Η υπόσχεση του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ τον Ιανουάριο ότι «η χρυσή εποχή της Αμερικής ξεκινά τώρα» παραμένει ανεπιβεβαίωτη, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αξιωματούχων της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Federal Reserve). Μέχρι στιγμής, οι πολιτικές του Τραμπ φαίνεται να επιβραδύνουν την οικονομία, να αυξάνουν την ανεργία και τον πληθωρισμό, ενώ η εκκρεμής διαμάχη γύρω από τους δασμούς δημιουργεί περαιτέρω αβεβαιότητα, με το ενδεχόμενο νέου σοκ τις επόμενες εβδομάδες.

Η αντίδραση της Fed ήταν να παγώσει τις προγραμματισμένες μειώσεις επιτοκίων — τουλάχιστον έως το φθινόπωρο — μέχρι να ξεκαθαριστεί τι θα συμβεί με τους δασμούς και τις πολιτικές της κυβέρνησης Τραμπ εν γένει. Επιπλέον, προβλέπει έναν συγκρατημένο ρυθμό μελλοντικών μειώσεων, με υψηλότερο τελικό σημείο τερματισμού. Στην πράξη, αυτό σημαίνει αυξημένο κόστος δανεισμού, ως ασφάλεια απέναντι στον πληθωρισμό που εκτιμάται υψηλότερος σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις, προτού ο Τραμπ ξεκινήσει τη δεύτερη θητεία του.

Οι άλλες κεντρικές τράπεζες

Αυτή η προσέγγιση δεν ευχαριστεί τον Τραμπ, ο οποίος έχει χαρακτηρίσει τον πρόεδρο της Fed, Τζερόμ Πάουελ, «ανόητο» επειδή δεν μείωσε άμεσα τα επιτόκια. Το ίδιο ισχύει και για τους Αμερικανούς καταναλωτές και αγοραστές κατοικιών που ελπίζουν σε χαμηλότερο κόστος δανεισμού. Παράλληλα, η Fed φαίνεται να κινείται εκτός συγχρονισμού με άλλες κεντρικές τράπεζες παγκοσμίως που συνεχίζουν να μειώνουν τα επιτόκια.

Η διαφοροποίηση της πολιτικής υπογραμμίζει πόσο έντονα έχουν επηρεάσει οι πρώιμες κινήσεις του Τραμπ — κυρίως στο μέτωπο των δασμών — τη βραχυπρόθεσμη προοπτική της αμερικανικής οικονομίας. Μέχρι το τέλος του περασμένου έτους, η οικονομία θεωρούνταν ότι βρίσκεται σε τροχιά ανάπτυξης άνω του μέσου όρου, με πλήρη απασχόληση και πληθωρισμό σε σταδιακή αποκλιμάκωση προς τον στόχο του 2% της Fed. Όμως, η προοπτική μιας σταθερής πορείας με διαδοχικές μειώσεις επιτοκίων έχει αντικατασταθεί από μια πιο επιφυλακτική στάση, καθώς η Fed περιμένει τις τελικές αποφάσεις του Τραμπ για τους δασμούς και παρακολουθεί την πορεία της αγοράς εργασίας, της καταναλωτικής δαπάνης και του πληθωρισμού.

Αναμονή για εξελίξεις στο μέτωπο των δασμών

«Πιστεύουμε ότι θα μάθουμε πολλά περισσότερα αυτό το καλοκαίρι σχετικά με τους δασμούς», δήλωσε ο Πάουελ στους δημοσιογράφους την Τετάρτη, μετά τη διατήρηση του βασικού επιτοκίου της Fed στο εύρος 4,25%-4,50% για τέταρτη συνεχόμενη συνεδρίαση. Οι νέες προβλέψεις δείχνουν σημαντική άνοδο του πληθωρισμού έως το τέλος του έτους, με σταδιακή αποκλιμάκωση στη συνέχεια.

Ο Τραμπ έχει επικαλεστεί τα πρόσφατα αδύναμα στοιχεία πληθωρισμού για να πιέσει υπέρ μειώσεων των επιτοκίων, επαναλαμβάνοντας την Πέμπτη ότι η Fed θα έπρεπε να μειώσει το επιτόκιό της σχεδόν στο μισό, ενώ είχε τονίσει νωρίτερα την εβδομάδα ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και άλλες κεντρικές τράπεζες συνεχίζουν τη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής.

Αναφερόμενος στην επίδραση των δασμών που έχουν ήδη επιβληθεί, ο Πάουελ δήλωσε: «Δεν περιμέναμε να έχουν εμφανή επίδραση μέχρι τώρα, και δεν είχαν… Θα δούμε κατά πόσο θα υπάρξει επίδραση τους επόμενους μήνες. Αυτό θα διαμορφώσει τις αποφάσεις μας.»

Επενδυτές και Fed σε στάση αναμονής

Οι επενδυτές εκτιμούν ότι η Fed θα προχωρήσει σε μείωση επιτοκίων στη συνεδρίαση της 16-17 Σεπτεμβρίου, αλλά πολλά θα εξαρτηθούν από τις εξελίξεις κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Το πιο επιθετικό σχέδιο δασμών του Τραμπ, το οποίο ανακοινώθηκε στις αρχές Απριλίου κατά την «Ημέρα Απελευθέρωσης», ανεστάλη προσωρινά μετά την άνοδο των αποδόσεων των ομολόγων, την πτώση των μετοχών και την εμφάνιση εκτιμήσεων για επικείμενη ύφεση. Η αναστολή λήγει στις 9 Ιουλίου, με τις χώρες — συμπεριλαμβανομένων αυτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης — να πρέπει να έχουν συνάψει συμφωνίες μέχρι τότε, αλλιώς θα αντιμετωπίσουν δασμούς έως και 50%. Ωστόσο η μόνη ολοκληρωμένη συμφωνία μέχρι στιγμής είναι με το Ηνωμένο Βασίλειο.

