H μεγάλη υστέρηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος της Ευρωπαϊκής Ενωσης από αυτό των ΗΠΑ, που έχει φτάσει σχεδόν το 30%, οφείλεται κατά περίπου τρία τέταρτα στη χαμηλότερη παραγωγικότητα της ΕΕ, διαπιστώνει μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (Making European Reforms a Success on the Ground). Ωστόσο, το ΔΝΤ αναφέρει ότι η Ευρώπη έχει το κατάλληλο εργατικό δυναμικό, την τεχνολογία και τα κεφάλαια για να κλείσει το κενό της παραγωγικότητας με τις ΗΠΑ και να αναπτυχθεί ταχύτερα.

Απλά, σημειώνει το Ταμείο, η Ευρώπη δεν αξιοποιεί πλήρως τους διαθέσιμους πόρους, όπως ανέφερε και ο πρώην Ιταλός πρωθυπουργός, Ενρίκο Λέτα, στην περσινή έκθεσή του, ενώ το χάσμα στην παραγωγικότητα θα μπορούσε να καλυφθεί σε μεγάλο βαθμό. 

Μεταρρυθμίσεις και κατάργηση εμποδίων 

«Αν η Ευρώπη έκλεινε το χάσμα της από τα υψηλότερα παγκόσμια στάνταρντ όσον αφορά εθνικές μεταρρυθμίσεις σε βασικούς τομείς και περιόριζε τα εμπόδια στο εμπόριο και την κινητικότητα των εργαζομένων στα επίπεδα που υπάρχουν μεταξύ των Πολιτειών στις ΗΠΑ, η παραγωγικότητα - και συνεπώς το κατά κεφαλήν εισόδημα - θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά περίπου 20%», δήλωσε ο διευθυντής του ΔΝΤ για την Ευρώπη, Αλφρεντ Κάμερ. 

Καθώς στην παραπάνω εκτίμηση δεν λαμβάνονται υπόψη οι δευτερογενείς επιδράσεις από την προσέλκυση περισσότερων ταλέντων και κεφαλαίων, «τα μακροπρόθεσμα κέρδη θα ήταν ακόμη μεγαλύτερα - κλείνοντας πιθανόν πλήρως το διατλαντικό εισοδηματικό χάσμα», πρόσθεσε. 

Ακόμη και ένα «πιο ρεαλιστικό, άμεσο μεταρρυθμιστικό πακέτο - που θα κλείνει μόνο το μισό αυτού του χάσματος - θα αύξανε το εισόδημα κατά σχεδόν 9%. Τόσο μεγάλη είναι η κλίμακα του μη αξιοποιούμενου αναπτυξιακού δυναμικού». 

Οι προβλέψεις δείχνουν περιορισμένη ανάπτυξη στην ΕΕ - στο 1,2% το 2025 και 1,1% το 2026 πριν από μία μικρή αύξηση του ρυθμού στο 1,4% το 2027 με τη στήριξη των υψηλότερων δημόσιων δαπανών στη Γερμανία, για να επανέλθει ξανά στο 1,1% μεσοπρόθεσμα.  Αυτό σημαίνει, πρόσθεσε, ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης θα είναι αρκετά χαμηλότεροι σε σχέση με την προ Covid περίοδο. 

Οι προϋποθέσεις για αύξηση της παραγωγικότητας

Το ΔΝΤ εξέτασε βαθύτερα στο πώς οι μεταρρυθμίσεις θα εκτυλίσσονται μέσα στις χώρες της ΕΕ, σημειώνοντας ότι περίπου το 60% του ΑΕΠ της ΕΕ δημιουργείται σε κόμβους παραγωγικότητας στην περιοχή, δηλαδή σε τόπους όπου εταιρείες, εργαζόμενου και ιδέες συμπλέκονται. Η Ευρώπη έχει πολλούς τέτοιους κόμβους, αλλά σε μέσο όρο είναι κατά ένα τρίτο λιγότερο αποδοτικοί σε σχέση με τους αμερικανικούς όσον αφορά τη μετατροπή της πυκνότητας του πληθυσμού σε παραγωγικότητα. 

