Σε μια εκτενή Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας, που εγκρίθηκε από τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, ο Λευκός Οίκος στέλνει ένα ωμό μήνυμα: η Ευρώπη αντιμετωπίζει κίνδυνο στρατηγικής παρακμής αν δεν αλλάξει την πολιτική και την αμυντική της κουλτούρα.

Ανησυχία σε Λονδίνο, Παρίσι και Βερολίνο

Για τον Κιρ Στάρμερ, τον Εμανουέλ Μακρόν και τον Φρίντριχ Μερτς, η χρονική στιγμή των αμερικανικών δηλώσεων —σε συνέχεια της σκληρής ομιλίας του αντιπροέδρου Τζέι-Ντι Βανς στο Μόναχο— ήταν ιδιαίτερα ανησυχητική.
Η προειδοποίηση ήρθε ενώ ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία βρίσκεται πιθανόν στο πιο κρίσιμο σημείο του.

Φόβοι για αμερικανορωσική συμφωνία εις βάρος της Ουκρανίας

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις παρακολουθούν με έντονη ανησυχία τις αμερικανικές προσπάθειες για μια διμερή συμφωνία με τη Μόσχα, η οποία θα ισοδυναμούσε με δυτική υποχώρηση.
Όπως παρατηρεί το Bloomberg, η εξέλιξη αυτή πλήττει την εμπιστοσύνη προς την κυβέρνηση Τραμπ και εγείρει το θεμελιώδες ερώτημα: διαλύεται η διατλαντική συνεργασία — και μπορεί η Ευρώπη να υπερασπιστεί τον εαυτό της;

Απρόβλεπτη αμερικανική στρατηγική

Ευρωπαίοι διπλωμάτες παρομοιάζουν την πολιτική των ΗΠΑ για την Ουκρανία με «τρενάκι του λούνα παρκ». Αυτή τη στιγμή νιώθουν πως βρίσκονται στην κορυφή μιας ιδιαίτερα απότομης καθόδου.

Ο Στάρμερ είχε εκτιμήσει τον Οκτώβριο ότι η Ουκρανία «βρισκόταν σε καλύτερη θέση», μετά τις προηγούμενες εντάσεις ανάμεσα στον Τραμπ και τον Ζελένσκι και τη σύνοδο του Anchorage με τον Πούτιν.
Με τις ΗΠΑ να έχουν επιβάλει κυρώσεις σε ρωσικές ενεργειακές εταιρείες, οι σύμμαχοι του Κιέβου πίστευαν ότι, με αρκετή βοήθεια κατά τον χειμώνα, η Ρωσία θα αντιμετώπιζε σοβαρότερη οικονομική πίεση το επόμενο έτος.

Το νέο ειρηνευτικό σχέδιο φέρνει αναστάτωση

Οι Ευρωπαίοι, βέβαια, ανέμεναν ότι θα υπάρξουν νέες αναταράξεις. Και πράγματι, τον περασμένο μήνα εμφανίστηκε ένα αμερικανορωσικό προσχέδιο ειρήνης, το οποίο τους ανάγκασε να επιστρέψουν σε μια παλιά τακτική: να καλωσορίζουν δημοσίως τις αμερικανικές πρωτοβουλίες και να στηρίζονται στον Πούτιν για να τις ματαιώσει.

Τώρα όμως αυτή η στρατηγική αγγίζει τα όριά της — και κανείς δεν γνωρίζει αν υπάρχει εναλλακτικό σχέδιο.

Η αποκάλυψη που έπληξε την ευρωπαϊκή εμπιστοσύνη

Το ρεπορτάζ του Bloomberg που αποκάλυψε ότι ο απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ συμβούλευε τη Μόσχα για το πώς να παρουσιάσει το σχέδιό της στον Τραμπ προκάλεσε σοκ στην Ευρώπη.
Ο Μακρόν, σε τηλεδιάσκεψη ευρωπαίων ηγετών, φέρεται να προειδοποίησε ότι οι ΗΠΑ μπορεί τελικά να «εγκαταλείψουν» την Ουκρανία.
Ο Μερτς φέρεται να έκανε λόγο για «παιχνίδια» από την πλευρά της Ουάσινγκτον.

Στο ίδιο στρατηγικό έγγραφο, οι ΗΠΑ κατηγορούν την Ευρώπη για «μη ρεαλιστικές προσδοκίες» σχετικά με τον πόλεμο και για «έλλειψη αυτοπεποίθησης», ιδιαίτερα στις σχέσεις της με τη Ρωσία.

