Mέτρα για τη διευκόλυνση της σύναψης περισσότερων κλαδικών και επιχειρησιακών συμβάσεων εργασίας με στόχο την αύξηση του μέσου μισθού στα 1500 ευρώ, προβλέπει η «Κοινωνική Συμφωνία» που υπεγράφη χθες μεταξύ της υπουργoύ Εργασίας Νίκης Κεραμέως και των Κοινωνικών Εταίρων.
Η σημερινή κατάσταση στην κάλυψη συλλογικών συμβάσεων
Σήμερα η πλειονότητα των εργαζομένων δεν καλύπτεται από κάποια μισθολογική συλλογική σύμβαση εργασίας τα τελευταία έτη (με εξαίρεση ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων, όπως οι τραπεζοϋπάλληλοι, οι ξενοδοχοϋπάλληλοι, οι εργαζόμενοι σε αρτοποιεία, σε τουριστικά-επισιτιστικά καταστήματα, σε πετρελαιοειδή, στην καπνοβιομηχανία).
Συγκεκριμένα, το σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» καταγράφει ότι η συντριπτική πλειονότητα των μισθωτών εργαζομένων (πάνω από 70%) δεν καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις. Μόλις 740.000 εργαζόμενοι (επί συνόλου 2.296.000 στον ιδιωτικό τομέα) βρίσκονται κάτω από την ομπρέλα κάποιας μορφής συλλογικής σύμβασης (κλαδική, ομοιοεπαγγελματική ή επιχειρησιακή).
Ο στόχος που μπαίνει για το υπουργείο, με βάση την ευρωπαϊκή οδηγία 2022/2041 (για τους επαρκείς κατώτατους μισθούς), είναι να αυξηθεί το ποσοστό των εργαζομένων που καλύπτονται από συλλογική σύμβαση ώστε να προσεγγίσει το 80%, από το 30% που είναι σήμερα.
Το σχέδιο δράσης που θα εμπεριέχει την κοινωνική συμφωνία θα δημοσιοποιηθεί εντός Δεκεμβρίου, ενώ οι νομοθετικές παρεμβάσεις τοποθετούνται στις αρχές του νέου έτους.
Τι αλλάζει – Τα βασικά σημεία των μέτρων
Στην κατεύθυνση αυτή, προκειμένου να αυξηθεί ο αριθμός των συλλογικών συμβάσεων, αλλάζουν τα εξής:
α) μειώνεται το απαιτούμενο ποσοστό κάλυψης από 50% σε 40%,
β) δημιουργείται νέα δυνατότητα για την επέκταση Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, καθώς το ποσοτικό κριτήριο του 40% δεν θα εξετάζεται καθόλου όταν τη ΣΣΕ συνυπογράφουν Εθνικοί Κοινωνικοί Εταίροι, και
γ) δίνεται η δυνατότητα στη ΓΣΕΕ να μπορεί να συνάπτει ή να συνυπογράφει κλαδικές Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας επικουρικά, εφόσον προσκληθεί από μέλος της. Επίσης, προβλέπεται απλοποίηση των διαδικασιών για εγγραφή στα μητρώα οργανώσεων (ΓΕΜΗΣΟΕ και ΓΕΜΗΟΕ), ώστε να ενισχυθεί η εγγραφή σε αυτά και κατά συνέπεια η δυνατότητα επέκτασης συλλογικών συμβάσεων.
Οι αλλαγές στην πράξη
Μετά την υπογραφή της από εργοδότες και εργαζόμενους, η εκάστοτε κλαδική συλλογική σύμβαση προωθείται στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας (ΑΣΕ), προκειμένου η εφαρμογή της να καταστεί καθολική και υποχρεωτική για όλο τον κλάδο ή το επάγγελμα το οποίο αφορά, ακόμα και για εργαζόμενους και εργοδότες που δεν είναι μέλη συμβαλλόμενων οργανώσεων.
Σήμερα για την επέκταση απαιτείται το ποσοστό εργοδοτικής εκπροσώπησης να είναι 50% +1. Αποτέλεσμα του περιορισμού αυτού είναι πολλοί εργοδότες να αποχωρούν από τον φορέα εκπροσώπησής τους για να μην υποχρεωθούν να αυξήσουν τους μισθούς που ορίζουν οι κλαδικές συμβάσεις. Άλλωστε η μέτρηση του ποσοστού είναι δύσκολη και συχνά αναξιόπιστη.
