Μετά από χρόνια μαζικής μετανάστευσης που σημάδεψαν τη χώρα, η Ελλάδα προσπαθεί να ανακτήσει το χαμένο της εργατικό δυναμικό και να επαναφέρει στην αγορά εργασίας τα ταλέντα που έφυγαν για καλύτερες προοπτικές. Το πρόγραμμα «Rebrain Greece» γίνεται το όχημα για να πείσει τους Έλληνες επιστήμονες και επαγγελματίες του εξωτερικού να επιστρέψουν και να επενδύσουν στην οικονομική αναγέννηση της χώρας.
Στην προσπάθεια αυτή του Υπουργείου Εργασίας αναφέρονται οι Financial Times . Όπως γράφουν «Η Υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως περιοδεύει στην Ευρώπη για να πείσει τους συμπατριώτες της να επιστρέψουν και να ξαναχτίσουν το εργατικό δυναμικό της χώρας, περισσότερο από 10 χρόνια μετά την μαζική μετανάστευση χιλιάδων Ελλήνων που έφυγαν αναζητώντας καλύτερες προοπτικές κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης.
Η κ.Κεραμέως ηγείται αντιπροσωπειών Ελλήνων εργοδοτών σε ευρωπαϊκές πόλεις, όπως το Λονδίνο και το Άμστερνταμ, και μεταφέρει ένα τολμηρό μήνυμα: η Ελλάδα δεν είναι πια η ίδια χώρα από την οποία έφυγαν.
«Στην αρχή, η ατμόσφαιρα είναι αρνητική», δήλωσε η Κεραμέως στη Financial Times. «Βλέπουν σε εμάς τους εκπροσώπους του κράτους που τους ώθησαν να φύγουν. Και η πρόκληση είναι ακόμη μεγαλύτερη: να τους δείξουμε ότι η σημερινή Ελλάδα δεν έχει καμία σχέση με την Ελλάδα του 2010 ή του 2012.»
Η Ελλάδα έχει υποστεί μια συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού και απώλεια κρίσιμων δεξιοτήτων σε όλη την οικονομία. Πάνω από 600.000 νέοι και κυρίως υψηλά εκπαιδευμένοι Έλληνες έφυγαν μεταξύ 2010 και 2021, μετά την οικονομική κρίση που βύθισε τη χώρα στην πιο σοβαρή ύφεση που έχει καταγραφεί σε οποιαδήποτε ανεπτυγμένη οικονομία σε καιρό ειρήνης.
Οι χαμηλοί μισθοί και οι περιορισμένες προοπτικές καριέρας, καθώς και η αντίληψη για έλλειψη αξιοκρατίας, παραμένουν οι βασικοί λόγοι που πολλοί διστάζουν να επιστρέψουν, σύμφωνα με έρευνα της BrainRegain πέρυσι.
Ωστόσο, υπάρχουν πρώτα δείγματα ότι η εκροή ανθρώπων μπορεί να αρχίζει να αντιστρέφεται. Το 2023, για πρώτη φορά από το 2009, περισσότερα άτομα ήρθαν στην Ελλάδα παρά έφυγαν. Αν και δεν είναι σαφές πόσοι από αυτούς είναι καταρτισμένοι εργαζόμενοι.
Το 60% των ατόμων που επέστρεψαν στη χώρα το 2023 είναι ηλικίας μεταξύ 20 και 44 ετών, της πιο δυναμικής ηλικιακής ομάδας, σύμφωνα με τον κ.Τάσο Αναστασάτο, επικεφαλής οικονομολόγο στην Eurobank.
Η ελληνική κυβέρνηση έχει προωθήσει σειρά κινήτρων για να ενθαρρύνει τους επιστρέφοντες, όπως μείωση 50% του φόρου εισοδήματος για επτά χρόνια για όσους εργάστηκαν στο εξωτερικό για πέντε ή περισσότερα χρόνια. Περίπου 6.000 άτομα έχουν επωφεληθεί από αυτό το μέτρο από το 2020. Ωστόσο, αξιωματούχοι τονίζουν ότι η προσπάθεια αφορά εξίσου την αντίληψη όσο και την πολιτική.
