Η νέα δέσμη αμερικανικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας προκαλεί αναταράξεις στην παγκόσμια αγορά ενέργειας, καθώς οι μεγαλύτεροι αγοραστές ρωσικού πετρελαίου, η Ινδία και η Κίνα, αναστέλλουν ή περιορίζουν τις εισαγωγές τους υπό τον φόβο οικονομικών αντιποίνων από την Ουάσιγκτον.
Στελέχη της αγοράς αναφέρουν ότι μεγάλα διυλιστήρια των δύο χωρών έχουν διακόψει προσωρινά τις παραγγελίες ρωσικού αργού, λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση των νέων αμερικανικών μέτρων που στοχεύουν τις εταιρείες Rosneft και Lukoil.
Στην Ινδία, η Reliance Industries, η οποία λειτουργεί το μεγαλύτερο διυλιστήριο πετρελαίου στον κόσμο, δήλωσε ότι θα «επανεξετάσει» και θα «αναπροσαρμόσει» τις εισαγωγές της σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της κυβέρνησης του Ναρέντρα Μόντι. Η δήλωση αυτή σηματοδοτεί ουσιαστική μεταστροφή στη στάση του ομίλου, ο οποίος τα τελευταία χρόνια είχε επωφεληθεί από τις χαμηλότερες τιμές του ρωσικού αργού.
Σύμφωνα με πηγή που έχει γνώση των συνομιλιών, η Reliance δεν προτίθεται να «ρισκάρει» συναλλαγές που ενδέχεται να προκαλέσουν αμερικανικές κυρώσεις, αναγνωρίζοντας ότι η διατήρηση απρόσκοπτης πρόσβασης στις διεθνείς αγορές μέσω του δολαρίου αποτελεί κρίσιμη προϋπόθεση για τις δραστηριότητες της.
Η ώρα της κινεζικής υποχώρησης
Παρόμοια στάση τηρούν και οι μεγάλες κινεζικές κρατικές πετρελαϊκές εταιρείες, όπως η Sinopec, η PetroChina και η CNOOC, οι οποίες έχουν παγώσει προσωρινά τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, σύμφωνα με trader που συνεργάζεται με έναν από τους ομίλους.
Το Πεκίνο έχει ζητήσει «προληπτική αναστολή» των αγορών, εν αναμονή διευκρινίσεων για το εύρος των αμερικανικών μέτρων. Όπως επισημαίνουν πηγές της αγοράς, η απόφαση αυτή δεν θεωρείται οριστική, καθώς ενδέχεται να επανεξεταστεί εφόσον υπάρξει σταθεροποίηση στις διεθνείς συνθήκες εμπορίου.
«Όλες οι μεγάλες εταιρείες έχουν πατήσει φρένο», ανέφερε στέλεχος που δραστηριοποιείται σε αγορές τόσο της Κίνας όσο και της Ινδίας. «Καμία δεν θέλει να εκτεθεί σε πιθανές κυρώσεις ή να αποκλειστεί από το διεθνές τραπεζικό σύστημα».
Παρά το προσωρινό αυτό «πάγωμα», μικρότεροι ανεξάρτητοι κινεζικοί όμιλοι συνεχίζουν να προμηθεύονται περιορισμένες ποσότητες ρωσικού αργού, κυρίως μέσω τρίτων.
Αναταράξεις στις διεθνείς τιμές
Η ανακοίνωση των αμερικανικών μέτρων είχε άμεσο αντίκτυπο στις διεθνείς αγορές, με την τιμή του πετρελαίου να ενισχύεται άνω του 5%, καθώς οι επενδυτές προεξοφλούν μείωση των ρωσικών εξαγωγών και πιθανή παρέμβαση του OPEC για εξισορρόπηση της προσφοράς.
Αξιωματούχος του Οργανισμού επιβεβαίωσε ότι εξετάζεται ενδεχόμενο αύξησης της παραγωγής ενόψει της υπουργικής συνάντησης στα τέλη Νοεμβρίου, αν και, όπως τόνισε, «δεν υπάρχει ακόμη επίσημη απόφαση».
