Παρά τις γεωπολιτικές αναταράξεις και την αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από τη Συμφωνία του Παρισιού, το διεθνές σύστημα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης εξακολουθεί να λειτουργεί, αν και όχι με την ταχύτητα που απαιτείται. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει από όσα ανέφερε ο αναλυτής κλιματικής πολιτικής στο Διεθνές Ινστιτούτο Κλιματικής Επιστήμης, Δημήτρης Τσέκερης, μιλώντας στην εκπομπή «Plug into Green», μια εκπομπή πράσινης ενέργειας και βιώσιμης ανάπτυξης, που είναι παραγωγή της «Ημερησίας» σε συνεργασία με το energypress.gr και την στήριξη της ΔΕΗ.
Όπως εξηγεί, δέκα χρόνια μετά την υπογραφή της Συμφωνίας του Παρισιού, τα στοιχεία δείχνουν ότι χωρίς αυτήν ο πλανήτης θα όδευε προς αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά περίπου 3,6 βαθμούς Κελσίου, ένα καταστροφικό σενάριο. Μετά την εφαρμογή της συμφωνίας, η εκτιμώμενη πορεία έχει περιοριστεί στους 2,6 βαθμούς, γεγονός που αποδεικνύει ότι το πλαίσιο λειτουργεί, αν και παραμένει μακριά από τον στόχο του 1,5 βαθμού, ο οποίος, όπως τονίζει, δεν είναι αυθαίρετος αλλά συνιστά φυσικό όριο βιωσιμότητας του πλανήτη.
Η σημασία της COP30 και η αντοχή του πολυμερούς συστήματος
Η COP30, που πραγματοποιήθηκε στην καρδιά του Αμαζονίου, χαρακτηρίζεται από τον ίδιο ως κομβική, καθώς ανέδειξε την ανθεκτικότητα της πολυμέρειας σε μια περίοδο έντονων διεθνών ανακατατάξεων. Παρά την αποχώρηση των ΗΠΑ, οι υπόλοιπες χώρες κατάφεραν να διατηρήσουν ζωντανό τον διάλογο και τη συνεργασία, στοιχείο που αποδόθηκε από την Προεδρία της Συνόδου στο πνεύμα του «Global Mutirão», της συλλογικής προσπάθειας για την επίτευξη ενός κοινού καλού.
Στο πλαίσιο αυτό, αναδείχθηκε με ιδιαίτερη ένταση το ζήτημα της δίκαιης μετάβασης, με την κοινωνία των πολιτών να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο. Οι αναπτυσσόμενες χώρες και τα μικρά νησιωτικά κράτη, που πλήττονται δυσανάλογα από την κλιματική αλλαγή, έθεσαν στο επίκεντρο την ανάγκη χρηματοδότησης και στήριξης από τον ανεπτυγμένο κόσμο, ώστε να μπορέσουν να απεξαρτηθούν από τα ορυκτά καύσιμα.
Από τη φιλοδοξία στην εφαρμογή
Σύμφωνα με τον κ. Τσέκερη, η COP30 επιδίωξε συνειδητά να χαρακτηριστεί ως «COP της εφαρμογής». Το βασικό πρόβλημα δεν είναι μόνο το έλλειμμα φιλοδοξίας, αλλά κυρίως η καθυστέρηση στην υλοποίηση όσων έχουν ήδη συμφωνηθεί. Παρά ταύτα, οι αποφάσεις των COP μεταφράζονται σταδιακά σε πραγματικές πολιτικές, όπως αποδεικνύεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία, υπό την πίεση των διεθνών εξελίξεων, ανακοίνωσε νέο κλιματικό στόχο για το 2035, ανοίγοντας τον δρόμο για επόμενες δεσμεύσεις με ορίζοντα το 2040.
Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το ενεργειακό κόστος
Αναφερόμενος στην κριτική που ασκείται στην ΕΕ ότι επιβαρύνει την οικονομία και την ανταγωνιστικότητα με τις κλιματικές της πολιτικές, ο Δημήτρης Τσέκερης υποστηρίζει ότι πρόκειται για εσφαλμένη ανάγνωση. Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας αποτελούν πλέον τη φθηνότερη μορφή ηλεκτροπαραγωγής και η καθυστέρηση στη μετάβαση απλώς μεταθέτει υψηλότερο κόστος στο μέλλον.
Παράλληλα, εκφράζει προβληματισμό για δηλώσεις που επιχειρούν να διαχωρίσουν τα ορυκτά καύσιμα από τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, τονίζοντας ότι ένας τέτοιος διαχωρισμός δεν είναι επιστημονικά ούτε πρακτικά εφικτός. Οι τεχνολογίες δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα, όπως σημειώνει, δεν μπορούν να αποτελέσουν λύση μεγάλης κλίμακας για τη διατήρηση του υφιστάμενου μοντέλου ορυκτών καυσίμων.
Κίνα, εκπομπές και το σημείο καμπής
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και στην Κίνα, η οποία παρουσίασε νέο εθνικά καθορισμένο στόχο (NDC) για το 2035. Αν και λιγότερο φιλόδοξος από όσο ανέμεναν πολλοί, ο κ. Τσέκερης επισημαίνει ότι η χώρα έχει ήδη φτάσει σε σημείο καμπής, καθώς, χάρη στη μαζική ανάπτυξη ΑΠΕ και τον εξηλεκτρισμό των μεταφορών, οι εκπομπές της αναμένεται να αρχίσουν να μειώνονται. Παράλληλα, η στάση της Κίνας υπέρ της απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα την τοποθετεί σε διαφορετική τροχιά σε σχέση με άλλες μεγάλες παραγωγούς χώρες.
