Πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο για νέα μέτρα στήριξης το 2026 δημιουργεί η υπεραπόδοση των μέτρων κατά της φοροδιαφυγής, καθώς το 2024 η Ελλάδα πέτυχε μείωση των καθαρών πρωτογενών δαπανών κατά 0,3% έναντι ορίου αύξησης 2,6%.
Η υπερ-επίδοση αυτή, που προήλθε από τα σημαντικά μέτρα μείωσης της φοροδιαφυγής - όπως αναφέρεται στην ετήσια έκθεση προόδου του Υπουργείου Οικονομικών για τους στόχους του Μεσοπρόθεσμου που κατατέθηκε στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή - ξεκλειδώνει έναν νέο δημοσιονομικό χώρο για μέτρα στήριξης. Το νέο αυτό «μαξιλάρι» επιτρέπει την εφαρμογή νέων μέτρων στήριξης από το 2026 πέραν όσων έχουν ήδη προβλεφθεί για το 2025.
Νέο πλεόνασμα μαμούθ
Σύμφωνα με την έκθεση, προβλέπεται για το 2025 ρυθμός ανάπτυξης 2,3%, ρυθμός αύξησης των επενδύσεων 8,4%, της ιδιωτικής κατανάλωσης 1,7%, των εξαγωγών 4,0% και των εισαγωγών 3,8%. Ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή αναμένεται να αποκλιμακωθεί σε 2,4% το 2025 από 3,0% το 2024.
Το πρωτογενές αποτέλεσμα του κρατικού προϋπολογισμού, λαμβάνοντας υπόψη τα δημοσιονομικά μέτρα που έχουν ανακοινωθεί και την επίδοση του 2024, αναμένεται να ανέλθει σε 3,2% το 2025 έναντι 4,8% το 2024, και το συνολικό αποτέλεσμα γενικής κυβέρνησης σε 0,1% το 2025 έναντι 1,3% το 2024. Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ μειώθηκε από 163,9% το 2023 σε 153,6% το 2024 και αναμένεται να αποκλιμακωθεί περαιτέρω σε 145,7% το 2025.
Δαπάνες, στόχοι και δημοσιονομική ευελιξία
Ο ρυθμός ετήσιας αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών το 2025 αναμένεται να ανέλθει σε 4,5% το 2025 έναντι στόχου 3,7%. Η απόκλιση αυτή είναι εντός του δημοσιονομικού περιθωρίου του 0,3% του ΑΕΠ για την ετήσια αύξηση που ορίζεται από το ευρωπαϊκό πλαίσιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι η σωρευτική αύξηση δαπανών των ετών 2024 και 2025 είναι εντός των σχετικών ορίων. Για το έτος 2024, λαμβάνοντας υπόψη τα σημαντικά μέτρα μείωσης της φοροδιαφυγής, που εκλαμβάνονται ως ενεργητικά μέτρα εσόδων και μετρούν αφαιρετικά στο στόχο καθαρών δαπανών, οι καθαρές πρωτογενείς δαπάνες εκτιμάται ότι μειώθηκαν κατά 0,3% έναντι ορίου αύξησης 2,6%.
Δημοσιονομικές παρεμβάσεις 2024–2025
Στην ετήσια έκθεση προόδου περιλαμβάνονται οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις για τα έτη 2024 και 2025. Οι παρεμβάσεις αυτές στοχεύουν στην ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής, χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο τη συνετή δημοσιονομική πορεία που ακολουθεί η χώρα μας τα τελευταία χρόνια.
Σημαντικά δημοσιονομικά μέτρα που υλοποιήθηκαν το 2024 περιλαμβάνουν:
- την αναμόρφωση του μισθολογίου στο δημόσιο τομέα,
- τη μείωση της φορολογίας για οικογένειες με παιδιά,
- τη μείωση κατά 50% του τέλους επιτηδεύματος,
- την αύξηση του επιδόματος γέννησης,
- την επέκταση του επιδόματος μητρότητας και λοιπά μέτρα για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών.
Για το 2025, δημοσιονομικά μέτρα που προβλέπονταν στον προϋπολογισμό και ήδη υλοποιούνται, περιλαμβάνουν:
- την επιπλέον μείωση ασφαλιστικών εισφορών κατά μία ποσοστιαία μονάδα,
- την αύξηση μισθών στο δημόσιο, σε συνέχεια της αύξησης του κατώτατου μισθού από 830 στα 880 ευρώ,
- την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος,
- τα κίνητρα για καινοτομία, συγχωνεύσεις και εξαγορές,
- την αυτοτελή φορολόγηση των εφημεριών των γιατρών του ΕΣΥ,
- την απαλλαγή από φόρο ασφαλίστρου συμβολαίων υγείας για παιδιά,
- την υλοποίηση του προγράμματος ΣΠΙΤΙ μου ΙΙ, καθώς και λοιπά μέτρα για το δημογραφικό και το στεγαστικό πρόβλημα.
Επιπλέον των ανωτέρω, εφαρμόζονται μέτρα ύψους €1,3 δισ., που ανακοινώθηκαν μετά την κατάθεση του προϋπολογισμού 2025, βάσει της θετικής επίδοσης του 2024 και της απόδοσης των μέτρων κατά της φοροδιαφυγής. Αυτά περιλαμβάνουν:
- Μόνιμη αύξηση του Εθνικού Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων κατά €500 εκατ.
- Μόνιμη επιστροφή ενός ενοικίου σε οικογένειες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος (κόστος €230 εκατ.)
- Μόνιμη ετήσια ενίσχυση €250 σε 1,44 εκατ. συνταξιούχους, ανασφάλιστους υπερήλικες και άτομα με αναπηρία (κόστος €360 εκατ.)
- Επέκταση απαλλαγής από φαρμακευτικές δαπάνες για χαμηλοσυνταξιούχους (κόστος €23 εκατ.)
- Επίδομα επικινδυνότητας στα στελέχη των σωμάτων ασφαλείας (κόστος €222 εκατ.)
Μέτρα κατά της φοροδιαφυγής
Η έκθεση επισημαίνει ότι η χώρα πέτυχε μείωση της φοροδιαφυγής, εφαρμόζοντας μεταρρυθμίσεις όπως:
- Διασύνδεση POS με ταμειακές μηχανές
- Πλήρης εφαρμογή της πλατφόρμας «myDATA»
- Υποχρεωτική αποδοχή ηλεκτρονικών πληρωμών
- Συναλλαγές ακινήτων μέσω ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής
- Νέο πλαίσιο για ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα για αυτοαπασχολούμενους
- Αύξηση προστίμων για χρήση μετρητών άνω των €500
- Καταβολή επιδομάτων μέσω προπληρωμένων καρτών
- Ψηφιοποίηση και αυτοματοποίηση ελέγχων από την ΑΑΔΕ
- Ψηφιακή κάρτα εργασίας με καταγραφή πραγματικών ωρών εργασίας
Η εκτιμώμενη άμεση θετική επίδραση στα έσοδα από τα κύρια μέτρα ξεπερνά τα €2 δισ. ετησίως.
Παρακολούθηση προόδου μεταρρυθμίσεων
Τέλος, στην ετήσια έκθεση προόδου περιλαμβάνεται η παρακολούθηση της εξέλιξης όλων των μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που εντάσσονται στο Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό-Διαρθρωτικό Σχέδιο (ΜΔΣ) 2025–2028.