Στο επίκεντρο του «κυκλώνα Τραμπ» που «σαρώνει» τις τελευταίες εβδομάδες το παγκόσμιο στερέωμα ενδέχεται να βρεθεί το αμέσως επόμενο διάστημα η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ήδη ο Αμερικανός πρόεδρος έχει δηλώσει ότι σκοπεύει να επιβάλει άμεσα δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου και να αυξήσει τους συντελεστές στα τέλη εισαγωγής που επιβάλλονται επί διαφόρων άλλων προϊόντων.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δηλώνει έτοιμη να απαντήσει, με την Κομισιόν να τονίζει τη Δευτέρα ότι «οι δασμοί θα έθεταν υπό αμφισβήτηση το πνεύμα συνεργασίας που έχει καθορίσει από καιρό τις διατλαντικές σχέσεις» και να ξεκαθαρίζει ότι είναι έτοιμη να λάβει τα «απαραίτητα μέτρα» για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ, ως απάντηση σε πιθανή επιβολή «αδικαιολόγητων» δασμών από τον Τραμπ.
Καθώς ΗΠΑ και ΕΕ διατηρούν τη σημαντικότερη διμερή εμπορική σχέση παγκοσμίως, με την αξία του συνολικού εμπορίου αγαθών και υπηρεσιών να αγγίζει το 2023 το 1,5 τρισεκατομμύριο ευρώ, αποτελεί ερώτημα το ποια μέτρα θα μπορούσαν να λάβουν οι Βρυξέλλες προκειμένου να απαντήσουν αποτελεσματικά στις κινήσεις της Ουάσινγκτον.
Αντίμετρα
Όπως υπενθυμίζει το Reuters, το 2018, όταν ο Τραμπ επέβαλε δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από την ΕΕ αξίας 6,4 δισεκατομμυρίων ευρώ, η Ένωση αντέδρασε επιβάλλοντας δικούς της δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα, αξίας 2,8 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Επιπλέον δασμοί σε εισαγόμενα από τις ΗΠΑ προϊόντα, αξίας 3,6 δισεκατομμυρίων ευρώ, επρόκειτο να τεθούν σε ισχύ τρία χρόνια αργότερα, κάτι που όμως τελικά δεν συνέβη καθώς, μετά την ανάληψη της προεδρία των ΗΠΑ από τον Τζο Μπάιντεν, οι δύο πλευρές συμφώνησαν σε ανακωχή.
Οι δασμοί της ΕΕ, υπενθυμίζει το βρετανικό πρακτορείο, δεν περιορίστηκαν μόνο στον χάλυβα και το αλουμίνιο, αλλά στόχευσαν και προϊόντα από πολιτείες που είχαν υποστηρίξει τον Τραμπ, όπως το μπέρμπον από το Κεντάκι, οι μοτοσικλέτες Harley-Davidson από το Ουισκόνσιν και ο χυμός πορτοκαλιού από τη Φλόριντα.
Η ΕΕ θα μπορούσε να υιοθετήσει ξανά παρόμοια στρατηγική επιβολής αντίμετρων, αν και η Ουάσινγκτον μπορεί να «χτυπήσει» περισσότερους στόχους σε σχέση με τις Βρυξέλλες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, οι εισαγωγές αμερικανικών προϊόντων στην ΕΕ ανήλθαν σε 347 δισεκατομμύρια ευρώ το 2023, έναντι 503 δισεκατομμυρίων ευρώ εξαγωγών από την ΕΕ προς τις ΗΠΑ.
Ο μηχανισμός κατά των οικονομικών πιέσεων
Κάποιες εναλλακτικές επιλογές προσφέρει ο μηχανισμός κατά των Οικονομικών Πιέσεων (ACI) της ΕΕ, που τέθηκε σε ισχύ στα τέλη του 2023, ο οποίος επιτρέπει στην Ένωση να ανταποδίδει μέτρα εναντίον τρίτων χωρών που επιχειρούν να ασκήσουν οικονομική πίεση στα κράτη-μέλη.
Έτσι, εκτός από την επιβολή αντίμετρων η ΕΕ μπορεί να περιορίσει την πρόσβαση σε δημόσιους διαγωνισμούς για εταιρείες τρίτων χωρών και να λάβει μέτρα που επηρεάζουν το εμπόριο υπηρεσιών ή τις επενδύσεις.
