Αρκετές χώρες σε όλο τον κόσμο βρίσκονται αντιμέτωπες με το ενδεχόμενο επιβολής σκληρών αμερικανικών δασμών από σήμερα, γεγονός που ενδέχεται να προκαλέσει νέο σοκ στο παγκόσμιο εμπόριο. Αιτία, η αποτυχία τους να καταλήξουν εγκαίρως σε εμπορική συμφωνία με την κυβέρνηση Τραμπ.
Ακόμη και μεγάλες οικονομίες, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιαπωνία, που κατάφεραν να διαπραγματευτούν συμφωνίες ή να καθορίσουν ένα πλαίσιο συνεργασίας με την Ουάσιγκτον, δεν θα γλιτώσουν εντελώς από τις αυξήσεις. Οι δασμοί που θα ισχύσουν για αυτούς τους εταίρους παραμένουν αισθητά υψηλότεροι σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο. Παράλληλα, άλλες χώρες όπως η Κίνα και το Μεξικό απέσπασαν προσωρινή παράταση για διαπραγματεύσεις, όμως όλα δείχνουν πως αργά ή γρήγορα θα βρεθούν και αυτές υπό πίεση.
Η στρατηγική της αμερικάνικης κυβέρνησης βασίζεται στην επιστροφή της βιομηχανικής παραγωγής στη χώρα και στον περιορισμό των φραγμών που αντιμετωπίζουν αμερικανικά προϊόντα στο εξωτερικό. Ο Τραμπ υποστηρίζει ότι οι ξένες επιχειρήσεις θα επωμιστούν το κόστος των δασμών. Ωστόσο, μελέτες οικονομολόγων δείχνουν ότι το μεγαλύτερο βάρος το σηκώνουν οι αμερικανικές εταιρείες και οι καταναλωτές, με τις τιμές εισαγόμενων προϊόντων – από έπιπλα μέχρι ηλεκτρικές συσκευές και παιχνίδια – να έχουν ήδη αυξηθεί, συμβάλλοντας στην άνοδο του πληθωρισμού.
Στις χώρες που δεν έχουν έρθει σε συμφωνία, περιλαμβάνονται μεγάλες οικονομίες όπως η Βραζιλία, ο Καναδάς, η Ταϊβάν και η Ινδία, οι οποίες απειλούνται με δασμούς έως και 50%. Ανάλογη είναι η εικόνα και για μικρότερες χώρες, μεταξύ των οποίων η Σρι Λάνκα, το Μπανγκλαντές και το Λεσότο.
Αμετάκλητη η προθεσμία της 1ης Αυγούστου
Οι δασμοί αυτοί είχαν ανακοινωθεί από τον Τραμπ στις 2 Απριλίου – την αποκαλούμενη “Ημέρα Απελευθέρωσης” – κατά την οποία εξήγγειλε την πρόθεση της κυβέρνησής του να επιβάλει τιμολόγια έως 50% σε προϊόντα από σχεδόν 60 χώρες, μεταξύ αυτών και τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ. Αν και η αρχική ημερομηνία εφαρμογής ήταν η 9η Απριλίου, η απόφαση αναβλήθηκε δύο φορές – πρώτα για τον Ιούλιο και στη συνέχεια για την 1η Αυγούστου.
Τώρα όμως, η διορία φαίνεται πως θα τηρηθεί αυστηρά. Την Πέμπτη, ο Λευκός Οίκος – όπως και ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ – διεμήνυσαν ότι δεν πρόκειται να υπάρξει νέα αναβολή. Η εκπρόσωπος Τύπου Καρολάιν Λέβιτ δήλωσε πως ο πρόεδρος θα υπογράψει την εκτελεστική εντολή που θα ενεργοποιήσει τα νέα τιμολόγια από τα μεσάνυχτα της Παρασκευής.
Όσες χώρες δεν έχουν λάβει επίσημη ειδοποίηση ή δεν έχουν καταλήξει σε προκαταρκτικό εμπορικό πλαίσιο θα ενημερωθούν για τα δασμολογικά τους καθεστώτα είτε με επιστολή είτε με σχετική πρόβλεψη στο προεδρικό διάταγμα. Ήδη, πάνω από 20 χώρες έχουν λάβει σχετικές επιστολές.
