Η αγορά προϊόντων που φέρουν το Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήμα (EU Ecolabel) μπορεί να αποτελεί μια έξυπνη και βιώσιμη επιλογή για τους καταναλωτές, ωστόσο δεν απολαμβάνουν όλοι οι Ευρωπαίοι ίσες ευκαιρίες πρόσβασης σε αυτά, σύμφωνα με νέα έρευνα που έδωσαν σήμερα στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών (BEUC) και το Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος (EEB).
Όπως αναφέρει η Ένωση Καταναλωτών Ποιότητα Ζωής (ΕΚΠΟΙΖΩ), η μελέτη πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή ερευνητών από εθνικές ενώσεις καταναλωτών, μεταξύ των οποίων και η ελληνική οργάνωση. Οι ερευνητές επισκέφθηκαν σούπερ μάρκετ σε 13 ευρωπαϊκές χώρες για να εξετάσουν τη διαθεσιμότητα και τις τιμές προϊόντων με το σήμα EU Ecolabel, καθώς και με άλλα οικολογικά σήματα, όπως το Nordic Swan των Σκανδιναβικών χωρών, το Blue Angel της Γερμανίας και το Austrian Ecolabel.
Οι πιστοποιήσεις αυτές αποτελούν εγγύηση ότι τα προϊόντα έχουν χαμηλότερες επιπτώσεις στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους — από τη σχεδίαση και την παραγωγή, έως τη χρήση, την ανακύκλωση και την απόρριψη.
Εντυπωσιακές διαφορές σε όλη την Ευρώπη
Η έρευνα ανέδειξε μεγάλες διαφορές μεταξύ των 13 χωρών:
- Για τη τιμή, στις περισσότερες περιπτώσεις, τα προϊόντα με οικολογική σήμανση είναι κατά μέσο όρο 9% έως 27% φθηνότερα από τα αντίστοιχα συμβατικά προϊόντα.
- Για τη διαθεσιμότητα, προέκυψε ότι η ύπαρξη προϊόντων με το Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήμα διαφέρει σημαντικά μεταξύ των χωρών. Στη Δανία, το 80% των προϊόντων φέρουν οικολογική σήμανση, ενώ στην Ελλάδα και την Κύπρο μόλις το 2%. Συνολικά, η αγορά πιστοποιημένων οικολογικών προϊόντων είναι πολύ πιο διαδεδομένη στις σκανδιναβικές χώρες απ' ό,τι αλλού.
Η ανάγκη για αξιόπιστους «πράσινους» ισχυρισμούς
Υπενθυμίζεται ότι, παλαιότερη έρευνα ενώσεων καταναλωτών έδειχνε ότι οι καταναλωτές επιθυμούν να ψωνίζουν πιο βιώσιμα προϊόντα, αλλά αντιμετωπίζουν σημαντικά εμπόδια. Η εκτεταμένη παραπλανητική "πράσινη" (greenwashing) προώθηση προκαλεί σύγχυση στους καταναλωτές και μειώνει την εμπιστοσύνη τους στους «πράσινους» ισχυρισμούς.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τρία στα τέσσερα προϊόντα στην αγορά της ΕΕ φέρουν έναν «πράσινο» ισχυρισμό, αλλά πάνω από τα μισά είναι παραπλανητικά, ατεκμηρίωτα ή ανακριβή. Σε αυτό το πλαίσιο, αξιόπιστες πιστοποιήσεις όπως το οικολογικό σήμα της ΕΕ είναι πολύτιμες, καθώς βοηθούν τους καταναλωτές να εντοπίζουν τα πιο υγιεινά και πιο βιώσιμα προϊόντα με μια ματιά.
Η έρευνά μας αυτή, υπογραμμίζει η ΕΚΠΟΙΖΩ, δημοσιεύεται την ώρα που οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΕ συζητούν το μέλλον της Οδηγίας για τους Πράσινους Ισχυρισμούς (Green Claims Directive) — ενός νόμου που έχει σχεδιαστεί για να αντιμετωπίσει το φαινόμενο του greenwashing, επιβάλλοντας αυστηρούς κανόνες στις εταιρείες σχετικά με το πώς τεκμηριώνουν και επικοινωνούν τους περιβαλλοντικούς τους ισχυρισμούς. Μέσα σε ένα περιβάλλον αυξανόμενης απορρύθμισης, οι διαπραγματεύσεις έχουν σταματήσει παρά την αντίθεση της Κοινωνίας των Πολιτών, θέτοντας σε κίνδυνο δύο χρόνια προόδου και προκαλώντας ανησυχίες ότι ο νόμος μπορεί να αποδυναμωθεί ή να εγκαταλειφθεί πλήρως.
Η Αργυρώ Σταυρουλάκη, υπεύθυνη του τμήματος προγραμμάτων της ΕΚΠΟΙΖΩ και διεξαγωγής της έρευνας, δήλωσε:
«Είναι λυπηρό το γεγονός ότι, μετά από 30 χρόνια ύπαρξης του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Σήματος, στην έρευνά μας διαπιστώσαμε την ύπαρξη μόνο ενός προϊόντος (καθαριστικό γενικής χρήσης) με το Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήμα, κι' αυτό μόνο σε μεγάλο κατάστημα γνωστής αλυσίδας και όχι σε μικρότερα, ενώ δεν βρέθηκε ούτε μια λοσιόν σώματος, χαρτί τουαλέτας ή παιδικές πάνες. Και ακόμα πιο λυπηρό, το ότι σε εποχή ακρίβειας, φθηνότερα προϊόντα με το Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήμα (σε σχέση με τα αντίστοιχα συμβατικά), όπως το καθαριστικό γενικής χρήσης, δεν προωθούνται, παρά την επιθυμία των καταναλωτών να κάνουν αγορές που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον».