.
Οι σχετικές διατάξεις, για τις οποίες έχει την ευθύνη ο υφυπουργός Εργασίας Κώστας Καραγκούνης, περιλαμβάνουν και τη λειτουργία του ΗΡΙΔΑΝΟΥ, που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ο ΗΡΙΔΑΝΟΣ είναι ένα Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα για την καταγραφή και την παρακολούθηση θεμάτων υγείας και ασφάλειας στην εργασία.
Οι βασικές λειτουργίες του ΗΡΙΔΑΝΟΥ περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων: την καταγραφή και αναφορά ατυχημάτων/επαγγελματικών ασθενειών, τη ψηφιοποίηση των ελέγχων, το ελεγκτικό «Μητρώο Βημάτων» για κάθε έλεγχο, την παρακολούθηση ψυχοκοινωνικών κινδύνων, την εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση σχετικά με προγράμματα ψηφιακής επιμόρφωσης, την υποστήριξη φορέων & κοινωνικού διαλόγου όπως το ΕΛΙΝΥΑΕ και το Συμβούλιο Υγείας & Ασφάλειας.