Τα όριά τους αγγίζουν οι ενεργειακές υποδομές της Ευρώπης λόγω των πιέσεων που δέχονται από τη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης και των data centers, καθώς και της ηλεκτροκίνησης στις μεταφορές.
Τα πεπαλαιωμένα και κορεσμένα δίκτυα της γηραιάς ηπείρου αδυνατούν, όπως εξηγούν ειδικοί στο CNBC, να ανταποκριθούν στην ολοένα αυξανόμενη ζήτηση, ενώ το ίδιο πρόβλημα απαντάται σε πολλές ακόμα περιοχές του πλανήτη με αποτέλεσμα, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ), τουλάχιστον 1.500 γιγαβάτ καθαρών ενεργειακών έργων παγκοσμίως να έχουν σταματήσει ή καθυστερήσει λόγω έλλειψης πρόσβασης στο δίκτυο, ενώ απαιτούνται επενδύσεις ύψους 700 δισ. δολαρίων για να επιτευχθούν οι πράσινοι στόχοι των κρατών.
Τα data centers
Βασικό μοχλό του αυξανόμενου ανταγωνισμού για πρόσβαση στο δίκτυο αποτελούν, σύμφωνα με τον Diego Hernandez Diaz της McKinsey, τα data centers - δηλαδή οι μεγάλες εγκαταστάσεις φιλοξενίας servers που καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες ενέργειας.
«Σε ορισμένους διαχειριστές μεταφοράς ενέργειας στην Ευρώπη παρατηρείται ήδη το φαινόμενο πολλαπλών αιτήσεων σύνδεσης στο ίδιο σημείο του δικτύου. Υπάρχει ουσιαστικά “ουρά” σύνδεσης σε επιμέρους κόμβους», εξήγησε.
Ο Hernandez, που ειδικεύεται στις ενεργοβόρες βιομηχανίες, σημείωσε πως τους τελευταίους 18 μήνες σχεδόν όλο το έργο του αφορά τα data centers - έναν τομέα που αναμένεται να αυξάνεται με ετήσιο ρυθμό 20% τα επόμενα έξι χρόνια.
Ενα δίκτυο σε μετάβαση
Από την πλευρά της η γαλλική πολυεθνική Schneider Electric έχει προειδοποιήσει ήδη από τον Ιανουάριο για επικείμενη ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη, καθώς σε περιοχές με περιορισμένη διαθεσιμότητα ενέργειας οι λίστες αναμονής για νέες συνδέσεις από παραγωγούς αγγίζουν τα 3, ακόμα και τα 5 έτη.
«Υπάρχει αγώνας δρόμου για χωρητικότητα. Οι εταιρείες προσπαθούν να εγκαταστήσουν όσο το δυνατόν περισσότερες [μονάδες], αλλά εμποδίζονται από την έλλειψη χωρητικότητας και αδειοδοτήσεων» δήλωσε ο Steven Carlini, υπεύθυνος για AI και data centers στη Schneider Electric.
Σε ορισμένες χώρες, ο αριθμός αιτήσεων για σύνδεση στο δίκτυο έχει εκτοξευθεί από μία ή δύο τον χρόνο σε χιλιάδες, σύμφωνα με τον Carlini.
Ανάγκη για νέες υποδομές
Ο Diaz της McKinsey τόνισε ότι σημαντικό ζήτημα δεν αποτελεί μόνο η έκταση των επενδύσεων στα δίκτυα αλλά και η ταχύτητα υλοποίησής τους, ενώ επισήμανε την περίπλοκη δουλειά των διαχειριστών δικτύου υψηλής τάσης, φέρνοντας ως παράδειγμα τη Γερμανία, που πρέπει να αυξήσει την κατασκευή γραμμών μεταφοράς από 400 σε 2.000 χιλιόμετρα τον χρόνο. Είναι ενδεικτικό ότι η γαλλική Nexans, που κατασκευάζει συστήματα καλωδίωσης, βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν υπερβολικά μεγάλο όγκο παραγγελιών, αξίας μεταξύ 7 και 10 δισ. ευρώ.
