Σε μια συνάντηση με ιδιαίτερη συμβολική αλλά και ουσιαστική βαρύτητα, Ευρωπαίοι ηγέτες, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε και ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, βρέθηκαν στην Ουάσινγκτον γύρω από το ίδιο τραπέζι με τον Ντόναλντ Τραμπ, αναζητώντας δρόμο προς μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη στην Ουκρανία.
Η ατμόσφαιρα, σύμφωνα με το Reuters, θύμιζε τις παλαιότερες συνεδριάσεις υπουργικού συμβουλίου του Τραμπ, με κάθε ηγέτη να εκφράζει την ευγνωμοσύνη του προς τον Αμερικανό πρόεδρο και στη συνέχεια να παρουσιάζει τις προτεραιότητές του.
«Σε μία - δύο εβδομάδες από τώρα θα γνωρίζουμε αν μπορούμε να δώσουμε λύση σε αυτόν τον τρομακτικό πόλεμο», δήλωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ κατά την έναρξη της συνόδου. Τόνισε ότι «γνωρίζει πως και ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν θέλει να βρεθεί μια λύση», προσθέτοντας: «Έχουμε δύο μέρη που δηλώνουν πρόθυμα να καταλήξουν σε συμφωνία. Πιστεύω ότι είναι εφικτό, θα μπορέσουμε να σώσουμε χιλιάδες ζωές που χάνονται κάθε εβδομάδα».
Κατά την έναρξη της συνεδρίασης, μετά την «οικογενειακή φωτογραφία», ο Τραμπ είπε ότι μίλησε το πρωί με τον Πούτιν και θα επικοινωνήσει ξανά μαζί του μετά τη λήξη των συνομιλιών στην Ουάσινγκτον. «Ίσως να έχουμε μια σπουδαία, τριμερή συνάντηση στο μέλλον», σημείωσε.
Οι παρεμβάσεις
Ο Μαρκ Ρούτε, ως επικεφαλής του ΝΑΤΟ, υπογράμμισε την ανάγκη να σταματήσει το αιματοκύλισμα και η καταστροφή των ουκρανικών υποδομών, σημειώνοντας ότι ο Τραμπ «έσπασε το αδιέξοδο». Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μίλησε για την ανάγκη ενός κοινού αγώνα με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ώστε κάθε παιδί να επιστρέψει στην οικογένειά του. Από τη Γερμανία, ο Φρίντριχ Μερτς επισήμανε ότι η επόμενη συνάντηση δεν μπορεί να γίνει χωρίς εκεχειρία και ζήτησε να ασκηθεί αποφασιστική πίεση στη Μόσχα.
Η Τζόρτζια Μελόνι έθεσε στο επίκεντρο το ζήτημα των εγγυήσεων ασφαλείας, ως προϋπόθεση κάθε μορφής ειρήνης. Ο Εμανουέλ Μακρόν υπογράμμισε πως μόνο μια τριμερής συνάντηση μπορεί να θεμελιώσει μια στιβαρή και μακροπρόθεσμη λύση. Ο Κιρ Στάρμερ χαρακτήρισε την ημέρα «ιστορική» και υπογράμμισε ότι η τριμερής αποτελεί το «απολύτως λογικό επόμενο βήμα». Ο Φινλανδός Αλεξάντερ Στουμπ, με αναφορά στην εμπειρία της χώρας του στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, δήλωσε βέβαιος πως όπως βρέθηκε λύση το 1944, έτσι θα βρεθεί και το 2025 για να τερματιστεί η ρωσική επιθετικότητα.
Ο Τραμπ, παίρνοντας τον λόγο, ευχαρίστησε προσωπικά όλους τους ηγέτες. Χαρακτήρισε «φίλους» του τον πρωθυπουργό της Βρετανίας Κιρ Στάρμερ και τον καγκελάριο της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς, ενώ αποκάλεσε την Τζόρτζια Μελόνι «σπουδαία ηγέτιδα». Για τον Μαρκ Ρούτε είπε ότι «κάνει εξαιρετική δουλειά», ενώ σημείωσε ότι ο Εμανουέλ Μακρόν «είναι στο πλάι μου από την αρχή». Απευθυνόμενος στον Αλεξάντερ Στουμπ, τον πείραξε λέγοντας «έχεις μαυρίσει, σου πάει, θέλω κι εγώ τέτοιο μαύρισμα». Για την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι «είναι μια γυναίκα που τη σέβεται ο κόσμος».
