Με τη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP 30) στη Βραζιλία να ολοκληρώνεται την επόμενη εβδομάδα, οι εκθέσεις διεθνών οργανισμών τις τελευταίες ημέρες δείχνουν ότι η απόσταση μεταξύ του φιλόδοξου στόχου για μηδενικές εκπομπές ρύπων έως το 2050 (net zero), που έχουν υιοθετήσει οι περισσότερες χώρες του κόσμου, και των αναγκαίων μέτρων για την επίτευξή του, μεγαλώνει.
Οι δράσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης επιβραδύνονται, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του ΟΟΣΑ (Climate Action Monitor 2025), η οποία καταγράφει την πρόοδο προς τον στόχο του net zero στις 38 χώρες-μέλη του Οργανισμού και σε άλλες 14 χώρες-εταίρους του, στις οποίες αντιστοιχούν συνολικά 78% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Οι συνολικές εκπομπές ρύπων των χωρών αυτών είναι 8% υψηλότερες από τα επίπεδα που θα απαιτούνταν για να επιτύχουν τους ενδιάμεσους στόχους που έχουν θέσει οι ίδιες για το 2030.
Επιβράδυνση της πράσινης μετάβασης
Κατά μείζονα λόγο, η καθυστέρηση στην επιβράδυνση των εκπομπών ρύπων δεν είναι συνεπής με τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας για το 2050. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι εκπομπές ρύπων αυξήθηκαν κατά 1,7% το 2023 σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, ενώ συνολικά έχουν αυξηθεί 3% από το 2015.
Για τον λόγο αυτόν ο ΟΟΣΑ τονίζει ότι η παγκόσμια κοινότητα θα πρέπει να ενισχύσει την αξιοπιστία της με την ευκαιρία των νέων δεσμεύσεων για το 2035, που θα αποτελέσει τον νέο ενδιάμεσο στόχο.
Η επιβράδυνση στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης αποτελεί την άλλη όψη της επιβράδυνσης στην πράσινη μετάβαση, την οποία διαπιστώνει ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ) στην ετήσια έκθεσή του για το 2025.
Αν και παραμένει η πρόβλεψή του ότι η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ θα αυξάνεται ταχύτερα από κάθε άλλη μορφή ενέργειας, αναθεώρησε ανοδικά την εκτίμησή του για τη ζήτηση φυσικού αερίου και, σε μικρότερο βαθμό, πετρελαίου. Για το LNG σημειώνει ότι, με τις μεγάλες προγραμματισμένες επενδύσεις, η παραγωγή του θα αυξηθεί κατά 50% από το 2030.
Ακραία φαινόμενα και κλιματική ανθεκτικότητα
Η καθυστέρηση στην κλιματική αλλαγή αυξάνει βέβαια τους κινδύνους για ακραία καιρικά φαινόμενα. Ανάλογα με τα σενάρια για τις εκπομπές ρύπων, οι προβολές του ΟΟΣΑ δείχνουν ότι η μέση παγκόσμια θερμοκρασία μπορεί να αυξηθεί σημαντικά, με διαφορά έως 6 βαθμούς Κελσίου μεταξύ των σεναρίων χαμηλών και υψηλών εκπομπών, «αναδεικνύοντας το κόστος της καθυστέρησης στη δράση», όπως αναφέρει.
Τόσο ο ΟΟΣΑ όσο και ο ΙΕΑ συμφωνούν ότι η μέση παγκόσμια θερμοκρασία θα παραμένει σταθερά υψηλότερη από τον στόχο που είχε τεθεί στην εμβληματική σύνοδο του Παρισιού του 2015 — να μην υπερβαίνει η αύξηση της θερμοκρασίας τους 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής. Αυτό δεν είναι πλέον εφικτό, έως ότου επιτευχθεί το net zero.
Μετά την επικύρωση της Συνθήκης του Παρισιού, οι δεσμεύσεις των χωρών συνέβαλαν στον περιορισμό της προβλεπόμενης υπερθέρμανσης του πλανήτη σε 2,4–2,6°C στα τέλη του 21ου αιώνα, από 3,7–4,8°C προηγουμένως. Ωστόσο, οι σημερινές δεσμεύσεις δεν είναι αρκετά φιλόδοξες και δεν υλοποιούνται στο ακέραιο.
Η Ελλάδα μεταξύ των πιο εκτεθειμένων χωρών
Ο κίνδυνος για καύσωνες και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα αφορά ιδιαίτερα και την Ελλάδα, η οποία, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, έχει τη μεγαλύτερη έκθεση στην Ευρώπη, με 79 ημέρες τον χρόνο να υφίσταται επίπονους καύσωνες, έναντι 67 στην Ιταλία και 65 στην Ισπανία.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η Ινδία είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη έκθεση (267 ημέρες), αλλά έχει παράλληλα ένα από τα χαμηλότερα κατά κεφαλήν ΑΕΠ, συνεπώς και μικρότερη δυνατότητα γρήγορης πράσινης μετάβασης.
Γι’ αυτό ο ΟΟΣΑ, όπως και το ΔΝΤ, υπογραμμίζει ότι το χάσμα κλιματικής ανθεκτικότητας μεταξύ αναπτυγμένων και αναδυόμενων οικονομιών θα συνεχίσει να διευρύνεται, αν δεν υπάρξει οικονομική στήριξη από τις πρώτες προς τις δεύτερες.
Διαφορετικές ταχύτητες στην πράσινη πολιτική
Από την έκθεση του ΟΟΣΑ προκύπτει ότι υπάρχουν διαφορετικές ταχύτητες στην υλοποίηση πολιτικών για το κλίμα μεταξύ των χωρών.
Οι χώρες της ΕΕ βρίσκονται στην πρώτη ταχύτητα, καθώς έχουν μειώσει τις εκπομπές ρύπων και έχουν δεσμευτεί νομοθετικά για τον στόχο του net zero, μαζί με άλλες 30 χώρες, των οποίων οι συνολικές εκπομπές αντιστοιχούν μόλις στο 17,7% των παγκόσμιων ρύπων. Το 2023 η ΕΕ μείωσε τις εκπομπές κατά 9% σε σχέση με το 2022.
Οι 38 χώρες του ΟΟΣΑ κατέγραψαν μείωση 3,6% στις εκπομπές το 2023 και 10% από το 2015. Αντιθέτως, οι χώρες-εταίροι του ΟΟΣΑ αύξησαν τη μόλυνση κατά 4,1% σε σχέση με το 2022 και 12% σε σχέση με το 2015.
Στην Κίνα, που αντιστοιχεί στο 30% των παγκόσμιων ρύπων, σημειώθηκε αύξηση 5%, και στην Ινδία 7,5% το 2023. Οι δύο χώρες έχουν διαφορετικό χρονικό στόχο net zero — η Κίνα το 2060, η Ινδία το 2070.
Σημειώνεται ότι έως τον περασμένο Σεπτέμβριο, 114 χώρες μαζί με τις 27 της ΕΕ είχαν υιοθετήσει στόχους για μηδενικές εκπομπές ρύπων.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