Ένα νέο οικοσύστημα ενέργειας
Οι περιορισμοί πρόσβασης στο δίκτυο οδηγούν τους διαχειριστές των data centers να δημιουργούν το δικό τους «οικοσύστημα εφεδρικής ενέργειας», σύμφωνα με τον Carlini.
Στο μέλλον, τα data centers αναμένεται να αποτελούν κεντρικό κόμβο του ενεργειακού συστήματος, ειδικά αν κατορθώσουν να παράγουν τη δική τους ενέργεια μέσω μικρών αρθρωτών πυρηνικών αντιδραστήρων (SMRs) - άλλωστε η αποθήκευση ενέργειας σε μπαταρίες και η έξυπνη φόρτιση αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία, ως τρόποι προσωρινής ενίσχυσης της ηλεκτρικής επάρκειας.
Ο Ben Pritchard της βρετανικής AVK ανέφερε ότι ορισμένες χώρες δέχονται πλέον αιτήματα για συνδέσεις ισχύος ακόμα και 100 μεγαβάτ, επίπεδα που δεν είχαν αντιμετωπίσει ξανά, προτείνοντας λύσεις όπως τα μικροδίκτυα (microgrids) για να αντιμετωπιστεί το ζήτημα.
Στη Νορβηγία δοκιμάζονται ευέλικτες συμφωνίες σύνδεσης, με τις οποίες οι πελάτες προσαρμόζουν τη χρήση της μονάδας τους ανάλογα με την κατάσταση του δικτύου - ενώ ο διεθνής οργανισμός Ember ζητά επιβολή κανόνων για προληπτικές επενδύσεις σε δίκτυα, με βάση τις τάσεις στην πράσινη ενέργεια και τις αποθήκες ενέργειας.
Η Ευρώπη σε σταυροδρόμι
Πάντως παρά τη δυναμική που παρατηρείται σε ορισμένους αναπτυσσόμενους τομείς, η συνολική αύξηση της ζήτησης ενέργειας στην Ευρώπη παραμένει υποτονική, καθώς οι υψηλές τιμές ρεύματος και τα κόστη λειτουργίας φρενάρουν τη συνολική κατανάλωση και οδηγούν σε ένα κατακερματισμένο ενεργειακό τοπίο.
Η IEA χαρακτήρισε τον Μάιο ως την αρχή μιας «νέας εποχής ηλεκτρισμού», προβλέποντας παγκόσμια αύξηση 3,9% για την περίοδο 2025–2027 — τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων ετών. Για την Ευρώπη όμως, οι προβλέψεις είναι πιο μετριοπαθείς: μετά από δύο χρόνια πτώσης, η ζήτηση αυξήθηκε μόλις 1% το 2024, σύμφωνα με την Ember.
Ο Hernandez Diaz εξήγησε ότι μετά την ενεργειακή κρίση που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη σταθεροποιήθηκαν σε ένα επίπεδο μεταξύ των 60 – 80 ευρώ ανά μεγαβατώρα - επίπεδο 50 – 100% υψηλότερο από τον μέσο όρο των προηγούμενων δύο δεκαετιών.
Το κόστος για τους καταναλωτές έχει αυξηθεί σημαντικά, οδηγώντας σε επιβράδυνση της ζήτησης για αντλίες θερμότητας και ηλεκτρικά οχήματα. Ο Hernandez τόνισε ότι οι ενεργειακές ανάγκες για τους Ευρωπαίους βιομηχανικούς καταναλωτές είναι από τις μεγαλύτερες στον κόσμο, καθιστώντας τη μετάβαση όχι μόνο δαπανηρή αλλά και περίπλοκη. «Η πρωτοφανής ανάπτυξη των data centers βοηθά ελαφρώς τη συνολική καμπύλη ζήτησης. Όμως όλα τα άλλα τη συμπιέζουν», κατέληξε.
Με πληροφορίες από CNBC
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