Μετά τη νομοθέτηση των αλλαγών, για την επέκταση της σύμβασης θα υπάρχουν δύο οδοί:
- Το ποσοστό μειώνεται από 50% σε 40%.
- Το ποσοτικό κριτήριο δεν θα εξετάζεται καθόλου όταν τη ΣΣΕ συνυπογράφουν οι τριτοβάθμιες οργανώσεις (ΓΣΕΕ, ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ).
Έτσι, η ΓΣΕΕ θα μπορεί να συνυπογράφει κλαδικές ΣΣΕ επικουρικά, εφόσον προσκληθεί από μέλος της.
Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, η παρέμβαση αυτή αποτελεί κίνητρο για μεγαλύτερη προθυμία των εργοδοτών να συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις.
Σήμερα υπάρχουν 15 υπογεγραμμένες συλλογικές συμβάσεις που βρίσκονται στην «ουρά» για επέκταση από τον ΑΣΕ.
Ανάμεσά τους: Μέταλλο, οικοδόμοι, χημική βιομηχανία, κλάδος καλλυντικών, ασφαλιστικές εταιρίες, ιατρικοί επισκέπτες κ.ά.
Η μετενέργεια και οι αλλαγές στον ΟΜΕΔ
Επίσης σημαντική θεωρείται η μετενέργεια, δηλαδή η συνέχιση της εφαρμογής των όρων μιας ΣΣΕ τρεις μήνες μετά τη λήξη της, όχι μόνο για άλλους τρεις μήνες (όπως στα μνημόνια), αλλά επ’ αόριστον, μέχρι τη σύναψη νέας συλλογικής ή ατομικής σύμβασης εργασίας.
Με αυτό το μέτρο καταργείται η μνημονιακή ρύθμιση για τη μερική μετενέργεια (Ν. 4046/2012, ΠΥΣ 6/2012).
Έτσι, οι εργαζόμενοι συνεχίζουν να προστατεύονται για επίδομα γάμου, ωράρια, άδειες, μητρότητα, τριετίες, επιδόματα σπουδών, παιδιών κ.λπ.
Σημαντική είναι και η κατάργηση του δεύτερου βαθμού διαιτησίας του ΟΜΕΔ, ώστε να επιλύονται ταχύτερα οι εργασιακές διαφορές.
Μητρώα – Αλλαγές και απλοποιήσεις
- Μείωση των απαιτούμενων στοιχείων για εγγραφή στα Μητρώα.
- Μετριασμός κυρώσεων για μη εγγραφή.
- Η εγγραφή απαιτείται μόνο για επέκταση ΣΣΕ και προσφυγή στον ΟΜΕΔ.
- Τα εκλογικά έγγραφα θα παραδίδονται στο Πρωτοδικείο αντί στο Μητρώο.
Ποιο είναι το ύψος των αυξήσεων στις κλαδικές συμβάσεις
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας, οι κυριότερες συμβάσεις του 2023 ήταν:
- Τράπεζες: αυξήσεις 2% (1.10.2022), 1% (1.12.2023), 2,5% (1.12.2024).
- Ξενοδοχεία: 5,5% (1.1.2023) και 5% (1.1.2024).
- Καπνοβιομηχανία: 4%–6,8% για τη διετία 2023–2024.
- Επισιτισμός: 5,5% (1.6.2023) και 5% (1.6.2024).
- Τσιμεντοβιομηχανία: 5% (1.1.2023), 5% (1.4.2023), 4% (1.1.2024).
Την ίδια ώρα μόλις 137.179 μισθωτοί καλύπτονται από επιχειρησιακές συμβάσεις. Το 2023 υπεγράφησαν 209 νέες επιχειρησιακές ΣΣΕ, εκ των οποίων οι 59 περιλαμβάνουν αυξήσεις.
Τι δήλωσαν οι κοινωνικοί εταίροι
Πρόεδρος ΓΣΕΕ – Γιάννης Παναγόπουλος
«Ακόμα και στη μνημονιακή περίοδο, πολύ περισσότερο στη μεταμνημονιακή, πρότεινα την ιδέα ενός σύγχρονου κοινωνικού συμβολαίου μεταξύ Κυβέρνησης, Εργοδοτών και Εργαζομένων. Με αυτό το στόχο συμφώνησα, μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις με τους Προέδρους των Εργοδοτικών Οργανώσεων και την Κυβέρνηση δια της αρμόδιας Υπουργού κας Κεραμέως, στη «νέα κοινωνική συμφωνία» που σήμερα ανακοινώθηκε και πρόκειται να νομοθετηθεί.
