Σημαντικά συμπεράσματα για την εικόνα που έχουν οι πολίτες για τη δημόσια διοίκηση στην Ελλάδα προκύπτουν από την πρώτη μαζική αξιολόγηση υπηρεσιών του κράτους και της αυτοδιοίκησης, που διεξήχθη μέσω της πλατφόρμας axiologisi.ypes.gov.gr και την οποία παρουσίασε η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών, κυρίως ο Θοδωρής Λιβάνιος και η Βιβή Χαραλαμπογιάννη, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Περίπου 64.800 πολίτες συμμετείχαν στη διαδικασία της αξιολόγησης, η οποία διήρκεσε 26 ημέρες.
Θετικά μηνύματα για τις ψηφιακές υπηρεσίες
Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι οι πολίτες επιβραβεύουν την πρόοδο στην ψηφιακή εξυπηρέτηση μέσω της πλατφόρμας gov.gr αλλά και παράλληλων πλατφορμών, ενώ την ίδια στιγμή βαθμολογούν με κάτω από τη βάση βασικές υπηρεσίες των δήμων, της πολεοδομίας και φορέων όπως ο ΕΦΚΑ, το Κτηματολόγιο ή οι Διευθύνσεις Αλλοδαπών.
Η ευρύτερη αποδοχή των πολιτών καταγράφεται ξεκάθαρα στις ψηφιακές υπηρεσίες του δημοσίου, οι οποίες αποτελούν, όπως τόνισε και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, το πιο επιτυχημένο παράδειγμα «κράτους που αλλάζει». Ειδικά η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, η έκδοση υπεύθυνων δηλώσεων και εξουσιοδοτήσεων, το myHealth, ακόμη και το Gov.gr Wallet για τα εισιτήρια ποδοσφαίρου συγκεντρώνουν πολύ υψηλές βαθμολογίες, συχνά άνω του 8 ή και 9 στα 10.
Ενδιαφέρον έχει ότι η θετική αξιολόγηση είναι καθολική, ανεξαρτήτως ηλικίας των χρηστών. Η ευκολία, η αποφυγή ταλαιπωρίας και η αίσθηση διαφάνειας φαίνεται να αποτελούν τους βασικούς λόγους αυτής της θετικής στάσης.
Αρνητική εικόνα για την Τοπική Αυτοδιοίκηση
Σε πλήρη αντίθεση με την ψηφιακή πρόοδο στις παραπάνω λειτουργίες, οι υπηρεσίες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, και ιδίως οι πολεοδομίες, βρέθηκαν στο επίκεντρο της αρνητικής κριτικής των πολιτών. Οι δήμοι, με λίγες φωτεινές εξαιρέσεις, συγκέντρωσαν τις χαμηλότερες βαθμολογίες, ιδιαίτερα για τις υποδομές, τα πεζοδρόμια, την καθαριότητα, την ανακύκλωση και το πολεοδομικό χάος.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Ρόδου, η οποία ήρθε στην τελευταία θέση σε επίπεδο πολεοδομικών υπηρεσιών, ενδεχομένως λόγω υποθέσεων διαφθοράς που έχουν δει το φως της δημοσιότητας. Αντίθετα, σε ό,τι αφορά στην κατάσταση των πεζοδρομίων, η Καλαμάτα και η Γλυφάδα ξεχωρίζουν ως προς τη θετική κρίση των πολιτών, έστω και ως μεμονωμένες περιπτώσεις.
Εσωτερική αξιολόγηση υπαλλήλων
Παράλληλα με τη βαθμολόγηση των υπηρεσιών από τους πολίτες, παρουσιάστηκε και η εσωτερική αξιολόγηση 172.474 δημοσίων υπαλλήλων. Από αυτούς, 15.615 χαρακτηρίστηκαν υψηλής απόδοσης, ενώ 2.102 κρίθηκαν χαμηλής απόδοσης, και ενδέχεται να μπουν σε τροχιά πειθαρχικών ελέγχων ή ακόμη και παύσης καθηκόντων.
Τόσο τα αποτελέσματα της αξιολόγησης όσο και οι αντιδράσεις (θετικές κι αρνητικές) που τα συνόδευσαν, συγκλίνουν σε μια παραδοχή ύπαρξης δύο «παραλληλισμένων» κρατικών οντοτήτων: από τη μία, ένα ψηφιακά μεταρρυθμισμένο και συγκεντρωτικό κράτος, και από την άλλη, μια αναποτελεσματική, αποσπασματική, υποστελεχωμένη Τοπική Αυτοδιοίκηση. Από πολιτική σκοπιά, το στοίχημα της ενιαίας, σύγχρονης δημόσιας διοίκησης φαίνεται να απειλείται από τον ίδιο τον ανορθολογισμό των δομών της.
Διαφάνεια και συμμετοχή
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη παρουσιάζει την αξιολόγηση ως σημαντικό βήμα διαφάνειας, λογοδοσίας και συμμετοχικότητας. Το γεγονός ότι οι πολίτες καλούνται, έστω και συμβολικά, να βαθμολογούν τις υπηρεσίες που τους εξυπηρετούν, αποτελεί, κατά τον πρωθυπουργό, μια «πολιτική επιλογή για περισσότερη Δημοκρατία».
Η αξιολόγηση θα επαναλαμβάνεται ανά εξάμηνο, με επόμενο σταθμό την υγειονομική περίθαλψη, καθώς σύντομα οι πολίτες θα μπορούν να αξιολογούν και τα νοσοκομεία και τις δομές υγείας όπου απευθύνονται.
Καθρέφτης της σχέσης κράτους - κοινωνίας
Η πρώτη μαζική αξιολόγηση της ελληνικής δημόσιας διοίκησης από τους ίδιους τους πολίτες δεν είναι απλώς μια συγκυριακή καταγραφή, αλλά ένας καθρέφτης της νέας σχέσης κράτους – κοινωνίας. Παρά τις θετικές ενδείξεις στον ψηφιακό τομέα, τα βαθιά προβλήματα σε συγκεκριμένες υπηρεσίες αποκαλύπτουν ότι η δημόσια διοίκηση παραμένει άνιση, ασταθής και συχνά απογοητευτική για τον μέσο πολίτη.
Η επιτυχία του εγχειρήματος δεν θα κριθεί από τους πίνακες βαθμολογίας, αλλά από τη συνέπεια στη διόρθωση των προβλημάτων που επισημάνθηκαν – και κυρίως, από την πολιτική βούληση να μετατραπεί η αξιολόγηση σε εργαλείο αλλαγής, και όχι σε άλλοθι επικοινωνίας.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