Αν και η νέα ανακοίνωση πολιτικής της Fed ανέφερε ότι η «αβεβαιότητα για τις οικονομικές προοπτικές έχει μειωθεί» από τη συνεδρίαση της 6-7 Μαΐου, όπου κυριαρχούσε η μεταβλητότητα γύρω από το εμπόριο, η κατάσταση μπορεί να αλλάξει γρήγορα, ειδικά μετά την κρίσιμη ημερομηνία της 9ης Ιουλίου.

«Δεν γνωρίζουμε ακόμη με βεβαιότητα πού θα καταλήξουν όλα αυτά», δήλωσε ο Πάουελ.

Σε προηγούμενη συνεδρίαση, η εσωτερική πρόβλεψη του προσωπικού της Fed υποδείκνυε ότι μια ύφεση μέσα στο έτος ήταν σχεδόν εξίσου πιθανή με το βασικό σενάριο για επιβράδυνση αλλά συνεχιζόμενη ανάπτυξη.

Δυσκολίες, αλλά και προσπάθειες προσαρμογής

Η κατάσταση από τότε έχει βελτιωθεί κάπως. Ο Πάουελ δήλωσε την Τετάρτη ότι η οικονομία παραμένει «σταθερή», προσθέτοντας ότι, με τη μείωση του κινδύνου για τους σκληρότερους δασμούς, οι επιχειρήσεις προσπαθούν να προσαρμοστούν στις πιο μετριοπαθείς επιβαρύνσεις.

«Οι επιχειρήσεις βρέθηκαν σε σοκ τον Απρίλιο… Τώρα το κλίμα είναι εντελώς διαφορετικό. Ο κόσμος προσπαθεί να το διαχειριστεί. Είναι πιο θετικό και δημιουργικό απ’ ό,τι πριν τρεις μήνες», ανέφερε. Οι τιμές των μετοχών έχουν επίσης αυξηθεί και η άνοδος των αποδόσεων των ομολόγων, που είχε προκαλέσει ανησυχίες για αποδυνάμωση του δολαρίου, έχει υποχωρήσει.

Από «μαλακή προσγείωση» σε υποτονικές προβλέψεις

Το να αποφευχθεί μια ύφεση είναι σημαντικό, όμως η διαφορά από τις προβλέψεις στο τέλος του περασμένου έτους είναι εντυπωσιακή. Τότε, η Fed προσδοκούσε μια «μαλακή προσγείωση» μετά την περίοδο υψηλού πληθωρισμού λόγω πανδημίας. Η οικονομία ήταν σε πλήρη απασχόληση, με ρυθμούς ανάπτυξης πάνω από τον μέσο όρο και τον πληθωρισμό να κινείται προς τον στόχο του 2%.

«Η αμερικανική οικονομία αποδίδει πολύ καλά», είχε δηλώσει ο Πάουελ μετά τη συνεδρίαση της 17-18 Δεκεμβρίου, στην οποία οι αξιωματούχοι μόλις άρχιζαν να εξετάζουν τις επιπτώσεις ενός εμπορικού πολέμου πολύ μεγαλύτερης έκτασης από την αναμενόμενη. «Η προοπτική είναι πολύ θετική».

Όμως, η αισιοδοξία αυτή έχει πλέον ξεθωριάσει.

Σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις της Fed, η μέση εκτίμηση για την ανάπτυξη του ΑΕΠ έχει μειωθεί στο 1,4%, αρκετά κάτω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο, από το 2,1% που είχε προβλεφθεί τον Δεκέμβριο. Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να αυξηθεί από το τρέχον 4,2% στο 4,5% έως το τέλος του έτους, επίπεδο που δεν έχει σημειωθεί από το 2017 (εκτός της πανδημικής περιόδου).

Ο πληθωρισμός, που ο Πάουελ είχε χαρακτηρίσει ότι «σταδιακά μειώνεται», αναμένεται τώρα να φτάσει το 3% φέτος και να παραμείνει περίπου μισή ποσοστιαία μονάδα πάνω από τον στόχο της Fed έως το 2026.

Η αγορά εργασίας, σύμφωνα με τον Πάουελ, παραμένει σταθερή, αλλά η αξιολόγηση αυτή μπορεί να αλλάξει γρήγορα. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν δηλώσει ότι οι προσδοκίες τους μπορούν να προσαρμοστούν άμεσα, αν υπάρξει επιδείνωση στην απασχόληση.

«Η ζήτηση για εργασία αποδυναμώνεται», είπε ο Πάουελ. «Δεν υπάρχουν πολλές απολύσεις, αλλά ούτε και πολλές προσλήψεις. Αν κάποιος χάσει τη δουλειά του, είναι δύσκολο να βρει άλλη. Αυτό είναι ένα σημείο ισορροπίας που παρακολουθούμε πολύ προσεκτικά, γιατί αν αρχίσουν μαζικές απολύσεις και η δυνατότητα εύρεσης νέας εργασίας παραμείνει χαμηλή, τότε η ανεργία θα αυξηθεί αρκετά γρήγορα.»

Με πληροφορίες από Reuters

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!