Ασφαλώς δεν αποτελεί ένα ολοκληρωμένο βήμα προς «κοινωνικό συμβόλαιο για την ανάπτυξη και την κοινωνική δικαιοσύνη». Ωστόσο, είναι ένα σημαντικό βήμα, καθώς αντιμετωπίζει τη βελτίωση κάλυψης των μισθωτών στη χώρα από συλλογικές συμβάσεις και αποκαθιστά σε σημαντικό βαθμό το συλλογικό εργασιακό δίκαιο (επέκταση κλαδικών συμβάσεων, πλήρης μετενέργεια κ.ά.), το οποίο είχε κυριολεκτικά καταρρεύσει με τις μνημονιακές παρεμβάσεις.
Τώρα είναι η ώρα που θα κριθεί στην πράξη η ικανότητα των Συνδικαλιστικών Οργανώσεων να συνάψουν συλλογικές συμβάσεις που μπορούν να καλύψουν εκατοντάδες χιλιάδες εργαζομένους. Θα κριθεί επίσης η διάθεση Εργοδοτών και Κυβέρνησης να συμβάλουν θεσμικά στην προσπάθεια αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος των εργαζομένων και κυρίως της αγοραστικής δύναμής του.
Από τα λόγια στα έργα για όλους λοιπόν. Αυτή είναι η πρόκληση. Όσο με αφορά, θα συνεχίσω να αγωνίζομαι για την επαναφορά της διαμόρφωσης του κατώτερου μισθού από την Εθνική Σύμβαση που διαπραγματεύονται ΓΣΕΕ και Εργοδοτικές Οργανώσεις.
Είναι προφανές ότι κάποιοι που έταζαν και τάζουν στους πάντες τα πάντα θα ξεβολευτούν. Θα πρέπει να αποφασίσουν αν θα εξακολουθήσουν την άγονη κομματική γραμμή του «όλα ή τίποτα». Εμείς τολμάμε σήμερα. Και ο αγώνας συνεχίζεται με στόχο μεγαλύτερη συμφωνία που θα δίνει ώθηση στην ανάπτυξη της χώρας αλλά θα εγγυάται και τη δίκαιη διανομή του πλούτου αυτής της ανάπτυξης».
Πρόεδρος ΣΕΒ – Σπύρος Θεοδωρόπουλος
«Καταρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω την Υπουργό Εργασίας, τον Πρόεδρο της ΓΣΕΕ, καθώς και τους συναδέλφους προέδρους εργοδοτικών οργανώσεων, για τη μακρά και εποικοδομητική συνεργασία μας, η οποία κατέληξε στα αποτελέσματα που σας ανακοίνωσε η κυρία Υπουργός.
Ο κοινωνικός διάλογος αποτελεί μία από τις πλέον σημαντικές διαστάσεις του δημόσιου διαλόγου και είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος που έμπρακτα αποδεικνύουμε την ικανότητά μας να συνεργαζόμαστε και να συμφωνούμε.
Ο διάλογος φέρνει στο τραπέζι τις δυνάμεις της εργασίας – εργαζόμενους και εργοδότες – που εξ όψεως μόνο έχουν αντίθετα συμφέροντα, και επιχειρεί μια εποικοδομητική σύνθεση με όσο το δυνατόν μεγαλύτερα αμοιβαία οφέλη.
Η εμπειρία του παρελθόντος έδειξε ότι μία από τις αιτίες της κρίσης ήταν ότι συμφωνούνταν αυξήσεις χωρίς επαρκή μέριμνα για παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα.
Σήμερα όλοι αναγνωρίζουμε ότι έχουμε μια νέα πραγματικότητα οικονομικής ανάπτυξης και προοπτικής. Δυστυχώς όμως σε αυτή την ανάπτυξη δεν συμμετέχει ένα μέρος των εργαζομένων.
Η υποχρέωσή μας ως εργοδότες είναι να αυξήσουμε την παραγωγικότητα μέσω των επενδύσεών μας, το οποίο θα επιτρέψει την αύξηση των εισοδημάτων, και ταυτόχρονα να συμβάλουμε και εμείς με τις δυνάμεις μας στην υπογραφή περισσότερων συλλογικών συμβάσεων.