Οι θέσεις του Ζελένσκι και οι απαντήσεις Τραμπ
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι τόνισε ότι όλοι επιθυμούν τον τερματισμό του πολέμου και τη διακοπή της ρωσικής επιθετικότητας. Εξέφρασε την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες στέλνουν ισχυρό μήνυμα παροχής εγγυήσεων ασφαλείας και χαρακτήρισε αυτή τη συνάντηση την καλύτερη που είχε μέχρι τώρα με τον Τραμπ. Παράλληλα, δήλωσε ότι η Ουκρανία θα καλωσόριζε μια τριμερή συνάντηση με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία.
Ο Τραμπ, από την πλευρά του, εμφανίστηκε αισιόδοξος: «Στόχος μας είναι να σώσουμε ανθρώπινες ζωές. Όλοι θέλουμε ειρήνη διαρκείας, ίσως αυτό να συμβεί μετά τη σημερινή συνάντηση. Θέλω κατάπαυση του πυρός γιατί βάζει τέλος στους σκοτωμούς αλλά δεν είναι απαραίτητο να υπάρξει για να έχουμε ειρηνευτική συμφωνία». Παραδέχτηκε, πάντως, ότι «αρχικά νόμιζα πως ήταν απλό να τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία», αλλά τελικά το ζήτημα αποδείχτηκε πιο σύνθετο.
«Θα φτάσουμε σε μια λύση σήμερα, συμπεριλαμβανομένων και των θεμάτων ασφαλείας», κατέληξε.
Το τετ α τετ Ζελένσκι – Τραμπ
Νωρίτερα, στην on camera συζήτηση που είχε ο Ζελένσκι με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ενώπιον των ΜΜΕ από τα οποία οι δύο ηγέτες δέχτηκαν ερωτήσεις, στο επίκεντρο βρέθηκαν οι αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας, το ενδεχόμενο εκλογών στην Ουκρανία και η πιθανότητα τριμερούς συνάντησης με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε λίγα εικοσιτετράωρα μετά τη διμερή επαφή Τραμπ – Πούτιν στην Αλάσκα.
Τραμπ και Ζελένσκι εμφανίστηκαν πρόθυμοι να στηρίξουν μια τέτοια προοπτική, εφόσον ανοίξει τον δρόμο για διπλωματική διέξοδο, με τον Ουκρανό πρόεδρο να ευχαριστεί τον Αμερικανό ομόλογό του για τις «προσωπικές του προσπάθειες να σταματήσουν οι δολοφονίες και να τερματιστεί ο πόλεμος».
Ο Ζελένσκι απάντησε λακωνικά «τα πάντα» όταν ρωτήθηκε για το τι είδους εγγυήσεις ασφαλείας χρειάζεται από τις ΗΠΑ, αναδεικνύοντας ως κρίσιμα στοιχεία την εκπαίδευση στρατιωτικών δυνάμεων και την ανταλλαγή πληροφοριών. Παράλληλα, εμφανίστηκε θετικός στο ενδεχόμενο διεξαγωγής εκλογών υπό την προϋπόθεση εκεχειρίας.
Διπλωματικές και πολιτικές προεκτάσεις
Η ατμόσφαιρα στον Λευκό Οίκο ήταν αρχικά φορτισμένη, με φόντο το επεισοδιακό προηγούμενο τετ α τετ Ζελένσκι – Τραμπ τον Φεβρουάριο. Ωστόσο, ο Αμερικανός πρόεδρος τον υποδέχτηκε με χιούμορ, λέγοντας «δεν το πιστεύω, το λατρεύω» για την εμφάνισή του, πριν τον αγκαλιάσει φιλικά. Ο Λευκός Οίκος έδωσε στη δημοσιότητα φωτογραφίες της συνάντησης μέσω της πλατφόρμας Χ (πρώην Twitter).
Παρά τις υψηλές προσδοκίες, η πορεία προς την ειρήνευση παραμένει μακρά. Ο Τραμπ είχε υποσχεθεί προεκλογικά ότι θα τερματίσει τον πόλεμο «σε μία ημέρα», ωστόσο οι σύμβουλοί του επισημαίνουν ότι μια συμφωνία θα απαιτήσει μήνες διαπραγματεύσεων.
Με πληροφορίες από Reuters, AFP, ΑΠΕ-ΜΠΕ