Με την ολοκλήρωση των μελετών – αρχιτεκτονικής, στατικής, ηλεκτρομηχανολογικής, μουσειακής και υποδομών υποδοχής επισκεπτών – προχωρούν από το Υπουργείο Πολιτισμού τα έργα αποκατάστασης και ανάδειξης του Τύμβου Καστά στην Αμφίπολη. Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκεται και η στερέωση του περιβόλου του ταφικού μνημείου. Το συνολικό κόστος ξεπερνά τα 10 εκατ. ευρώ και καλύπτεται από το ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας – ΕΣΠΑ 2021-2027, καθώς και από εθνικούς πόρους.
Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη τόνισε ότι ο Τύμβος Καστά αποτελεί εμβληματικό μνημείο μεγάλης ιστορικής και αρχαιολογικής σημασίας, το οποίο απαιτεί ολιστική προσέγγιση για να προστατευθεί πλήρως και να καταστεί επισκέψιμο. Η ίδια υπογράμμισε πως η δημιουργία του εκθεσιακού χώρου θα ρυθμίσει τη ροή επισκεπτών, αφού η είσοδος στον τύμβο θα γίνεται μόνο σε μικρές ομάδες. Εκεί, το κοινό θα έχει τη δυνατότητα να δει από κοντά τα σημαντικά ευρήματα, να γνωρίσει το μνημείο μέσα από ψηφιακές εφαρμογές και να απολαύσει σύγχρονες υποδομές φιλοξενίας.
Όπως ανέφερε η κ. Μενδώνη, στόχος των νέων μελετών είναι η προστασία του αρχαιολογικού χώρου, η ανάδειξη της ιστορικής αξίας του, αλλά και η προσβασιμότητα σε όλους, περιλαμβανομένων των ΑμεΑ. Η χωροθέτηση του εκθεσιακού χώρου έγινε με σεβασμό στο ιστορικό περιβάλλον και χωρίς ορατές νέες κατασκευές. Η υπουργός σημείωσε ότι το μεγάλο ενδιαφέρον του κοινού θα ενισχύσει τη ροή επισκεπτών στον ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης και ευχαρίστησε τον Απόστολο Τζιτζικώστα και την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας για τη στήριξή τους.
Υποδομές υποδοχής επισκεπτών και προσβασιμότητας ΑμεΑ
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, οι υποδομές υποδοχής και πληροφόρησης του κοινού -διαδρομές επισκεπτών, πλατώματα θέασης, χώρος στάθμευσης, υποδομές υποδοχής και εξυπηρέτησης, έκθεση ευρημάτων, ψηφιακές εφαρμογές- προβλέπεται να προσφέρουν στους επισκέπτες μια ολοκληρωμένη εμπειρία του μνημείου σε συνδυασμό με το εξαιρετικό φυσικό περιβάλλον και το ιστορικό τοπίο της Αμφίπολης. Η διαδρομή των επισκεπτών αναπτύσσεται περιμετρικά σε ικανή απόσταση από τον περίβολο, ώστε να επιτυγχάνεται η καλύτερη δυνατή θέαση του μνημειακού συνόλου του τύμβου, η κατανόηση της σχέσης του με τον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης και τον ποταμό Στρυμόνα.
Η διαδρομή συνδέεται οργανικά με τον εκθεσιακό χώρο του Τύμβου Καστά, ενώ κλάδος της οδηγεί τους επισκέπτες στην είσοδο του ταφικού μνημείου. Ένας άλλος κλάδος της διαδρομής με μορφή διαμορφωμένου μονοπατιού οδηγεί στον Μακεδονικό Τάφο ΙΙΙ, ο οποίος συντηρείται, αναδεικνύεται και εντάσσεται στην ευρύτερη διαμόρφωση του επισκέψιμου χώρου, δημιουργώντας ένα σύνολο ολιστικής εμπειρίας επίσκεψης. Το έργο ανάδειξης του Τύμβου Καστά αποσκοπεί στην κατανόηση και στην αποδοχή του μνημείου για όλους αδιακρίτως, καθώς το μνημείο καθίσταται προσβάσιμο και «ανοικτό» σε ΑμεΑ και εμποδιζόμενα άτομα.
Εκθεσιακός χώρος Τύμβου Καστά
Βασικός άξονας της αρχιτεκτονικής σύνθεσης είναι η εναρμόνιση του κτηρίου με το φυσικό περιβάλλον, συμπληρώνει η ανακοίνωση του ΥΠΠΟ. Για τον λόγο αυτό το κτίσμα προβλέπεται να είναι υπόσκαφο στο μεγαλύτερο τμήμα του, με ορατή την κύρια όψη του προς το μνημείο. Ο εκθεσιακός χώρος συνδέεται οργανικά με τις διαδρομές των επισκεπτών πέριξ του μνημείου και τοποθετείται επί της κυκλικής διαδρομής που περιβάλλει τον τύμβο, σε άμεση γειτνίαση με το μνημείο. Η προσαρμογή στο φυσικό περιβάλλον επιτυγχάνεται και με την ενεργειακή προσέγγιση του σχεδιασμού, με σκοπό το ελάχιστο δυνατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Μετά την επίσκεψη του ταφικού μνημείου και ακολουθώντας τμήμα της κυκλικής διαδρομής, ο επισκέπτης συναντά τον εκθεσιακό χώρο, ο οποίος του αποκαλύπτεται πάνω στην πορεία του, ως μία καμπύλη διαμπερής στοά. Στον εκθεσιακό χώρο προβλέπεται να στεγαστούν τα αρχιτεκτονικά μέλη, που, σήμερα, φυλάσσονται και συντηρούνται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αμφίπολης, και τα οποία δεν δύνανται να επανατοποθετηθούν στο μνημείο -όπως η θύρα του ταφικού θαλάμου, η γραπτή ζωφόρος του ταφικού προθαλάμου, τμήματα από τα άνω άκρα των «καρυατίδων» κ.ά.
Στόχο της αρχαιολογικής έκθεσης αποτελεί η προβολή του ιδιαίτερου χαρακτήρα και του ειδικού ιστορικού ρόλου του μνημειακού συνόλου του Τύμβου Καστά. Λόγω της εξαιρετικής σπουδαιότητας του μνημείου, η μόνιμη έκθεση καλύπτει τις ανάγκες ευρύτατου φάσματος επισκεπτών, παρέχοντας μια συνολική εικόνα των αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών του μνημείου. Συγχρόνως καλείται να παίξει το ρόλο του πολλαπλασιαστή της εμπειρίας του επισκέπτη, αλλά και της διαχείρισης του ρυθμού επίσκεψης στον Τύμβο.
Η έκθεση δομείται σε τρία τμήματα: Στο πρώτο τμήμα, στην Αίθουσα 1, εκτίθενται σε προθήκες ευρήματα από το μνημείο, με πληροφορίες πλήρως και ισότιμα προσβάσιμες σε όλους. Στο δεύτερο τμήμα, στην Αίθουσα 2, με τη χρήση των νέων ψηφιακών εφαρμογών, ο επισκέπτης έρχεται σε εικονική διάδραση με το μνημείο. Στο τρίτο τμήμα, στην ανοικτή στοά με θέα στο μνημείο, ο επισκέπτης αποκτά συνολική αντίληψη του Τύμβου και αντικρίζει το τμήμα του περιβόλου που σώζει την αυθεντική μαρμάρινη όψη του.