Η συμφωνία που ανακοινώνουμε σήμερα δημιουργεί ένα νέο, σύγχρονο και ουσιαστικό πλαίσιο διαλόγου που προσαρμόζεται στις ανάγκες της εποχής μας. Ένα πλαίσιο που ευνοεί την ευρεία κοινωνική συναίνεση στην προσπάθεια εξεύρεσης κοινά επωφελών λύσεων.
Πιστεύω πως είμαστε πλέον πιο έτοιμοι να συνεργαστούμε εποικοδομητικά. Σας ευχαριστώ».
Πρόεδρος ΓΣΕΒΕΕ – Γιώργος Καββαθάς
«Η «Κοινωνική Συμφωνία» είναι το αποτέλεσμα ενός ουσιαστικού τριμερούς κοινωνικού διαλόγου και παράδειγμα καλής νομοθέτησης. Η αναγνώριση της επικουρικής αρμοδιότητας στους εθνικούς κοινωνικούς εταίρους και η μετενέργεια των κανονιστικών όρων των ΣΣΕ μέχρι την υπογραφή νέας, αποτελούν παρεμβάσεις στήριξης των μισθών και ενός ασφαλούς περιβάλλοντος για τους εργαζόμενους».
Πρόεδρος ΕΣΕΕ – Σταύρος Καφούνης
«Καταλήξαμε σε μια συμφωνία ευθύνης ανάμεσα σε όλους τους κοινωνικούς εταίρους και το Υπουργείο Εργασίας. Μια συμφωνία με προστιθέμενη αξία και αναπτυξιακό πρόσημο για τις επιχειρήσεις, τους εργαζομένους και την οικονομία στο σύνολό της.
Η συμφωνία ευνοεί την αύξηση της παραγωγικότητας και των αμοιβών μέσα από την υπογραφή περισσότερων συλλογικών συμβάσεων, ενδυναμώνοντας τον ρόλο των τριτοβάθμιων εργοδοτικών οργανώσεων για την ομαλή λειτουργία της αγοράς εργασίας.
Αποδεικνύουμε ότι ο κοινωνικός διάλογος λειτουργεί και ότι οι αποστάσεις γεφυρώνονται όταν πυξίδα μας είναι το εθνικό συμφέρον».
Πρόεδρος ΣΕΤΕ – Γιάννης Παράσχης
«Ο τουριστικός τομέας έχει αποδείξει διαχρονικά, με συνέπεια και υπευθυνότητα, την προσήλωσή του στον κοινωνικό διάλογο και στον θεσμό των συλλογικών διαπραγματεύσεων.
Ακόμη και στις πιο δύσκολες περιόδους, όπως εκείνη των μνημονίων, διατήρησε ρυθμισμένες τις εργασιακές σχέσεις, αναγνωρίζοντας ότι η σταθερότητα και η συνεργασία αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή.
Στηρίζουμε το νέο προωθούμενο πλαίσιο με την προσδοκία ότι θα ενισχύσει τον θεσμό των συλλογικών διαπραγματεύσεων, αυξάνοντας το ποσοστό κάλυψης των εργαζομένων και θα θωρακίσει τον κοινωνικό διάλογο, λειτουργώντας συμπληρωματικά προς τις υφιστάμενες πρακτικές που έχουν διαμορφωθεί στον κλάδο μέσα από χρόνια στενής και εποικοδομητικής συνεργασίας».
Πρόεδρος ΣΒΕ – Λουκία Σαράντη
«Η κοινή συνεννόηση του Υπουργείου Εργασίας με τους Κοινωνικούς Εταίρους αποτελεί ένα σημαντικό και θετικό βήμα για τον κοινωνικό διάλογο στη χώρα. Κινείται προς τη σύγκλιση με το ευρωπαϊκό πλαίσιο και τις σύγχρονες πρακτικές και αποδεικνύει ότι, όταν συνεργαζόμαστε, μπορούν να προκύψουν λύσεις με πραγματικό αντίκτυπο.
Πεποίθησή μας στον ΣΒΕ είναι ότι οι υγιείς σχέσεις εργοδοτών – εργαζομένων αποτελούν τη βάση της πραγματικής ευημερίας».
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