Το Ηνωμένο Βασίλειο ανάμεσα σε δύο κόσμους

Για το Λονδίνο, το ζήτημα είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητο. Ο Στάρμερ προσπαθεί να τοποθετήσει τη Βρετανία ως τον πιο σταθερό ευρωπαϊκό σύμμαχο της Ουκρανίας και ταυτόχρονα ως τη χώρα με τον στενότερο δεσμό με τις ΗΠΑ.
Η «ειδική σχέση», με την αδιάλειπτη στρατιωτική και πληροφοριακή συνεργασία, εξακολουθεί να θεωρείται από το ΗΒ αδιαπραγμάτευτη.

Γι’ αυτό και οι Βρετανοί δείχνουν πιο ψύχραιμοι: η φημολογούμενη αμερικανορωσική συμφωνία δεν επαληθεύτηκε, ο Πούτιν φέρεται να απέρριψε αρκετά σημεία του σχεδίου και κάποια σημεία έχουν αναθεωρηθεί υπέρ της Ουκρανίας.

Αλλάζουσα δυναμική και φόβοι για αμερικανική αποχώρηση

Παρά τα παραπάνω, αρκετοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι παρατηρούν ότι η επικοινωνία με Ουάσινγκτον και Κίεβο έχει γίνει δυσκολότερη.
Υπάρχει πλέον πραγματική ανησυχία ότι ο Τραμπ μπορεί να αποσυρθεί από τις συνομιλίες αν δεν επιτύχει το αποτέλεσμα που θέλει.

Ο πρώην Βρετανός ακόλουθος άμυνας Τζον Φόρμαν σημειώνει:
«Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος οι ΗΠΑ να εγκαταλείψουν τη διαδικασία και να αφήσουν την Ευρώπη μόνη της».

Πίεση στον Ζελένσκι και πολιτική αστάθεια στο Κίεβο

Ο ίδιος ο Ζελένσκι αντιμετωπίζει πίεση όχι μόνο από τις ΗΠΑ, αλλά και από εσωτερικά σκάνδαλα, με αναταράξεις στην κορυφαία του ομάδα.
Κάποιοι Ευρωπαίοι φοβούνται ότι αυτές οι εξελίξεις μπορεί να αποδυναμώσουν τη διαπραγματευτική του θέση απέναντι σε μια δυσμενή συμφωνία.

Αδιέξοδο στα οικονομικά της υποστήριξης

Παραμένει ασαφές αν η Ευρώπη μπορεί να εξασφαλίσει μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση για την Ουκρανία.
Η πρόταση να αξιοποιηθούν τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία έχει κολλήσει, κυρίως λόγω αντίρρησης του Βελγίου και επιφύλαξης των ΗΠΑ.
Ο Μερτς αντιδρά έντονα στο ενδεχόμενο να αξιοποιήσουν οι ΗΠΑ τα χρήματα αυτά για δικό τους όφελος.

Ο φόβος για μια «κακή ειρήνη»

Το μεγαλύτερο άγχος των Ευρωπαίων είναι να μη βρεθεί ο Ζελένσκι, εξαντλημένος και χωρίς αμερικανική στήριξη, αναγκασμένος να αποσύρει δυνάμεις από το Ντονμπάς και να δεχτεί μια συμφωνία χωρίς ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας.
Αυτό, όπως τονίζουν, δεν θα αποτελούσε βιώσιμη ειρήνη, αλλά απλώς αναβολή ενός πιο καταστροφικού μελλοντικού πολέμου.

Τι σημαίνει για το μέλλον της Ευρώπης

Οι τρεις ηγέτες —Στάρμερ, Μακρόν, Μερτς— θεωρούν ζωτικής σημασίας να μην επιτραπεί η διάρρηξη των δεσμών με τις ΗΠΑ, κάτι που βλέπουν ως βασικό στόχο της Ρωσίας.
Ωστόσο, η ίδια αυτή προσπάθεια αναδεικνύει πόσο εξαρτημένη παραμένει η Ευρώπη από την αμερικανική ισχύ.

Όπως σημειώνει ο Φόρμαν:
«Η Ευρώπη συνήθισε την αμερικανική προστασία, δεν επένδυσε αρκετά και αγνόησε τα σημάδια αποχώρησης των ΗΠΑ. Τώρα πληρώνει το τίμημα.»

Η αμερικανική στρατηγική: κριτική, αλλά όχι αποχώρηση

Παρά τις πιέσεις, το αμερικανικό έγγραφο επιμένει ότι η Ουάσινγκτον δεν εγκαταλείπει την Ευρώπη:
«Το να αγνοήσουμε την ήπειρο θα ήταν αυτοκαταστροφικό», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!