Η κ. Κεραμέως σκοπεύει να μεταβεί ακόμα και στη Νέα Υόρκη φέτος. Ωστόσο, είναι δύσκολο να προσελκύσουν υψηλόμισθους εργαζόμενους όταν οι μισθοί είναι από τους χαμηλότερους στην ΕΕ.
Οι μέσοι μισθοί έχουν αυξηθεί κατά 28% από το 2016, αλλά οι αποδοχές για επαγγελματίες που κερδίζουν περισσότερα από 1.600 ευρώ το μήνα έχουν μείνει σχεδόν αμετάβλητες σε σχέση με τον πληθωρισμό.
«Δεν μπορείς να χτίσεις μια βιώσιμη ανάκαμψη αν δεν πληρώνεις τους επαγγελματίες ανταγωνιστικά», δήλωσε ο οικονομικός σύμβουλος της Τράπεζας της Ελλάδας Δημήτρης Μαλλιαρόπουλος στην Financial Times. «Δεν υπάρχει ανάπτυξη χωρίς ανθρώπινο κεφάλαιο. Και χωρίς σοβαρές επενδύσεις στη διαρκή εκπαίδευση — η οποία παραμένει πολύ κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ — κινδυνεύουμε να μείνουμε πίσω.»
Μεταξύ των ατόμων που πείστηκαν να επιστρέψουν ήταν η Αυγούστα Στανίτσα, αρχιτέκτονας και ερευνήτρια στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης, η οποία επέστρεψε στην Αθήνα μετά από σχεδόν μια δεκαετία στο Ηνωμένο Βασίλειο. Έλαβε θέση στη EY στον τομέα των δεδομένων και της ΤΝ μέσω μιας έκθεσης εργασίας του υπουργείου, ενώ ήταν πέντε μηνών έγκυος. «Με εντυπωσίασε το γεγονός ότι η εγκυμοσύνη μου δεν θεωρήθηκε εμπόδιο», είπε. «Αισθάνθηκα ότι οι στάσεις στην Ελλάδα είχαν αλλάξει — γύρω από την εργασία, τη μητρότητα και την κουλτούρα.»
«Ήξερα ότι θα μπορούσα να φέρω πίσω όσα είχα μάθει στο εξωτερικό», είπε. Αλλά παραδέχτηκε και το τίμημα: «Οι μισθοί δεν συγκρίνονται με αυτούς του Ηνωμένου Βασιλείου ή άλλων χωρών στην Ευρώπη. Αλλά με τα φορολογικά κίνητρα, κατάφερα να διατηρήσω μια αξιοπρεπή ποιότητα ζωής.»
Οι συναισθηματικοί δεσμοί παραμένουν ο ισχυρότερος παράγοντας έλξης. Περισσότεροι από τους μισούς Έλληνες δήλωσαν ότι θα ήταν παρακινημένοι να επιστρέψουν από προσωπικούς και οικογενειακούς δεσμούς, σύμφωνα με την έρευνα της BrainRegain, μιας ΜΚΟ που επικεντρώνεται στην αναστροφή της «διαρροής εγκεφάλων». Περίπου το 32% δήλωσαν ότι τους λείπει ο ζεστός καιρός.
«Αρχίζουν να σκέφτονται τη γλώσσα που θα μάθουν τα παιδιά τους στο σχολείο», δήλωσε η κ. Κεραμέως. «Και συνειδητοποιούν ότι τους λείπει η πατρίδα.»
Για άλλους, η επιστροφή σχετίζεται περισσότερο με τις ευκαιρίες. Ο Παναγιώτης Καντιώτης, ηλεκτρολόγος μηχανικός, επέστρεψε μετά από 11 χρόνια στη Γαλλία για να δουλέψει στη διασύνδεση Κρήτης-Αττικής, σε ένα έργο υποδομής. «Δεν αρνείσαι κάτι τέτοιο στην πατρίδα σου», είπε.
Οι περισσότεροι από τους συναδέλφους του παραμένουν στο εξωτερικό. «Αν η Ελλάδα θέλει να φέρει πίσω περισσότερα ταλέντα, χρειάζεται κάτι περισσότερο από συναισθηματισμούς», είπε.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