ΑΠΕ, εξηλεκτρισμός και επενδύσεις το «κλειδί» της μετάβασης
Σύμφωνα με τα παγκόσμια σενάρια που παρουσιάστηκαν ενόψει της COP, ο στόχος του 1,5 βαθμού παραμένει εφικτός, αν και θα υπάρξει προσωρινή υπέρβαση στις αρχές της δεκαετίας του 2030. Για να διατηρηθεί το κλίμα σε ασφαλή επίπεδα έως το τέλος του αιώνα, απαιτούνται τέσσερις βασικοί άξονες: μαζική ανάπτυξη ΑΠΕ, εξηλεκτρισμός όλων των τομέων ζήτησης, αναβάθμιση και ενίσχυση των δικτύων και ανάπτυξη της αποθήκευσης ενέργειας.
Όπως τονίζει, οι επενδύσεις καθαρής ενέργειας αποτελούν ήδη τον βασικό πυλώνα του ενεργειακού τομέα διεθνώς. Το ζητούμενο πλέον είναι η δίκαιη κατανομή των ωφελειών, ώστε οι καταναλωτές να βλέπουν απτά το χαμηλότερο κόστος στην καθημερινότητά τους και να συμμετέχουν ενεργά στην ενεργειακή μετάβαση.
Ειδήσεις από τον χώρο της ενέργειας
- Η οριστική απαλλαγή της ΔΕΗ από τη ζημιογόνο παραγωγή ρεύματος από λιγνίτη, σε συνδυασμό με τη στροφή στις ανανεώσιμες πηγές και την επέκταση σε νέες αγορές, είναι οι κύριοι μοχλοί αναδιάρθρωσης της επιχείρησης, όπως προκύπτει από τη σύγκριση των μεγεθών του 2019 με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο νέο επιχειρησιακό σχέδιο της ΔΕΗ για την περίοδο 2026 – 2028. Από το 2019 έως σήμερα, η εταιρεία πέρασε από ζημιές ύψους 1,7 δισ, το 2019 σε κέρδη 400 εκατ. το 2024 με στόχο τα 900 εκατ. το 2028. Στο ίδιο διάστημα οι επενδύσεις αυξήθηκαν από 600 εκατ. το χρόνο, σε 3 δισ. ετησίως. Και το μέρισμα που ήταν μηδενικό θα είναι 0,6 ευρώ για τη φετινή χρήση και θα διπλασιαστεί σε 1,2 ευρώ το 2028. Παράλληλα οι μονάδες ΑΠΕ από 3,2 γιγαβάτ το 2019 (τότε ήταν κυρίως τα υδροηλεκτρικά), έφθασαν πέρυσι στα 5,5 γιγαβάτ και προβλέπεται να ανέβουν στα 12,7 γιγαβάτ το 2028. Αντίθετα οι λιγνιτικές μονάδες από 3,7 γιγαβάτ το 2019 περιορίστηκαν σε 0,6 φέτος και θα μηδενιστούν στο τέλος του 2026 με την μετατροπή της τελευταίας μονάδας, σε μονάδα φυσικού αερίου.
- Σε χαμηλό δεκαετίας θα βρεθούν τα αποθέματα στα υδροηλεκτρικά της χώρας ενόψει του επερχόμενου χειμώνα, σύμφωνα με έκθεση του Entos-e, για την επάρκεια κατά τους χειμερινούς μήνες. Όπως αναφέρει ο ευρωπαϊκός διαχειριστής, τα αποθέματα παραμένουν σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια εξαιτίας της ξηρασίας της άνοιξης και του καλοκαιριού, και των χαμηλών εισροών υδάτων, γεγονός που εγείρει ανησυχίες σχετικά με το επίπεδο διαθεσιμότητας των υδροηλεκτρικών σταθμών κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Ταυτόχρονα, αναμένεται μικρή αύξηση της κατανάλωσης την ίδια περίοδο, συγκριτικά με τον περσινό χειμώνα, ο οποίος ήταν πιο ήπιος από άποψη καιρικών συνθηκών. Παρόλα αυτά, η έκθεση σημειώνει ότι η εκτιμώμενη παραγωγή, η αύξηση των ΑΠΕ και η δυναμικότητα των εισαγωγών, επαρκούν για να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας.
- Την απόλυτη κυριαρχία των φωτοβολταϊκών στα νέα έργα που αναμένεται να συνδεθούν στο δίκτυο μέσα στην επόμενη διετία μαρτυρούν τα νεότερα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ με το σχετικό χαρτοφυλάκιο να φτάνει τα 5.340 Μεγαβάτ υπό κατασκευή, ενώ ακολουθούν ακόμη 2,4 Γιγαβάτ. Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν την εκτίμηση του Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ) για υπερκάλυψη ήδη από το 2026, του στόχου που έχει προσδιοριστεί στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα για το 2030. Σε αυτή την βάση, η ταχεία διείσδυση συστημάτων αποθήκευσης (μπαταρίες κατά κύριο λόγο) αποκτά εξαιρετικά επιτακτικό χαρακτήρα, για να αντιμετωπιστούν οι περικοπές που αναμένεται να κοστίσουν, ήδη από φέτος, περί το 17% των εσόδων για τα έργα ΑΠΕ.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
