Όταν μια ομάδα ειδικών στον τομέα της άμυνας συγκεντρώθηκε στο Γουάιτχολ, την έδρα της βρετανικής κυβέρνησης, τον περασμένο μήνα, για να συζητήσει πόσο προετοιμασμένα είναι το Ηνωμένο Βασίλειο και οι σύμμαχοί του για έναν πόλεμο που, όπως εκτιμούν, θα μπορούσε να ξεσπάσει τα επόμενα χρόνια, η ετυμηγορία ήταν ξεκάθαρη και ζοφερή: δεν είναι έτοιμοι.
Όχι πολεμοκάπηλοι, αλλά γνώστες της πραγματικότητας
Οι συμμετέχοντες στο συνέδριο, που διοργάνωσε το λονδρέζικο think tank Royal United Services Institute (RUSI), δεν ήταν πολεμοκάπηλοι. Ήταν άνθρωποι με βαθιά γνώση του αντικειμένου: νυν και πρώην στελέχη των ενόπλων δυνάμεων, κυβερνητικοί και αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ, ερευνητές και επαγγελματίες της αμυντικής βιομηχανίας. Όλοι τους βασίζονταν σε μια ευρέως αποδεκτή εκτίμηση των μυστικών υπηρεσιών: ότι η Ρωσία προετοιμάζεται σοβαρά για το ενδεχόμενο άμεσης σύγκρουσης με την Ευρώπη.
Η αποτροπή περνά μέσα από την ετοιμότητα για νίκη
Κατά την άποψή τους, ο μόνος τρόπος να αποτραπεί ένα τέτοιο σενάριο είναι να καταστεί σαφές ότι, αν ξεσπάσει πόλεμος, η Ευρώπη θα είναι σε θέση να νικήσει.
Η αύξηση των επενδύσεων στη χρόνια υποχρηματοδοτούμενη ευρωπαϊκή άμυνα θεωρείται αναγκαία, όμως οι ειδικοί ασφαλείας προειδοποιούν ότι δεν αρκεί. Απαιτείται μια βαθιά αλλαγή νοοτροπίας σε όλα τα επίπεδα. Ήρθε η ώρα, λένε, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να εμπλέξουν τους πολίτες τους και να καταστήσουν σαφές ότι η εποχή κατά την οποία η Ευρώπη μπορούσε να αγνοεί την απειλή του πολέμου έχει τελειώσει.
Υβριδικός πόλεμος εδώ και τώρα
«Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι κοινωνίες είναι πρόθυμες να κάνουν αυτή τη συζήτηση, αλλά βλέπουμε κυβερνήσεις που ακόμη δεν αισθάνονται αρκετά σίγουρες για να την ανοίξουν με το κοινό τους», δήλωσε ο Sam Greene, καθηγητής ρωσικής πολιτικής στο King’s College London και ειδικός στην ανθεκτικότητα των δημοκρατιών.
Μεταξύ των ειδικών διαμορφώνεται μια αυξανόμενη συναίνεση ότι η Ρωσία διεξάγει ήδη έναν υβριδικό πόλεμο στη Δύση: επιχειρήσεις δολιοφθοράς, σπορά χάους και παραπληροφόρησης στις εσωτερικές πολιτικές συζητήσεις. Επικαλούνται σωρεία στοιχείων — από επανειλημμένες παραβιάσεις του εναέριου χώρου του ΝΑΤΟ από ρωσικά αεροσκάφη και drones, μέχρι παρεμβολές GPS στις χώρες της Βαλτικής, εκστρατείες παραπληροφόρησης και επιθέσεις σε κρίσιμες υποδομές που έχουν αποδοθεί στις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες. Η Μόσχα αρνείται κατηγορηματικά οποιαδήποτε εμπλοκή.
Ο φόβος γίνεται ορατός
Σύμφωνα με τον Greene, οι επιθέσεις αυτές έχουν ήδη μετατοπίσει τις αντιλήψεις πολλών Ευρωπαίων, ακόμη κι αν ορισμένοι πολιτικοί διστάζουν να τις χαρακτηρίσουν ανοιχτά ως υβριδικό πόλεμο.
«Νομίζω ότι ο κόσμος φοβάται, ιδίως καθώς αυτά τα φαινόμενα γίνονται πιο ορατά», είπε. «Βλέπουμε drones κοντά σε αεροδρόμια και υπάρχει μια αυξανόμενη αίσθηση ότι ίσως είναι μόνο θέμα χρόνου μέχρι κάποιο από αυτά να προκαλέσει την κατάρριψη ενός επιβατικού αεροσκάφους».
Τα χρονοδιαγράμματα που ανησυχούν
Αν και η Ρωσία δεν έχει προχωρήσει σε άμεση επίθεση κατά συμμάχων του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη —κάτι που οι ειδικοί αποδίδουν εν μέρει στο γεγονός ότι γνωρίζει πως, με τις σημερινές της δυνατότητες, δεν μπορεί να νικήσει τη συμμαχία— πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι αυτό μπορεί να αλλάξει.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, προειδοποίησε νωρίτερα φέτος ότι η Ρωσία θα μπορούσε να είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει στρατιωτική δύναμη εναντίον του ΝΑΤΟ εντός πέντε ετών. Την εκτίμηση αυτή επανέλαβε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Γιόχαν Βάντεφουλ, σημειώνοντας ότι οι γερμανικές υπηρεσίες πληροφοριών θεωρούν πως η Μόσχα «διατηρεί τουλάχιστον ανοιχτή την επιλογή πολέμου κατά του ΝΑΤΟ έως το 2029».
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, από την πλευρά του, δήλωσε στις αρχές Δεκεμβρίου ότι η Ρωσία δεν σχεδιάζει πόλεμο με την Ευρώπη, προσθέτοντας όμως πως «αν η Ευρώπη θελήσει ξαφνικά να πολεμήσει μαζί μας και ξεκινήσει, είμαστε έτοιμοι τώρα». Στις χώρες της Βαλτικής, η εκτίμηση είναι ακόμη πιο απαισιόδοξη: μια επίθεση θα μπορούσε να συμβεί ακόμη και μέσα στην επόμενη τριετία.
Έρευνα του Κέντρου Belfer στη Σχολή Κένεντι του Χάρβαρντ, που εξέτασε τις προειδοποιήσεις αξιωματούχων για την ετοιμότητα της Ρωσίας, καταλήγει ότι τα έτη που αναφέρονται συχνότερα ως πιθανά σημεία καμπής είναι το 2027 και το 2028.
Σχέδια επί χάρτου, όχι στην πράξη
Η αναγνώριση της απειλής οδήγησε το ΝΑΤΟ στην κατάρτιση σχεδίων έκτακτης ανάγκης για την άμυνα των χωρών της Βαλτικής. Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι τα σχέδια αυτά πάσχουν στην εφαρμογή.
«Υπάρχει ένα σχέδιο, με αριθμούς. Όμως οι κυβερνήσεις δεν λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για να το υλοποιήσουν. Συνεχίζουμε να σχεδιάζουμε με βάση πράγματα που απλώς δεν υπάρχουν», τόνισε ο Jack Watling, ανώτερος ερευνητής στο RUSI, επισημαίνοντας τον κίνδυνο μιας άμυνας που βασίζεται σε ευσεβείς πόθους αντί για πραγματικούς πόρους.
Με πληροφορίες από CNN
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