Για να αυξηθεί η παραγωγικότητα, θα πρέπει οι αγορές να έχουν βάθος, οι εταιρείες να μπορούν να αναπτύσσονται απρόσκοπτα και οι πόροι να μετακινούνται εύκολα. Και στις τρεις αυτές προϋποθέσεις η Ευρώπη χωλαίνει. 

«Δασμοί» 40% στο εσωτερικό εμπόριο της ΕΕ

Οι αγορές είναι κατακερματισμένες καθώς ακόμη και μέσα στην ΕΕ, το κόστος εμπορίου μεταξύ των χωρών-μελών αντιστοιχεί σε έναν μέσο δασμό 40% στα προϊόντα, πολύ υψηλότερο απ΄ ότι στο εμπόριο μεταξύ των Πολιτειών στις ΗΠΑ. 

Ο δυναμισμός του ιδιωτικού τομέα είναι περιορισμένος, καθώς σε πολλές περιοχές η ιδιωτική απασχόληση αντιστοιχεί σε ένα πολύ μικρό μερίδιο των συνολικών θέσεων εργασίας, εμποδίζοντας την καινοτομία και τον ανταγωνισμό. 

Η ανάλυση του ΔΝΤ δείχνει ότι αν βελτιωνόταν η πρόσβαση των προϊόντων στις αγορές της ΕΕ και η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα από το διάμεσο επίπεδο στο 75ο εκατοστημόριο, η παραγωγικότητα θα αυξανόταν κατά σχεδόν 5% - κατά 3 μονάδες από την καλύτερη πρόσβαση στην αγορά και κατά 2 μονάδες από την ισχυρότερη δραστηριότητα του ιδιωτικού τομέα. 

Χαμηλότερη κινητικότητα εργαζομένων

Επιπλέον, σημειώνει το ΔΝΤ, η κινητικότητα των εργαζομένων στην Ευρώπη - τόσο εντός των εθνικών συνόρων όσο και μεταξύ των χωρών - είναι πολύ χαμηλότερη απ' ό,τι στις ΗΠΑ, όπου οι εργαζόμενοι μετακινούνται εύκολα από περιοχή σε περιοχή για να εκμεταλλευθούν τις προσφερόμενες ευκαιρίες. 

Στην Ευρώπη αυτό συμβαίνει όχι λόγω έλλειψης δεξιοτήτων, αλλά λόγω εμποδίων, όπως ότι δεν υπάρχει δυνατότητα μεταφοράς συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων ή δεν αναγνωρίζονται προσόντα ή οι μη προσιτές τιμές κατοικιών στα κέντρα που αναπτύσσονται. 

«Η μείωση του κόστους κινητικότητας για να περιοριστεί το χάσμα αναφορικά με το πώς οι εργαζόμενοι μετακινούνται σε περιοχές με υψηλότερους μισθούς στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ θα μπορούσε να αυξήσει την παραγωγικότητα της ΕΕ κατά περίπου 1,8%», αναφέρει η έκθεση. 

Η σημασία των venture capital

Η Ευρώπη τέλος υστερεί και στη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων καθώς το χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι κατακερματισμένο. Το πιο κλασικό παράδειγμα είναι αυτό του venture capital που είναι κρίσιμης σημασίας  για την ανάπτυξη νέων καινοτόμων εταιρειών. Οι επιχειρήσεις της ΕΕ έχουν κατά δύο τρίτα μικρότερη πιθανότητα να λάβουν χρηματοδότηση από τέτοια κεφάλαια σε σχέση με τις αμερικανικές εταιρείες και, αν λάβουν, τα ποσά θα είναι σχεδόν τα μισά. 

Ο λόγος που οι αγορές venture capital στην Ευρώπη είναι ρηχές, οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι είναι κατακερματισμένες, με μεγάλη έμφαση στο εθνικό επίπεδο: Πάνω από το 60% των επενδυτών venture capital είναι από την ίδια χώρα με τη stratup που χρηματοδοτούν έναντι μόνο 30% στις ΗΠΑ. 

Η ανάλυση του ΔΝΤ δείχνει ότι η εναρμόνιση των νομικών εταιρικών καθεστώτων θα μπορούσε να αυξήσει τις ροές venture capital στην ΕΕ κατά περίπου 13% και η απλοποίηση στις διαδικασίες παρακράτησης φόρου κατά περίπου 20%.

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!