Τα δέκα ακίνητα – οικόπεδα που έχουν ήδη χαρτογραφηθεί βρίσκονται σε περιοχές με υψηλή στεγαστική πίεση όπως η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, αλλά και σε τουριστικές περιοχές με αυξημένα ενοίκια για δημοσίους υπαλλήλους.
Αξιοποίηση στρατοπέδων
Παράλληλα, με γρήγορες διαδικασίες θα αξιοποιηθούν τρία στρατόπεδα που δεν λειτουργούν πλέον, με συνεργασία του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Πρόκειται για τρεις μεγάλες εκτάσεις (Χαϊδάρι στην Αθήνα, το στρατόπεδο Ζιάκας στη Θεσσαλονίκη και το στρατόπεδο Μανουσογιαννάκη στην Πάτρα) τα οποία θα παραχωρηθούν για την ανέγερση κοινωνικών κατοικιών, με το 25% να διατίθεται στο στρατό και τα υπόλοιπα σε δικαιούχους.
Οι πρώτες κατοικίες αναμένεται να παραδοθούν το 2027, με χρηματοδότηση από το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο της Ε.Ε.
Δηλώσεις του Γενικού Γραμματέα
Όπως εξήγησε ο Γενικός Γραμματέας Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής, Κωνσταντίνος Γλούμης – Ατσαλάκης: «Το δημόσιο διαθέτει αναξιοποίητα οικόπεδα τα οποία μέσω διαγωνιστικών διαδικασιών δίνονται σε κατασκευαστές. Ένα μέρος των διαμερισμάτων που θα ανεγερθούν θα διατεθεί ως κοινωνική κατοικία, με ενοίκιο χαμηλότερο της αγοράς ή με δυνατότητα αγοράς σε προσιτές τιμές. Στόχος, όπως είπε, είναι να αποφευχθεί το μοντέλο των παλαιών εργατικών κατοικιών και η δημιουργία γκέτο, με ανάμειξη κοινωνικών δικαιούχων και ενοικιαστών της ελεύθερης αγοράς. Το δημόσιο θα διατηρεί τουλάχιστον το 30% των κατοικιών, ώστε να αποκτήσει απόθεμα κοινωνικών κατοικιών».
Το ύψος του ενοικίου θα καθορίζεται βάσει τόσο της αγοραίας αξίας όσο και της οικονομικής δυνατότητας του κάθε δικαιούχου.
Η επιλογή των δικαιούχων θα γίνει από τον ΟΠΕΚΑ με εισοδηματικά και κοινωνικά κριτήρια, δίνοντας προτεραιότητα σε χαμηλά εισοδήματα, μονογονεϊκές και πολύτεκνες οικογένειες. Η μίσθωση θα είναι για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, με επανέλεγχο, ώστε να υπάρχει κινητικότητα και να δοθεί η ευκαιρία σε περισσότερους πολίτες.
Σύμφωνα με το μοντέλο της κοινωνικής αντιπαροχής θα δοθεί η δυνατότητα αγοράς κατοικίας μετά από 10 χρόνια (μοντέλο rent to own).
Πως θα λειτουργήσει η κοινωνική αντιπαροχή
Στόχος της κυβέρνησης είναι η ενίσχυση του οικιστικού αποθέματος με την αξιοποίηση ακινήτων του Δημοσίου που θα διατίθενται σε ιδιώτες για την κατασκευή κατοικιών, ενώ τουλάχιστον το 30% αυτών θα παρέχεται σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες.
Οι κοινωνικές κατοικίες θα διατίθενται με προσιτό μίσθωμα, το ανώτατο όριο του οποίου θα καθορίζει το αρμόδιο υπουργείο, ενώ δίνεται και η δυνατότητα εξαγοράς μετά από δέκα χρόνια συνεπούς μίσθωσης.
Όπως αναφέρει ο νόμος για την κοινωνική αντιπαροχή: «στις οριζόντιες ή κάθετες ιδιοκτησίες των ακινήτων που ανεγείρονται ή ανακαινίζονται ή επισκευάζονται στο πλαίσιο σύμβασης κοινωνικής αντιπαροχής επιτρέπεται η σύναψη συμβάσεων μίσθωσης με δικαίωμα προαίρεσης για την εξαγορά τους από τους δικαιούχους μισθωτές, μετά από την παρέλευση δέκα (10) ετών από τη σύναψη της αρχικής σύμβασης μίσθωσης».
Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με το νόμο:
- Θεσπίζεται ρητά η δυνατότητα ανάθεσης στον ανάδοχο της πλήρους διαχείρισης των κοινωνικών κατοικιών (εκμίσθωση, είσπραξη, συντήρηση) για προκαθορισμένη περίοδο.
- Προβλέπεται η παραχώρηση στον κατασκευαστή της κυριότητας μέρους του ακινήτου για εμπορική χρήση.
- Προβλέπεται ότι ο ανάδοχος θα μπορεί να αποκτά ποσοστό συγκυριότητας (εξ αδιαιρέτου) στο ακίνητο.
- Καθορίζεται ελάχιστο ποσοστό κοινωνικών κατοικιών (τουλάχιστον 30%) ανά έργο, με συγκεκριμένα ποιοτικά και κοινωνικά κριτήρια.
- Ορίζεται το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, ως κεντρικός φορέας, ο οποίος κατά τρόπο οριζόντιο θα υλοποιήσει την κυβερνητική στεγαστική πολιτική σε σχέση με την κοινωνική αντιπαροχή.
- Ιδρύεται η Γενική Διεύθυνση Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής, με αποστολή τον σχεδιασμό, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση πολιτικών για την προστασία παιδιών, νέων και οικογενειών, καθώς και τη διαχείριση των στεγαστικών αναγκών.