Μια σημαντική μεταρρύθμιση στη διαδικασία δημοσίευσης διαθηκών τίθεται σε εφαρμογή από την 1η Νοεμβρίου 2025, με τη λειτουργία της νέας ηλεκτρονικής πλατφόρμας diathikes.gr. Όπως ανέφερε η πρόεδρος του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Αθηνών – Πειραιώς – Αιγαίου και Δωδεκανήσου, Λένα Κοντογιώργου, σε συνέντευξή της στην εκπομπή Limit Up του Open, η δημοσίευση διαθηκών που μέχρι σήμερα μπορούσε να καθυστερήσει ακόμη και 400 ημέρες, πλέον θα ολοκληρώνεται εντός μίας εβδομάδας.
Από το χαρτί στην ψηφιακή εποχή
Η κ. Κοντογιώργου εξήγησε ότι η μετάβαση στο νέο ψηφιακό περιβάλλον δεν αλλάζει ουσιαστικά τη διαδικασία για τους συμβολαιογράφους, καθώς οι πολίτες ήδη κατέθεταν τις διαθήκες τους στους συμβολαιογράφους. Η διαφορά είναι ότι πλέον όλη η διαδικασία θα γίνεται ηλεκτρονικά, μέσα από μια πλατφόρμα που έχει σχεδιαστεί ώστε να είναι οικεία και εύχρηστη για τους επαγγελματίες του κλάδου.
Όπως ανέφερε, έχουν ήδη προγραμματιστεί επιμορφωτικά σεμινάρια για τους συμβολαιογράφους, προκειμένου να εξοικειωθούν πλήρως με το νέο εργαλείο. Δεν είναι μια άγνωστη διαδικασία, απλώς πλέον θα γίνεται μέσα από ένα ενιαίο, ψηφιακό περιβάλλον, σημείωσε χαρακτηριστικά.
Δημοσίευση διαθήκης σε λίγες ημέρες
Η μεγάλη τομή αφορά τον χρόνο δημοσίευσης. Μέχρι σήμερα, σε ορισμένα πρωτοδικεία, όπως του Πειραιά, η δικάσιμος για δημοσίευση διαθήκης μπορούσε να οριστεί ακόμη και για το 2027, όπως επισημάνθηκε στη συζήτηση. Με τη νέα πλατφόρμα, ο πολίτης, προσκομίζοντας τη ληξιαρχική πράξη θανάτου στον συμβολαιογράφο που έχει την κατάθεση της διαθήκης, θα μπορεί να κανονίζει άμεσα το ραντεβού για τη δημοσίευσή της - ακόμη και την ίδια ημέρα, εφόσον όλα τα δικαιολογητικά είναι πλήρη.
Ποιους αφορά η νέα διαδικασία
Η λειτουργία του Μητρώου Διαθηκών αρχίζει την 1η Νοεμβρίου 2025 και θα αφορά μόνο θανάτους που επέρχονται μετά από αυτή την ημερομηνία. Για θανάτους που έχουν ήδη συμβεί, θα υπάρξει ειδική νομοθετική ρύθμιση, όπως έχει ανακοινώσει ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης.
Οι ιδιόγραφες διαθήκες και οι νέες ασφαλιστικές δικλίδες
Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στις ιδιόγραφες διαθήκες - αυτές που συντάσσονται και φυλάσσονται ιδιωτικά. Όπως σημείωσε η κ. Κοντογιώργου, ενδέχεται να τεθεί εύλογο χρονικό όριο (π.χ. 1-2 χρόνια, κατά το γερμανικό πρότυπο) μέσα στο οποίο θα πρέπει να εντοπιστούν και να δημοσιευτούν οι ιδιόγραφες διαθήκες μετά τον θάνατο του διαθέτη.
Παράλληλα, για λόγους διαφάνειας και αποφυγής καταχρήσεων, ενδέχεται αν ο κληρονόμος δεν ανήκει στον στενό οικογενειακό κύκλο (σύζυγος ή παιδιά), να απαιτείται γραφoλογική εξέταση για την ταυτοποίηση της διαθήκης. Ωστόσο οριστικές αποφάσεις για τα δύο αυτά ζητήματα δεν έχουν ακόμη ληφθεί.
Τι αλλάζει στο κληρονομικό δίκαιο
Σύμφωνα με την πρόεδρο του Συλλόγου, εντός Νοεμβρίου αναμένεται η ολοκλήρωση και η παράδοση της πρότασης της Επιτροπής που έχει συσταθεί για την αναθεώρηση Κληρονομικού Δικαίου προς τον Υπουργό Δικαιοσύνης. Οι βασικές κατευθύνσεις περιλαμβάνουν:
- Αύξηση του μεριδίου του/της συζύγου από 25% σε 33,3%.
- Μετατροπή της «νόμιμης μοίρας» από εμπράγματο σε ενοχικό δικαίωμα, δίνοντας τη δυνατότητα αποζημίωσης σε χρήμα.
- Δικαίωμα παραμονής του επιζώντος συντρόφου σε ελεύθερη συμβίωση στο σπίτι του ζευγαριού για εύλογο χρονικό διάστημα.
- Διαχωρισμός περιουσίας και χρεών: τα χρέη του κληρονομούμενου δεν θα ενοποιούνται πλέον αυτομάτως με την περιουσία του κληρονόμου, περιορίζοντας έτσι το φαινόμενο των μαζικών αποποιήσεων κληρονομιών λόγω οφειλών.
Δικαιοσύνη και ταχύτητα
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του συστήματος αναμένεται να οδηγήσει σε ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης και σαφέστερη νομική κατάσταση για τους πολίτες. Η δημοσίευση της διαθήκης θα γίνεται άμεσα, οι έννομες συνέπειες θα ξεκινούν γρήγορα και ο πολίτης θα γνωρίζει άμεσα τι του ανήκει και τι όχι.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
