Σε μια χρονιά γεμάτη προκλήσεις εξελίχθηκε το 2025 για την παγκόσμια οικονομία, η οποία ωστόσο, παρά τις ισχυρές πιέσεις που δέχθηκε, αποδείχθηκε τελικά πιο ανθεκτική απ’ ό,τι αρχικά είχε εκτιμηθεί. Οι δυσκολίες προήλθαν από ένα ευρύ φάσμα παραγόντων, που εκτείνονταν από τον εμπορικό πόλεμο του Ντόναλντ Τραμπ έως τις γεωπολιτικές εντάσεις και τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή.
Με την είσοδο στο 2026, οι ελπίδες επικεντρώνονται στο γεγονός ότι το χειρότερο σκέλος του πρόσφατου πληθωριστικού σοκ έχει περάσει, καθώς οι ισχυρότερες κεντρικές τράπεζες προχωρούν σε μειώσεις επιτοκίων. Ωστόσο, η εποχή των εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων προ πανδημίας ανήκει πλέον στο παρελθόν. Η παγκόσμια ανάπτυξη επιβραδύνεται και οι οικονομικές συνθήκες παραμένουν εύθραυστες.
Ακολουθούν οι πέντε βασικοί άξονες που διαμορφώνουν τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας το 2026.
Τεχνητή νοημοσύνη: Μοχλός ανάπτυξης ή νέα πηγή κινδύνου;
Ύστερα από χρόνια έντονων προσδοκιών, η τεχνητή νοημοσύνη (AI) αναμένεται να βρεθεί στο επίκεντρο της παγκόσμιας οικονομίας το 2026. Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν οι τεράστιες επενδύσεις σε data centers, υποδομές πληροφορικής και αυτοματισμούς μπορούν να πυροδοτήσουν ουσιαστική αύξηση της παραγωγικότητας ή αν ο ενθουσιασμός θα υποχωρήσει, υπό τον φόβο μιας χρηματιστηριακής φούσκας στις ΗΠΑ, λόγω υπερβολικών αποτιμήσεων των εταιρειών AI.
Έρευνα της Deutsche Bank σε θεσμικούς επενδυτές δείχνει ότι το σενάριο έκρηξης μιας τεχνολογικής φούσκας αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για το 2026, με 57% των ερωτηθέντων να το κατατάσσουν στις τρεις σημαντικότερες απειλές.
Όπως σημείωσε ο Jim Reid, επικεφαλής μακροοικονομικής ανάλυσης της τράπεζας, «δεν έχουμε ξαναδεί έναν μεμονωμένο κίνδυνο να ξεχωρίζει τόσο καθαρά έναντι όλων των άλλων στην είσοδο ενός νέου έτους».
Παρά το πιθανό θετικό αποτύπωμα της AI, το παγκόσμιο ΑΕΠ αναμένεται να επιβραδυνθεί το 2026, κυρίως λόγω των επιπτώσεων των δασμών Τραμπ στο διεθνές εμπόριο. Η κατανάλωση παραμένει πιεσμένη, έπειτα από χρόνια αυξημένου πληθωρισμού και υψηλού κόστους δανεισμού.
Η Κίνα εκτιμάται ότι θα κινηθεί σε χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης, καθώς το Πεκίνο αντιμετωπίζει αυξανόμενες δυσκολίες στην τόνωση της δραστηριότητας, ενώ οι ΗΠΑ αναμένεται να ηγηθούν της ανάπτυξης στη G7, ακολουθούμενες από τον Καναδά και τη Βρετανία.
Υποχώρηση του πληθωρισμού, αλλά οι κίνδυνοι παραμένουν
Τα νοικοκυριά έχουν βιώσει έντονη πίεση στο κόστος ζωής, με τον πληθωρισμό να παραμένει σε υψηλά επίπεδα τα προηγούμενα χρόνια. Για το 2026, οι οικονομολόγοι αναμένουν σημαντική επιβράδυνση της ανόδου των τιμών, που θα οδηγήσει σε μια σταδιακή ομαλοποίηση του πληθωρισμού στις ανεπτυγμένες οικονομίες.
Η εξέλιξη αυτή ενδέχεται να επιτρέψει στις κεντρικές τράπεζες να ολοκληρώσουν τον κύκλο μειώσεων επιτοκίων, αίροντας έναν βασικό περιορισμό για την οικονομική δραστηριότητα.
Στις ΗΠΑ, η θητεία του προέδρου της Federal Reserve, Τζερόμ Πάουελ, λήγει τον Μάιο, με τις αγορές να παρακολουθούν αν ο διάδοχός του θα προχωρήσει σε βαθύτερες μειώσεις επιτοκίων, υπό πολιτικές πιέσεις από τον Ντόναλντ Τραμπ. Οι φόβοι για πολιτικές παρεμβάσεις αναμένεται να επηρεάσουν τις αγορές.