Οι νέες κυρώσεις
Η Ουάσιγκτον προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε ξένη χρηματοπιστωτική οντότητα συναλλάσσεται με τις Lukoil ή Rosneft κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπη με δευτερεύουσες κυρώσεις, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε αποκλεισμό από το διεθνές σύστημα πληρωμών σε δολάρια.
Αναλυτές εκτιμούν ότι το μέτρο αυτό θα αναγκάσει μεγάλους αγοραστές, όπως η Reliance και οι κινεζικοί κρατικοί όμιλοι, να αναζητήσουν εναλλακτικές προμήθειες από τη Μέση Ανατολή ή την Αφρική.
Η αμερικανική κυβέρνηση έχει θέσει την 21η Νοεμβρίου ως προθεσμία για τον τερματισμό των συναλλαγών με τις ρωσικές εταιρείες, γεγονός που δημιουργεί έντονη κινητικότητα στις αγορές.
Η στάση της Ινδίας
Σύμφωνα με πηγή κοντά στις συνομιλίες της κυβέρνησης με τις πετρελαϊκές εταιρείες, το Νέο Δελχί έχει ζητήσει διακριτικά από τα διυλιστήρια, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών εταιρειών, να μειώσουν σταδιακά τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, χωρίς όμως να διακυβευθεί η ενεργειακή επάρκεια της χώρας.
Αναλυτές εκτιμούν ότι για τις κρατικές επιχειρήσεις, όπως η Indian Oil, που προμηθεύονται ρωσικό αργό μέσω τρίτων, η άμεση επίπτωση θα είναι περιορισμένη. Ωστόσο, για τη Reliance, λόγω των απευθείας συμφωνιών με τη Rosneft, αναμένονται προσωρινές δυσκολίες συμμόρφωσης και αναδιάρθρωσης των συμβολαίων.
Το ινδικό Υπουργείο Εξωτερικών τόνισε ότι, ως «μεγάλος εισαγωγέας ενέργειας», η χώρα θα συνεχίσει να επιδιώκει σταθερές τιμές και ασφαλείς προμήθειες, προσθέτοντας ότι θα ενισχύσει τη διαφοροποίηση των ενεργειακών της πηγών «όπου αυτό κριθεί αναγκαίο».
Αβέβαιες προοπτικές για τις αγορές
Η αναστολή αγορών από τις δύο ασιατικές υπερδυνάμεις σηματοδοτεί ουσιαστική μεταβολή στις εμπορικές ροές του ρωσικού πετρελαίου και ενδέχεται να προκαλέσει αναδιάταξη της παγκόσμιας προσφοράς τους επόμενους μήνες.
Παράλληλα, η Ουάσιγκτον εκτιμά ότι η Ινδία και η Κίνα θα συνεχίσουν να ακολουθούν πιο πραγματιστική στάση, επιδιώκοντας να διασφαλίσουν ενεργειακή σταθερότητα χωρίς να οξύνουν τις σχέσεις τους είτε με τις Ηνωμένες Πολιτείες είτε με τη Ρωσία.
Η ρωσική πλευρά, από την άλλη, υποστηρίζει ότι οι κυρώσεις «δεν θα έχουν ουσιαστική επίδραση στη λειτουργία της οικονομίας» και πως «η αντικατάσταση του ρωσικού πετρελαίου στις διεθνείς αγορές θα χρειαστεί χρόνο».
Ωστόσο, η συγχρονισμένη αναστολή αγορών από δύο από τους μεγαλύτερους πελάτες της Μόσχας συνιστά τη σοβαρότερη πίεση που έχει δεχθεί η Μόσχα στον ενεργειακό τομέα από το 2022. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να αποτελέσει δοκιμασία για τη ρωσική ηγεσία, καθώς θα φανεί αν οι νέες αμερικανικές κυρώσεις θα καταφέρουν τελικά να ωθήσουν το Κρεμλίνο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τη στιγμή που το επιδιώκει ο Τραμπ, και με όρους που ευνοούν περισσότερο το διαπραγματευτικό πλαίσιο της Δύσης παρά εκείνο της Ρωσίας.