Όταν ο Αμερικανός Πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, εξήγγειλε στις 2 Απριλίου σαρωτικούς «ανταποδοτικούς» δασμούς στα εισαγόμενα προϊόντα στις ΗΠΑ, προκάλεσε σοκ και δέος στις περισσότερες χώρες του κόσμου, περιλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οικονομία της οποίας προσπαθούσε να ανακάμψει από την ενεργειακή κρίση και τον υψηλό πληθωρισμό.
Οκτώ μήνες μετά, και έχοντας μεσολαβήσει η εμπορική συμφωνία της ΕΕ με τις ΗΠΑ στα τέλη Ιουλίου, οι ανησυχίες στην Ευρώπη έχουν υποχωρήσει σημαντικά και εστιάζουν κυρίως στη μεγάλη αύξηση των εισαγωγών από την Κίνα και στη διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος με τον εμπορικό αυτό γίγαντα.
Ανθεκτικότητα εξαγωγών και ανάκαμψη της Ευρωζώνης
Η οικονομική ανάκαμψη στην Ευρωζώνη συνεχίζεται και μάλιστα με ταχύτερο ρυθμό απ’ ό,τι προβλεπόταν πριν από το δασμολογικό σοκ. Οι εξαγωγές συνέχισαν την ανοδική τους πορεία στο τρίτο τρίμηνο, μετά από μία κάμψη στο δεύτερο, η οποία ήταν αναμενόμενη λόγω της ισχυρής αύξησης που είχαν σημειώσει τον Μάρτιο, όταν οι αμερικανικές επιχειρήσεις επέσπευσαν τις αγορές από τους προμηθευτές τους στην ΕΕ για αποθεματοποίηση, προκειμένου να προλάβουν τις αυξήσεις των δασμών.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, το ΑΕΠ της Ευρωζώνης αυξήθηκε με ετήσιο ρυθμό 1,4% στο τρίτο τρίμηνο του 2025, λίγο περισσότερο από το 1,3% του τελευταίου τριμήνου του 2024. Η αξία των εξαγωγών της ΕΕ προς τις ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 15,4% τον Σεπτέμβριο, παρά το γεγονός ότι το ευρώ ήταν σημαντικά ανατιμημένο έναντι του δολαρίου, καθιστώντας τα ευρωπαϊκά προϊόντα ακριβότερα στην αμερικανική αγορά σε σχέση με το 2024.
Παράλληλα, το πλεόνασμα της ΕΕ στο εμπορικό ισοζύγιο με τις ΗΠΑ αυξήθηκε τον ίδιο μήνα.
Ελληνικές εξαγωγές και εμπορικό ισοζύγιο
Στο εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου, η αξία των εξαγωγών της ΕΕ προς τις ΗΠΑ ήταν επίσης αυξημένη (κατά 9,4%) και το πλεόνασμα στο διμερές εμπορικό ισοζύγιο μεγαλύτερο. Ηπιότερη αύξηση, της τάξης του 1,7%, σημείωσε και η αξία των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ στο εννεάμηνο, σύμφωνα με στοιχεία του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων.
Συνολικά, η αξία των ελληνικών εξαγωγών, εξαιρουμένων των καυσίμων, αυξήθηκε κατά 2,7% από την αρχή του έτους έως τον Οκτώβριο, ενώ το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδας μειώθηκε κατά 6%.
Οι λόγοι της ανθεκτικότητας των εξαγωγών
Αν και το χρονικό διάστημα από την αύξηση των δασμών είναι σχετικά μικρό για οριστικά συμπεράσματα, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι εξαγωγές έδειξαν ανθεκτικότητα, η οποία οφείλεται κυρίως σε τρεις λόγους.
Πρώτον, στη συμφωνία της ΕΕ με τις ΗΠΑ, που περιόρισε στο 15% τους δασμούς για τα περισσότερα ευρωπαϊκά προϊόντα από το 20% αρχικά και το 25% που απειλούσε ο Τραμπ, φέρνοντας την Ευρώπη σε πλεονεκτική θέση έναντι ανταγωνιστών της. Δεύτερον, στις εμπορικές συμφωνίες που επιδίωξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με άλλες χώρες. Και τρίτον, στη δυσκολία της αμερικανικής οικονομίας να καλύψει βραχυπρόθεσμα το κενό που θα άφηνε μία μείωση των εισαγωγών.
Η «σκιά» της Κίνας και το εμπορικό έλλειμμα
Αντίκτυπος από τους αμερικανικούς δασμούς στην Ευρώπη υπάρχει, ωστόσο, στις εισαγωγές, και κυρίως σε εκείνες από την Κίνα. Σύμφωνα με στοιχεία της τελωνειακής υπηρεσίας της Κίνας, οι κινεζικές εξαγωγές προς την ΕΕ αυξήθηκαν κατά 14,8% τον Νοέμβριο σε ετήσια βάση, πολύ περισσότερο από τη συνολική αύξηση των κινεζικών εξαγωγών, εξέλιξη που διευκολύνεται και από τη σημαντική ανατίμηση του ευρώ έναντι του γουάν.
Οι εισαγωγές από την Κίνα αφορούν πλέον προϊόντα υψηλής αξίας, όπως ηλεκτρονικές συσκευές, αυτοκίνητα, ρομπότ και ημιαγωγούς, σε συνδυασμό με την εξασθένιση των εξαγωγών της ΕΕ προς την Κίνα, οδηγώντας σε μεγάλη αύξηση του εμπορικού ελλείμματος, το οποίο αναμένεται να ξεπεράσει εφέτος τα 300 δισ. ευρώ.
Ο εμπορικός πόλεμος και τα αντίμετρα
Η εξέλιξη αυτή επιβεβαιώνει τους φόβους που είχαν διατυπωθεί από την αρχή του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ-Κίνας, ότι η Ευρώπη θα δεχόταν πίεση από την προσπάθεια της Κίνας να ανακατευθύνει τις εξαγωγές της προς άλλες αγορές. Είναι ενδεικτικό ότι στο ενδεκάμηνο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου, η Κίνα κατέγραψε πλεόνασμα-ρεκόρ στο συνολικό εμπορικό ισοζύγιό της, που ξεπέρασε το 1 τρισ. δολάρια.
Η Κίνα γνωρίζει ότι αυτή η πορεία δεν μπορεί να συνεχιστεί χωρίς αντιδράσεις και αντίμετρα. Το Μεξικό ανακοίνωσε πρόσφατα την επιβολή δασμών έως 50% σε προϊόντα από την Κίνα και άλλες χώρες της Ασίας, ενώ ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, φέρεται να προειδοποίησε τον Σι Τζινπίνγκ ότι η ΕΕ θα επιβάλει δασμούς αν δεν περιοριστεί το κινεζικό πλεόνασμα.
Σύμφωνα με αναλυτές, ωστόσο, η Κίνα διαθέτει έναν ισχυρό μοχλό πίεσης: την κυριαρχία της στην παραγωγή σπάνιων γαιών, γεγονός που περιορίζει τα περιθώρια αντίδρασης τόσο της Ευρώπης όσο και των ΗΠΑ. Την προηγούμενη εβδομάδα, η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, κάλεσε επίσης την Κίνα να στραφεί στην ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης, τονίζοντας ότι μία οικονομία μεγέθους 19 τρισ. δολαρίων ΑΕΠ δεν μπορεί να βασίζεται διαρκώς σε εμπορικά πλεονάσματα.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