Η Βρετανία κινδυνεύει να ξεχωρίσει αρνητικά, καθώς το ΔΝΤ είχε προβλέψει ότι θα εμφανίσει τον υψηλότερο πληθωρισμό στη G7, αν και οι εκτιμήσεις αυτές έγιναν πριν από τον τελευταίο προϋπολογισμό. Στην Ευρωζώνη, ο πληθωρισμός κινείται ήδη κοντά στον στόχο του 2%, περιορίζοντας τα περιθώρια περαιτέρω παρεμβάσεων από την ΕΚΤ.
Παρά τη βελτίωση, οι οικονομολόγοι παραμένουν επιφυλακτικοί για τον κίνδυνο νέων πληθωριστικών σοκ, που θα μπορούσαν να περιορίσουν τη δυνατότητα περαιτέρω χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής.
Εμπόριο: Αυξημένη αβεβαιότητα και γεωπολιτικοί κίνδυνοι
Μετά το αρχικό σοκ από τις ανακοινώσεις του Τραμπ για τους δασμούς, οι εμπορικές εντάσεις έχουν υποχωρήσει. Ωστόσο, τα αμερικανικά δασμολογικά επίπεδα παραμένουν σημαντικά υψηλότερα σε σχέση με το παρελθόν και η αβεβαιότητα στην εμπορική πολιτική εξακολουθεί να είναι αυξημένη.
Οι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι οι γεωπολιτικές εντάσεις θα οδηγήσουν σε περαιτέρω κατακερματισμό του παγκόσμιου εμπορίου, ωθώντας τις επιχειρήσεις να επιταχύνουν τη διαφοροποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού και τις στρατηγικές near-shoring.
Σε βάθος χρόνου, οι δασμοί αναμένεται να μειώσουν τους όγκους του εμπορίου, να αυξήσουν το κόστος των εφοδιαστικών αλυσίδων και να επιβαρύνουν την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη.
Δημοσιονομικές πιέσεις και οι «bond vigilantes»
Το 2025, πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες ήρθαν αντιμέτωπες με αυξημένο κόστος δανεισμού, ιδίως χώρες με υψηλό δημόσιο χρέος και ασθενείς αναπτυξιακές προοπτικές.
Οι λεγόμενοι «bond vigilantes» εστίασαν κυρίως στις ΗΠΑ, τη Βρετανία και τη Γαλλία, με τις αγορές να αντιδρούν έντονα στις δημοσιονομικές εξελίξεις και στα πολιτικά αδιέξοδα.
Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι οι δημοσιονομικές ευπάθειες θα παραμείνουν και το 2026, καθώς οι κυβερνήσεις καλούνται να ισορροπήσουν ανάμεσα στη στήριξη της ανάπτυξης και την ανάγκη για αυξημένες αμυντικές δαπάνες.
Ανεργία και πιέσεις στην αγορά εργασίας
Σε ένα περιβάλλον αυξημένης αβεβαιότητας, η ζήτηση για προσλήψεις υποχώρησε το 2025, με τα ποσοστά ανεργίας στις ΗΠΑ και τη Βρετανία να αυξάνονται. Οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι η περαιτέρω άνοδος της ανεργίας αποτελεί έναν από τους βασικούς κινδύνους για το 2026.
Οι φορολογικές πολιτικές, η επιχειρηματική αβεβαιότητα και η σταδιακή υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης αναμένεται να επηρεάσουν την απασχόληση. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν εκτεταμένες ενδείξεις μαζικών απωλειών θέσεων εργασίας λόγω AI, ωστόσο οι επενδύσεις επιταχύνονται, ενώ η ανεργία των νέων, ιδίως στη Βρετανία, προκαλεί πολιτική ανησυχία.
Στη Βρετανία, το ποσοστό ανεργίας έχει ανέλθει στο 5,1%, το υψηλότερο επίπεδο σχεδόν δεκαετίας εκτός πανδημίας, ενώ στις ΗΠΑ αγγίζει το 4,6%, υψηλό τετραετίας.
Παρά τις πιέσεις στην αγορά εργασίας, οι μισθοί εκτιμάται ότι θα παραμείνουν ανθεκτικοί, στηρίζοντας τα νοικοκυριά, αλλά ταυτόχρονα προκαλώντας προβληματισμό στις κεντρικές τράπεζες για νέους πληθωριστικούς κινδύνους.
Με πληροφορίες από Guardian
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
