Στις 4 Ιουλίου, την ημέρα που οι ΗΠΑ γιόρταζαν την Ανεξαρτησία τους, η πολιτική ηγεσία της Ελβετίας πίστευε πως είχε εξασφαλίσει μια συμφωνία που θα την προστάτευε από τους τιμωρητικούς δασμούς του Ντόναλντ Τραμπ. Τρεισήμισι εβδομάδες αργότερα, η ψευδαίσθηση κατέρρευσε: η Ουάσινγκτον ανακοίνωσε επιβολή δασμών 39% στα ελβετικά προϊόντα — τους υψηλότερους στον ανεπτυγμένο κόσμο και υπερδιπλάσιους από τους αντίστοιχους σε βάρος της Ε.Ε.
Η απόφαση αιφνιδίασε την κυβέρνηση της Κριν Κέλερ-Σούτερ λίγες ώρες πριν την εθνική εορτή της 1ης Αυγούστου. Η πρόεδρος της χώρας πραγματοποίησε ένα εσπευσμένο ταξίδι στις ΗΠΑ για να αποτρέψει την εφαρμογή των μέτρων, χωρίς ωστόσο να γίνει δεκτή από τον Λευκό Οίκο.
Η μοιραία αυταπάτη
Τον Απρίλιο, σε μια συνάντηση στην Ουάσινγκτον, η ηγεσία της Ελβετίας είχε αποκομίσει την εντύπωση ότι η μικρή κλίμακα της οικονομίας τους και η κατάργηση των βιομηχανικών δασμών θα εξασφάλιζαν στη Βέρνη κάποια ειδική μεταχείριση. Το πακέτο που πρότειναν περιλάμβανε παραχωρήσεις σε αγροτικά προϊόντα και ταχύτερες εγκρίσεις για αμερικανικές ιατρικές συσκευές, καθώς και αναφορά στις επενδύσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων που έχουν δεσμευθεί να κάνουν οι Roche και Novartis στις ΗΠΑ. Σε αντάλλαγμα, ζητούσαν το ύψος των δασμών να οριστεί στο 10% και δέσμευση ότι τα φάρμακα δεν θα εντάσσονταν στα προϊόντα επί των οποίων επιβάλλονται από τις ΗΠΑ περιορισμοί για λόγους εθνικής ασφάλειας.
Τους επόμενους δύο μήνες έγιναν περισσότεροι από 20 γύροι διαπραγματεύσεων με τον αντιπρόσωπο των ΗΠΑ επί των εμπορικών θεμάτων καθώς και άλλους αξιωματούχους. Στις 4 Ιουλίου, η ελβετική κυβέρνηση ενέκρινε επίσημα το σχέδιο, βασιζόμενη στις διαβεβαιώσεις Αμερικανών υπουργών, χωρίς όμως να έχει πραγματοποιηθεί κάποια απευθείας επικοινωνία με τον Τραμπ.
Η κρίσιμη ανατροπή ήρθε στις 31 Ιουλίου, σε τηλεφωνική επικοινωνία όπου ο Τραμπ κατηγόρησε την Ελβετία για «κλοπή» λόγω εμπορικού ελλείμματος - όπως υποστήριξε - περίπου 40 δισ. δολαρίων. Παρά τις προσπάθειες της Κέλερ-Σούτερ να υποστηρίξει το προσυμφωνημένο σχέδιο, οι δασμοί ανακοινώθηκαν την επομένη.
Η τελευταία απόπειρα
Μόλις οι δασμοί των ΗΠΑ τέθηκαν σε ισχύ, την προηγούμενη Πέμπτη, η ελβετική κυβέρνηση επέλεξε ξανά τη διπλωματική οδό αντί να προχωρήσει σε αντίμετρα, προσπαθώντας να βελτιώσει την προσφορά της προς τις ΗΠΑ. Η νέα πρόταση προς τον Τραμπ περιλάμβανε επενδυτικές δεσμεύσεις, αγορές αμερικανικών αμυντικών προϊόντων καθώς και LNG από τις ΗΠΑ.
Είχε προηγηθεί μια απέλπιδα προσπάθεια της Κέλερ-Σούτερ να αλλάξει το κλίμα μεταξύ Βέρνης και Ουάσινγκτον. Η ίδια ταξίδεψε ξανά αιφνιδιαστικά στην αμερικανική πρωτεύουσα μόλις δύο ημέρες πριν την εφαρμογή των μέτρων, ωστόσο έγινε δεκτή μόνο από τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος δεν έχει οποιαδήποτε αρμοδιότητα για σύναψη εμπορικών συμφωνιών. Επέστρεψε χωρίς αποτέλεσμα — και οι δασμοί τέθηκαν σε ισχύ μία ώρα πριν προσγειωθεί στη Ζυρίχη.
Η κατάρρευση
Με την ανακοίνωση των δασμών, οι ελβετικές επιχειρήσεις έσπευσαν να ενεργοποιήσουν έκτακτα σχέδια που περιλαμβάνουν μεταφορά παραγωγικών δραστηριοτήτων σε άλλες χώρες, αναζήτηση εναλλακτικών αγορών και, σε ορισμένες περιπτώσεις, προσωρινή αναστολή των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ.
Πλέον η ελβετική κυβέρνηση, παρά τη διατήρηση διαπραγματευτικής ομάδας στην Ουάσινγκτον για τη διερεύνηση πιθανών παραχωρήσεων και την αναζήτηση μειώσεων στους δασμούς, βρίσκεται αντιμέτωπη με μια νέα πραγματικότητα: η βαθιά ριζωμένη πεποίθηση ότι η Ελβετία απολαμβάνει «εξαιρετική μεταχείριση» και προνομιακές σχέσεις με τους βασικούς εμπορικούς της εταίρους έχει πλέον κλονιστεί σοβαρά, αφήνοντας ανοιχτό το ερώτημα για το πώς θα κινηθεί η χώρα στη μελλοντική της εμπορική στρατηγική.
Με πληροφορίες από Bloomberg
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
