Μία από τις εντονότερες και ταχύτερες μεταβολές της τελευταίας δεκαετίας κατέγραψαν το 2025 οι δασμοί στις Ηνωμένες Πολιτείες, με τον μέσο συντελεστή να ακολουθεί έντονα ανοδική πορεία μέσα σε διάστημα λίγων μηνών. Από επίπεδα κοντά στο 2,5% στις αρχές του έτους, οι αμερικανικοί δασμοί έχουν πλέον υπερβεί το 15%, αντανακλώντας τη σαφή στροφή της εμπορικής πολιτικής της Ουάσιγκτον προς τον προστατευτισμό κατά τους πρώτους μήνες της δεύτερης προεδρικής θητείας του Ντόναλντ Τραμπ.
Πρόκειται για μια εξέλιξη που επανακαθορίζει τους όρους του διεθνούς εμπορίου, διαμορφώνοντας νέα δεδομένα τόσο για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές όσο και για τους εμπορικούς εταίρους των Ηνωμένων Πολιτειών. Και καθώς το 2025 πλησιάζει στο τέλος του, οι αναλυτές επισημαίνουν ότι τα περιθώρια αποκλιμάκωσης των δασμών παραμένουν περιορισμένα, με το βασικό σενάριο να συγκλίνει στη διατήρησή τους σε υψηλά επίπεδα και κατά το επόμενο έτος.
Η τελευταία ουσιαστική παρέμβαση του προέδρου Τραμπ καταγράφηκε τον Νοέμβριο, όταν ήρθησαν οι δασμοί σε ορισμένα αγροτικά και τροπικά προϊόντα, όπως ο καφές και το κακάο. Παρά την κίνηση αυτή, στο ευρύτερο φάσμα των εισαγωγών η κυβέρνηση παραμένει σταθερά προσανατολισμένη στη διατήρηση του υφιστάμενου δασμολογικού καθεστώτος.
Στο υψηλότερο επίπεδο οκτώ δεκαετιών
Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία του Tax Foundation, ο μέσος εφαρμοζόμενος δασμός στις Ηνωμένες Πολιτείες διαμορφώνεται στο 15,8%, ενώ το Yale Budget Lab εκτιμά ότι ο μέσος αποτελεσματικός δασμός που επιβαρύνει τους καταναλωτές φτάνει το 16,8%.
Και οι δύο οργανισμοί υπογραμμίζουν ότι πρόκειται για τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 80 ετών, εξέλιξη που αποτυπώνει μια σαφή και δομική μετατόπιση της αμερικανικής εμπορικής πολιτικής προς τον προστατευτισμό.
Η εικόνα αυτή επιβεβαιώνεται και από τις προβολές για το 2026, όπου το 15% επανέρχεται σταθερά ως βασικός συντελεστής αναφοράς στον επιχειρηματικό σχεδιασμό, γεγονός που υποδηλώνει ότι δεν προεξοφλείται ουσιαστική αλλαγή πορείας.
Όπως επισημαίνει η Bloomberg Economics, η παγκόσμια οικονομία καλείται πλέον να λειτουργεί με τον αμερικανικό προστατευτισμό ως δομικό και διαρκές στοιχείο του διεθνούς εμπορίου.
«Μπορεί να διακρίνει κανείς το τελικό σημείο»
Σε συνέντευξή του στο Face the Nation του CBS News, ο διευθύνων σύμβουλος της Bank of America, Brian Moynihan, σημείωσε ότι η ομάδα του διαπιστώνει πως στο μέτωπο των δασμών «ξεκινά μια ήπια διαδικασία αποκλιμάκωσης», εκτιμώντας ότι οι συνολικοί συντελεστές για εταιρείες που επενδύουν ή μεταφέρουν δραστηριότητες στις Ηνωμένες Πολιτείες ενδέχεται να σταθεροποιηθούν γύρω στο 15%.
Παρά την επισήμανση ότι ενδέχεται να υπάρξουν σημαντικές εξαιρέσεις, τόνισε χαρακτηριστικά ότι «μπορεί κανείς να διακρίνει το τελικό σημείο», υποδηλώνοντας πως η πορεία των δασμών αρχίζει να αποκτά σαφέστερα όρια και κατεύθυνση.
Η εκτίμηση αυτή παραμένει κυρίαρχη, ακόμη και εν μέσω της εκκρεμούς διαδικασίας στο Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών, το οποίο εξετάζει τη νομιμότητα σημαντικού μέρους των δασμών.
