Η πρόσφατη κλιμάκωση της έντασης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, που έφτασε στα όρια της απευθείας στρατιωτικής σύγκρουσης και συνοδεύτηκε από την ενεργή εμπλοκή των ΗΠΑ, εντείνει την αβεβαιότητα στο ήδη επιβαρυμένο διεθνές περιβάλλον. