Πλήγμα κατά της «ηγεσίας της Χαμάς» στη Ντόχα, την πρωτεύουσα του Κατάρ, εξαπέλυσαν οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις, με τον ισραηλινό στρατό και τη Σιν Μπετ να αναφέρουν πως η επιχείρηση στόχευε κορυφαία στελέχη της οργάνωσης.
Ισραηλινός αξιωματούχος δήλωσε στο τηλεοπτικό δίκτυο Channel 12 ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έδωσε το «πράσινο φως» για την επίθεση, ενώ άλλες πηγές επιβεβαίωσαν ότι η Ουάσιγκτον είχε ενημερωθεί εκ των προτέρων. Οι πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες το Κατάρ είχε ενημερωθεί εκ των προτέρων για την ισραηλινή επιχείρηση στη Ντόχα είναι λανθασμένες, δήλωσε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών του εμιράτου, Μάτζεντ Αλ Ανσάρι. Οι καταριανές αρχές έλαβαν ένα τηλεφώνημα από «Αμερικανούς αξιωματούχους» ενώ ακουγόταν ήδη στην πόλη ο ήχος των εκρήξεων, πρόσθεσε.
Η εικόνα από τη Ντόχα και οι πρώτες πληροφορίες
Το Al Jazeera, επικαλούμενο πηγή της Χαμάς, μετέδωσε ότι στόχος της επίθεσης ήταν τα μέλη της διαπραγματευτικής ομάδας της οργάνωσης που βρίσκονταν σε συνάντηση στην καταριανή πρωτεύουσα. Ανάμεσα στους στόχους φέρεται να ήταν οι Χαλίλ αλ Χάγια και Τζαμπαρίν. Δημοσιογράφος του Axios ανέφερε στο Χ (Twitter) ότι η έκρηξη στη Ντόχα συνιστά «επιχείρηση δολοφονίας» κατά υψηλόβαθμων αξιωματούχων της Χαμάς, ενώ αυτόπτες μάρτυρες στο Reuters μίλησαν για πολλαπλές εκρήξεις, με καπνό να υψώνεται πάνω από την πρωτεύουσα.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών του Κατάρ, οι εκρήξεις προήλθαν από επίθεση σε οικία στελεχών της Χαμάς, σε κατοικημένη ζώνη με πρεσβείες και σχολεία. Οι αρχές διαβεβαίωσαν ότι η κατάσταση είναι υπό έλεγχο, ενώ η αμερικανική πρεσβεία εξέδωσε κατά διαστήματα οδηγίες παραμονής σε ασφαλείς εσωτερικούς χώρους για υπαλλήλους και πολίτες.
Αραβικά μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν ότι πέντε άνθρωποι σκοτώθηκαν από την ισραηλινή αεροπορική επιδρομή, διευκρινίζοντας ότι κανένας από αυτούς δεν ανήκε στην ηγεσία της Χαμάς. Ανάμεσα στα θύματα συγκαταλέγονται ο Χιμάμ αλ Χάγια, γιος του Χαλίλ αλ Χάγια, ο Τζιχάντ Λαμπάντ Αμπού Μπιλάλ, διευθυντής του γραφείου του Χ. αλ Χάγια, καθώς και τρεις στενοί συνεργάτες του — ο Αμπντουλάχ Αμπού Χαλίλ, ο Μοάμεν Αμπού Ομάρ και ο Άχμαντ Αμπού Μάλεκ. Εκπρόσωπος του πολιτικού γραφείου της Χαμάς, ο Σουχάιλ αλ Χίντι, δήλωσε στο Al Jazeera ότι «η ηγεσία της Χαμάς επέζησε από το ισραηλινό πλήγμα στη Ντόχα».
Σε ανακοίνωσή της η Χαμάς υπογραμμίζει ότι το Ισραήλ απέτυχε να εξοντώσει τους ηγέτες της και τους επικεφαλής διαπραγματευτές της στο Κατάρ. Από την πλευρά τους, οι αρχές του Κατάρ ανακοίνωσαν ότι ένα μέλος των δυνάμεων ασφαλείας του εμιράτου σκοτώθηκε και άλλοι συνάδελφοί του τραυματίστηκαν από το ισραηλινό πλήγμα στο κτιριακό συγκρότημα όπου διέμεναν μέλη της Χαμάς.
«Πρώτη επίθεση στο Κατάρ από την ανεξαρτησία»
Η ισραηλινή επιδρομή χαρακτηρίζεται ως η πρώτη φορά που το Κατάρ δέχεται επίθεση μετά την ανεξαρτησία του το 1971 (το εμιράτο ήταν βρετανικό προτεκτοράτο από το 1916). Το Κατάρ φιλοξενεί τη μεγαλύτερη αμερικανική στρατιωτική βάση στη Μέση Ανατολή, την αεροπορική βάση αλ Ουντέιντ, έδρα του περιφερειακού αρχηγείου της US CENTCOM, που συντονίζει επιχειρήσεις σε Συρία και Ιράκ. Μέχρι το 2033 η βάση αναμένεται να στεγάζει περίπου 15.000 στρατιωτικούς και προσωπικό υποστήριξης.
Η κυβέρνηση του Κατάρ καταδίκασε την επίθεση ως «άνανδρη ισραηλινή ενέργεια» και «κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου», ανακοινώνοντας έρευνα «στο ανώτατο επίπεδο». Σε ανάλογο τόνο, ο ανώτερος διπλωματικός σύμβουλος των ΗΑΕ Anwar Gargash τόνισε: «Η ασφάλεια των κρατών του Κόλπου είναι αδιαίρετη», εκφράζοντας πλήρη αλληλεγγύη προς το Κατάρ. Στήριξη προς την Ντόχα εξέφρασαν - με διαφορετική ένταση - Σαουδική Αραβία, Ιράν, Ιράκ, Ιορδανία, Πακιστάν, Μαρόκο, Συρία, Ομάν και άλλες χώρες.
Και η Γερμανία όμως καταδίκασε τις αεροπορικές επιδρομές χαρακτηρίζοντάς τες «απαράδεκτες». «Η επίθεση του Ισραήλ στην Ντόχα όχι μόνο παραβιάζει την εδαφική κυριαρχία του Κατάρ, αλλά θέτει σε κίνδυνο όλες τις προσπάθειές μας με στόχο να εξασφαλίσουμε την απελευθέρωση των ομήρων. Αυτή η επίθεση είναι απαράδεκτη», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ.
Από πλευράς ΟΗΕ, ο ΓΓ Αντόνιο Γκουτέρες έκανε λόγο για «κατάφωρη παραβίαση κυριαρχίας», υπενθυμίζοντας τον ρόλο του Κατάρ στη διαδικασία διαμεσολάβησης μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Η Qatar Airways σημείωσε ότι δεν υπήρξαν επιχειρησιακές επιπτώσεις στις πτήσεις.
Η στάση του Ισραήλ
Το γραφείο του ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου ανέφερε ότι επρόκειτο για «καθαρά ισραηλινή επιχείρηση», υπογραμμίζοντας πως «ξεκίνησε από το Ισραήλ, εκτελέστηκε από το Ισραήλ και την πλήρη ευθύνη αναλαμβάνει το Ισραήλ». Ο επικεφαλής της αντιπολίτευσης, Γιάιρ Λαπίντ, χαιρέτισε την «εξαιρετική επιχείρηση», ενώ ο υπουργός Οικονομικών, Μπετσαλέλ Σμοτριτς, τόνισε ότι «οι τρομοκράτες δεν έχουν και δεν θα έχουν ασυλία πουθενά στον κόσμο».
Αντίθετα, αναλυτές στο Al Jazeera έκαναν λόγο για «συμπεριφορά μαφίας», με τον Μαρουάν Μπισάρα να τονίζει πως «πρόκειται για πρακτικές συμμοριών και όχι ενός κράτους που εμπλέκεται σε διπλωματία και διαπραγματεύσεις». Παράλληλα, ο Σουλτάν Μπαρακάτ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Χαμάντ μπιν Χαλίφα, χαρακτήρισε το πλήγμα «ορόσημο» για την ασφάλεια των κρατών του Κόλπου, σημειώνοντας ότι πλέον «θα χρειαστεί να επανεξετάσουν την υπόθεση πως την ασφάλειά τους μπορούν να εγγυηθούν οι Ηνωμένες Πολιτείες».
Την ίδια στιγμή, αμερικανικές στρατιωτικές πηγές στην περιοχή επισήμαναν ότι δεν είχαν ενημερωθεί εκ των προτέρων για την επιχείρηση. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ μίλησε με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό και με τον ηγέτη του Κατάρ μετά τα ισραηλινά πλήγματα στη Ντόχα, δήλωσε η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου κάνοντας λόγο για «έναν μονομερή βομβαρδισμό σε κυρίαρχο κράτος» που έφερε σε δύσκολη θέση τον Ρεπουμπλικάνο πρόεδρο.
Μετά την επίθεση, ο Τραμπ μίλησε με τον Νετανιάχου, ο οποίος του είπε ότι θέλει να γίνει γρήγορα ειρήνη. Μιλώντας στη συνέχεια με τον εμίρη του Κατάρ, τον Σεΐχη Ταμίμ μπιν Χαμάντ αλ Θάνι, ο Αμερικανός πρόεδρος τον διαβεβαίωσε ότι τέτοιο πράγμα δεν θα ξανασυμβεί στο έδαφος της χώρας του.
Σύμφωνα με την εκπρόσωπο Κάρολαϊν Λέβιτ, ο Λευκός Οίκος ενημερώθηκε από το Πεντάγωνο ότι το Ισραήλ θα εξαπέλυε επίθεση στη Χαμάς στο Κατάρ σήμερα το πρωί. Ο Τραμπ ανέθεσε στον κορυφαίο σύμβουλό του, τον ειδικό απεσταλμένο του Στιβ Γουίτκοφ, να ενημερώσει τους Καταριανούς για την επικείμενη επίθεση.
«Το να βομβαρδίζεις μονομερώς το Κατάρ, ένα κυρίαρχο κράτος και στενό σύμμαχο των ΗΠΑ που εργάζεται σκληρά, με θάρρος και ρισκάρει για να διαπραγματευτεί την ειρήνη, δεν προωθεί τους στόχους ούτε του Ισραήλ, ούτε της Αμερικής», υπογράμμισε η Λέβιτ.
Αντιδράσεις στο Κατάρ
Κάτοικοι της Ντόχα περιέγραψαν σκηνές πανικού και έντονης ανησυχίας μετά τις εκρήξεις. Ο Ουίλιαμ Λάφι Γιούμανς, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Georgetown στο Κατάρ, τόνισε ότι «πολλοί αισθάνονται τρομοκρατημένοι» και ότι «τα πλήγματα έχουν βυθίσει την πόλη σε κλίμα πανικού». Η αστυνομία απέκλεισε την περιοχή, όπου βρίσκονται πρεσβείες και σχολεία, ενώ οι εκρήξεις «ακούστηκαν σε ολόκληρη την πόλη και ακόμη πιο μακριά».
Οι διαπραγματεύσεις
Η επίθεση συνέπεσε με σύσκεψη της διαπραγματευτικής ομάδας της Χαμάς στη Ντόχα, με αντικείμενο την αμερικανική πρόταση εκεχειρίας. Ο Σουχάιλ αλ Χίντι δήλωσε ότι ο Χαλίλ αλ Χάγια επέζησε, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι σκοτώθηκαν ο γιος του και ένας στενός συνεργάτης του. «Το αίμα της ηγεσίας του κινήματος είναι όπως το αίμα κάθε παιδιού της Παλαιστίνης», σημείωσε χαρακτηριστικά. Από την πλευρά του Ισραήλ, αξιωματούχοι εξέφρασαν αρχικά αισιοδοξία ότι «η ηγεσία είχε εξοντωθεί» μετά τη ρίψη δέκα βομβών στην πρωτεύουσα του Κατάρ, υποστηρίζοντας πως η Χαμάς «συχνά αποκρύπτει τις απώλειες στελεχών της».
Σημειώνεται πως, νωρίτερα, οι Ταξιαρχίες Εζεντίν αλ Κασάμ ανέλαβαν την ευθύνη για τη φονική επίθεση της Δευτέρας με πυροβολισμούς σε στάση λεωφορείου στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, με απολογισμό έξι νεκρούς και οκτώ τραυματίες.
Οι αγορές
Για τους επενδυτές, το περιστατικό εισάγει έναν νέο παράγοντα γεωπολιτικού κινδύνου στον Κόλπο, μια περιοχή με κρίσιμες υποδομές ενέργειας, μεταφορών και αερομεταφορών. Παρότι η Qatar Airways διαβεβαίωσε ότι «δεν υπήρξαν διαταραχές», κάθε αμφισβήτηση της ασφάλειας στη Ντόχα - έδρα διεθνούς διαμεσολάβησης και της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ (CENTCOM) - ενδέχεται να επηρεάσει τα ασφάλιστρα κινδύνου, τις ροές κεφαλαίων και την αποτίμηση επιλεγμένων περιουσιακών στοιχείων στη Μέση Ανατολή.
Η χρονική σύμπτωση με τις έντονες πολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη ενισχύει το παγκόσμιο ασφάλιστρο κινδύνου σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP, Reuters, Al Jazeera, Axios, Times of Israel.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