Σε ανάρτησή του την Τετάρτη στην πλατφόρμα Truth Social, ο Τραμπ ξεκαθάρισε: «Η 1η Αυγούστου είναι η 1η Αυγούστου — ισχύει και δεν αλλάζει».
Ποιες χώρες κατέληξαν σε συμφωνία
Μέσα σε κλίμα εντατικών διαβουλεύσεων, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε σειρά συμφωνιών μέχρι και την τελευταία στιγμή, αν και αρκετές παρουσιάζουν ασαφές ή περιορισμένο περιεχόμενο.
Την Πέμπτη, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν συμφωνία με το Πακιστάν, η οποία προβλέπει μείωση δασμών και συνεργασία στον τομέα της ενέργειας, με στόχο την αξιοποίηση των παρθένων πετρελαϊκών αποθεμάτων της χώρας.
Αντίστοιχα, την Τετάρτη ο Τραμπ αποκάλυψε συμφωνία με τη Νότια Κορέα για δασμούς 15%, έναντι 25% που είχε αρχικά προαναγγελθεί τον Απρίλιο.
Συμφωνίες έχουν επίσης συναφθεί με την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ινδονησία, το Βιετνάμ και τις Φιλιππίνες – αν και στην περίπτωση των τελευταίων, η μείωση ήταν σχεδόν συμβολική, από 20% σε 19%.
Ποιες χώρες μένουν εκτός
Παρά τις έντονες διπλωματικές διεργασίες, η πλειοψηφία των περίπου 200 χωρών δεν έχει καταλήξει σε συμφωνία με την Ουάσιγκτον. Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις, οι κυρώσεις επιβλήθηκαν πρόωρα, πριν καν εκπνεύσει η προθεσμία.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Βραζιλία, για την οποία ο Τραμπ υπέγραψε την Τετάρτη διάταγμα επιβολής 50% δασμών στις περισσότερες εισαγωγές, εξαιρώντας όμως κατηγορίες όπως τα αεροσκάφη, το αλουμίνιο και τα ενεργειακά προϊόντα. Ο Τραμπ εμφανίστηκε ενοχλημένος από τη δίωξη του πρώην ακροδεξιού προέδρου της χώρας, Ζαΐρ Μπολσονάρου, ο οποίος κατηγορείται για απόπειρα ανατροπής του εκλογικού αποτελέσματος του 2022 – υπόθεση με έντονους παραλληλισμούς με τις δικές του νομικές περιπέτειες στις ΗΠΑ το 2023.
Αξιοσημείωτο είναι ότι, παρά τους ισχυρισμούς του Τραμπ για την ανάγκη αντιμετώπισης του εμπορικού ελλείμματος, οι ΗΠΑ καταγράφουν εμπορικό πλεόνασμα με τη Βραζιλία.
Οι σχέσεις με τον Καναδά επιδεινώθηκαν περαιτέρω μετά την ανακοίνωση της κυβέρνησης Τριντό ότι προτίθεται να αναγνωρίσει το παλαιστινιακό κράτος τον Σεπτέμβριο. Ο Τραμπ σχολίασε πως αυτό «θα δυσκολέψει πάρα πολύ την επίτευξη συμφωνίας».
Όσον αφορά το Μεξικό, η προθεσμία επεκτάθηκε κατά 90 ημέρες λόγω της πολυπλοκότητας των εμπορικών σχέσεων, οι οποίες ρυθμίζονται από τη συμφωνία USMCA – τη μετεξέλιξη της NAFTA που είχε επιτύχει ο Τραμπ στην πρώτη του θητεία.
Μικρές χώρες, δυσανάλογες συνέπειες
Ιδιαίτερα επιβαρυντική είναι η κατάσταση για μικρές και αναπτυσσόμενες χώρες, που δεν έχουν τη δυνατότητα να διαπραγματευτούν έγκαιρα ή αποτελεσματικά. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Λεσότο, το οποίο είδε την τοπική βιομηχανία ένδυσης να καταρρέει από τις αρχές Απριλίου, όταν επιβλήθηκαν δασμοί 50%, παρά τις διαδοχικές αναβολές. Το αποτέλεσμα ήταν η απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας.
«Υπάρχουν 200 χώρες», είχε δηλώσει πρόσφατα ο Τραμπ. «Δεν μπορείς να μιλήσεις με όλους».
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