Μια ενδεχόμενη αρνητική απόφαση για τον πρόεδρο Τραμπ θα μπορούσε να έχει ευρείες νομικές και δημοσιονομικές επιπτώσεις, ακόμη και να οδηγήσει σε ανακλήσεις δασμών, ωστόσο ελάχιστοι αναλυτές εκτιμούν ότι θα ανέτρεπε τον στρατηγικό προσανατολισμό της κυβέρνησης.
Όπως επισημαίνει η JPMorgan, ακόμη και σε περίπτωση δυσμενούς δικαστικής έκβασης, η κυβέρνηση θα μπορούσε να επικαλεστεί το άρθρο 122, διατηρώντας δασμούς στο 15% για διάστημα 150 ημερών και κερδίζοντας έτσι πολύτιμο χρόνο για τη διαμόρφωση μόνιμων εναλλακτικών λύσεων.
Στο ίδιο μήκος κύματος, η Bloomberg Economics εκτιμά ότι ακόμη και αν περιοριστούν ορισμένες προεδρικές αρμοδιότητες, οι δασμοί θα αντικατασταθούν ταχύτατα, παραμένοντας σε γενικές γραμμές κοντά στα σημερινά επίπεδα.
Πολιτικές πιέσεις και περιορισμένη διάθεση μεταβολών
Η προσέγγιση αυτή διαμορφώνεται σε ένα περιβάλλον αυξανόμενων πολιτικών πιέσεων, καθώς το 2026 αποτελεί προεκλογική χρονιά στις Ηνωμένες Πολιτείες και οι ανησυχίες για το κόστος ζωής παραμένουν έντονες.
Παρά ταύτα, ο Ντόναλντ Τραμπ εμφανίζεται απρόθυμος να αναθεωρήσει τη στρατηγική του, δηλώνοντας δημόσια ότι «οι δασμοί δημιουργούν τεράστιο πλούτο και πρωτοφανή εθνική ασφάλεια για τις ΗΠΑ».
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Εμπορικός Αντιπρόσωπος των ΗΠΑ, Jamieson Greer, υποστήριξε ότι το 2025 θα καταγραφεί ως «η χρονιά των δασμών», σημειώνοντας ότι «το σχέδιο αποδίδει».
Μέχρι τον Νοέμβριο, τα έσοδα από δασμούς για το 2025 ανήλθαν σε 236,16 δισ. δολάρια, αν και τον ίδιο μήνα καταγράφηκε μικρή υποχώρηση, μετά την εξαίρεση προϊόντων όπως ο καφές, το τσάι, το βοδινό κρέας, οι μπανάνες, τα τροπικά φρούτα και το κακάο.
Η χρονιά των συνεπειών
Αυτό που εκτιμάται ότι δεν θα έχουν πλέον στη διάθεσή τους οι επιχειρήσεις το 2026 είναι η δυνατότητα να προλάβουν τις επιπτώσεις των δασμών, είτε μέσω αποθεματοποίησης είτε μέσω γεωγραφικής μεταφοράς της παραγωγής, προκειμένου να αποφευχθούν απότομες ανατιμήσεις.
Σύμφωνα με έκθεση της Deloitte US, οι δασμοί εκτιμάται ότι θα κινηθούν προς το 15% έως το πρώτο τρίμηνο του 2026, με τη διευκρίνιση ότι οι εισαγωγείς που είχαν ενισχύσει τα αποθέματά τους θα κληθούν να τα αναπληρώσουν σε δασμολογημένες τιμές, καθώς η εγχώρια παραγωγή δεν έχει μεταβληθεί ουσιαστικά.
Όπως σχολίασε ο αναλυτής της ναυτιλιακής αγοράς John McCown, «το 2026 θα είναι η χρονιά των συνεπειών των δασμών».
Παρά τις προσδοκίες για μερική αποκλιμάκωση σε επιμέρους προϊόντα, καμία σοβαρή ανάλυση δεν προεξοφλεί ριζική ανατροπή της αμερικανικής δασμολογικής πολιτικής.
Όπως συνοψίζει ο ιδρυτής της Pangaea Policy, Terry Haines, «οι δασμοί ήρθαν για να μείνουν», προσθέτοντας ότι για τις αγορές αυτό ενδέχεται να λειτουργήσει θετικά, καθώς ενισχύει τη σαφήνεια και την προβλεψιμότητα, καθιστώντας τους δασμούς κεντρικό εργαλείο της γεωπολιτικής και οικονομικής στρατηγικής της αμερικανικής κυβέρνησης για τα επόμενα χρόνια.
Με πληροφορίες από Yahoo Finance
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
