Σε μείζον και διαρκώς διογκούμενο πρόβλημα για την ελληνική οικονομία εξελίσσονται οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου προς ιδιώτες, υπονομεύοντας τη ρευστότητα της αγοράς και πλήττοντας ιδιαίτερα μικρομεσαίες επιχειρήσεις που συνεργάζονται με το κράτος. Η εικόνα που αποτυπώνεται στα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών για τον Μάρτιο του 2025 είναι άκρως ανησυχητική: οι συνολικές κρατικές οφειλές προς ιδιώτες –συμπεριλαμβανομένων και των εκκρεμών επιστροφών φόρων– ανήλθαν στα 3,648 δισ. ευρώ.

Μόνο τον Μάρτιο, τα κρατικά «φέσια» αυξήθηκαν κατά 395 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον Φεβρουάριο, ανερχόμενα πλέον στα 2,925 δισ. ευρώ από 2,53 δισ. ευρώ. Η σωρευτική αύξηση κατά το πρώτο τρίμηνο του 2025 διαμορφώνεται στα 609 εκατ. ευρώ, σηματοδοτώντας συστημική αδυναμία του κράτους να εκπληρώσει τις βασικές του υποχρεώσεις.

Η εικόνα επιδεινώνεται περαιτέρω αν ληφθούν υπόψη οι εκκρεμείς επιστροφές φόρων ύψους 723 εκατ. ευρώ. Παρά τη συγκρατημένη μείωση σε σχέση με τον Φεβρουάριο (από 824 εκατ. ευρώ), οι εκκρεμείς και ληξιπρόθεσμες επιστροφές φόρων παραμένουν σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα, αναδεικνύοντας τη διαχρονική δυσλειτουργία στον μηχανισμό απόδοσης φορολογικών υποχρεώσεων προς τους δικαιούχους.

Το Εθνικό Σύστημα Υγείας στην κορυφή των οφειλών

Ο κλάδος της Υγείας φέρει το μεγαλύτερο βάρος των οφειλών, καθώς τα δημόσια νοσοκομεία συσσωρεύουν οφειλές που έφτασαν τον Μάρτιο τα 1,489 δισ. ευρώ. Η αύξηση είναι θεαματική: σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2024, η άνοδος ανέρχεται στα 325 εκατ. ευρώ. Τον Φεβρουάριο οι αντίστοιχες οφειλές ανέρχονταν σε 1,277 δισ. ευρώ.

Η τάση αυτή δεν είναι συγκυριακή. Από το 2019 και μετά, οι υποχρεώσεις των νοσοκομείων έχουν εκτοξευθεί: από 344 εκατ. ευρώ στα τέλη του 2019, σε 502 εκατ. το 2020, 606 εκατ. το 2021, 907 εκατ. το 2022, 1,319 δισ. το 2023 και 1,164 δισ. ευρώ στο τέλος του 2024.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επανειλημμένα εκφράσει ανησυχία για τις καθυστερήσεις στις πληρωμές των δημοσίων νοσοκομείων, τονίζοντας πως η πρακτική αυτή αποδυναμώνει την ανταγωνιστικότητα των προμηθευτών υγείας και πλήττει ιδιαίτερα τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Η Ελλάδα, μάλιστα, έχει ήδη παραπεμφθεί στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για παραβίαση της κοινοτικής οδηγίας περί έγκαιρης πληρωμής.

Η γεωγραφία των χρεών: Ποιοι φορείς χρωστούν και πόσα

Τα στοιχεία του ΥΠΟΙΚ παρέχουν λεπτομερή εικόνα για την κατανομή των κρατικών χρεών:

• Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης: Οι οφειλές μειώθηκαν ελαφρώς στα 582 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο, έναντι 604 εκατ. ευρώ τον Φεβρουάριο. Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στις καθυστερήσεις απονομής επικουρικών συντάξεων.
• Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ): Αύξηση 33% μέσα σε ένα μήνα – από 280 εκατ. ευρώ τον Φεβρουάριο σε 373 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο. Πρόκειται για μία από τις ταχύτερα αυξανόμενες πηγές κρατικών οφειλών.
• Λοιπά νομικά πρόσωπα του Δημοσίου: Καταγράφεται αύξηση από 195 εκατ. σε 227 εκατ. ευρώ. Αν και μικρότερα σε απόλυτους αριθμούς, τα ποσά αυτά συνδέονται με κρίσιμες υπηρεσίες και έργα.
• Υπουργεία: Συνολικά χρωστούν 242 εκατ. ευρώ. Ξεχωρίζει το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, με χρέη 120 εκατ. ευρώ προς ιδιώτες.

→ Διαβάστε επίσης: ΑΑΔΕ: Στο στόχαστρο τα «ακίνητα» οχήματα που κυκλοφορούν – Πρόστιμα έως 30.000 ευρώ

Φορολογικές εκκρεμότητες: Αργές επιστροφές, μεγάλα ποσά

Ανησυχία προκαλούν και οι καθυστερημένες επιστροφές φόρων. Αν και καταγράφεται σχετική μείωση από τον προηγούμενο μήνα (723 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο από 824 εκατ. ευρώ τον Φεβρουάριο), το πρόβλημα παραμένει δομικό. Οι ληξιπρόθεσμες επιστροφές άνω των 90 ημερών φτάνουν τα 316 εκατ. ευρώ. 

Από αυτά:

• 234 εκατ. ευρώ δεν έχουν επιστραφεί λόγω «εξωγενών αιτίων» – όπως η μη ανταπόκριση των δικαιούχων ή η απουσία απαραίτητων δικαιολογητικών.
• 82 εκατ. ευρώ αφορούν καθυστερήσεις χωρίς προσδιορισμένα εμπόδια.

Οι επιστροφές φόρων κάτω των 90 ημερών μειώθηκαν από 445 εκατ. σε 408 εκατ. ευρώ.

Η αγορά στενάζει από την έλλειψη ρευστότητας

Η διαρκής αύξηση των κρατικών υποχρεώσεων προς τον ιδιωτικό τομέα έχει άμεσες και έμμεσες συνέπειες στην οικονομία. Χιλιάδες επιχειρήσεις, ιδιαίτερα προμηθευτές του Δημοσίου και εργολήπτες έργων, αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ταμειακής επάρκειας. Η αβεβαιότητα και η έλλειψη εμπιστοσύνης στην αξιοπιστία του κράτους λειτουργούν ανασταλτικά για νέες επενδύσεις, ενώ επιτείνουν τις πιέσεις στον τραπεζικό δανεισμό.

Η επίλυση του προβλήματος απαιτεί άμεσες και διαρθρωτικές παρεμβάσεις. Η δημοσιονομική πειθαρχία και η ενίσχυση των μηχανισμών ταχείας αποπληρωμής οφειλών καθίστανται πλέον απαραίτητα στοιχεία για την ομαλή λειτουργία της αγοράς και την επιστροφή στην κανονικότητα.

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!