Επίσης, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ καταγράφουν πλεόνασμα στο εμπόριο υπηρεσιών με την ΕΕ (εν αντιθέσει με το εμπόριο αγαθών), λόγω της δραστηριοποίησης στην ΕΕ μεγάλων εταιρειών όπως οι Amazon, Microsoft, Netflix και Uber, η ΕΕ θα μπορούσε επίσης να περιορίσει την προστασία πνευματικών δικαιωμάτων, να μειώσει την πρόσβαση χρηματοπιστωτικών εταιρειών στις αγορές της και να επιβάλει περιορισμούς σε χημικά και αγροδιατροφικά προϊόντα από τις ΗΠΑ.
Ο μηχανισμός αυτός προτάθηκε το 2021, έπειτα από διαμαρτυρίες κρατών-μελών της ΕΕ ότι η πρώτη κυβέρνηση Τραμπ και η Κίνα χρησιμοποιούσαν το εμπόριο ως πολιτικό εργαλείο.
Βάσει του μηχανισμού, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει στη διάθεσή της έως τέσσερις μήνες για να εξετάσει τυχόν καταστάσεις οικονομικής πίεσης και να προτείνει μέτρα στα κράτη-μέλη, τα οποία με τη σειρά τους έχουν περίπου δύο μήνες για να τα εγκρίνουν. Παράλληλα, η Επιτροπή μπορεί να αναστείλει οποιαδήποτε μέτρα για έξι μήνες, εάν επιδιώκει μια διπλωματική λύση.
Άσκηση πίεσης στους τεχνολογικούς κολοσσούς
Πέρα από τα επίσημα εμπορικά μέτρα, η ΕΕ διαθέτει διάφορους τρόπους να περιορίσει τη δραστηριότητα των μεγάλων αμερικανικών τεχνολογικών εταιρειών, οι επικεφαλής πολλών εκ των οποίων βρίσκονται (ή επιδιώκουν να βρεθούν) στο στενό περιβάλλον του Αμερικανού περιόδου.
Η ΕΕ διεξάγει ήδη έρευνες κατά των Apple, Alphabet, X (Twitter) και Meta στο πλαίσιο του Νόμου για τις Ψηφιακές Αγορές (DMA), ο οποίος επιβάλλει αντιμονοπωλιακές υποχρεώσεις, και του Νόμου για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA), που αφορά τον έλεγχο περιεχομένου.
Στη λίστα, σύμφωνα με πληροφορίες του Reuters, είναι πολύ πιθανό σύντομα να προστεθεί και η Amazon.
Ο DMA προβλέπει την επιβολή προστίμων που αγγίζουν έως και το 10% του παγκόσμιου τζίρου μιας εταιρείας, ποσοστό που μπορεί να φτάσει το 20% σε περίπτωση επαναλαμβανόμενων παραβάσεων. Για τον DSA, το ανώτατο πρόστιμο ανέρχεται στο 6% του τζίρου.
Ο CEO της Meta, Μαρκ Ζούκερμπεργκ, έχει καλέσει τον Τραμπ να παρέμβει για να μην επιτρέψει την ΕΕ να επιβάλει πρόστιμα στις αμερικανικές τεχνολογικές εταιρείες. Παράλληλα, ο Ίλον Μασκ, σύμμαχος του Τραμπ, έχει συγκρουστεί επανειλημμένα με τους ευρωπαϊκούς ρυθμιστικούς φορείς.
Οι ψηφιακές υπηρεσίες
Ένας άλλος τρόπος άσκησης πίεσης από τις Βρυξέλλες στην Ουάσινγκτον είναι η φορολόγηση των ψηφιακών υπηρεσιών. Η ΕΕ ανέστειλε τη συζήτηση για τον Ευρωπαϊκό Ψηφιακό Φόρο, προκειμένου να βρεθεί ευρύτερη λύση μέσω του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), ο οποίος δημοσίευσε το 2023 ένα σχέδιο πολυμερούς συμφωνίας που δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.
Ωστόσο, ορισμένες χώρες της ΕΕ, όπως η Γαλλία, έχουν ήδη επιβάλει φόρους στον τομέα των ψηφιακών υπηρεσιών. Ο Τραμπ, κατά την πρώτη του θητεία, αντέδρασε στις κινήσεις αυτές επιβάλλοντας δασμούς σε γαλλικά προϊόντα, οι οποίοι τελικά ανεστάλησαν από τον Μπάιντεν.
Με πληροφορίες από Reuters
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
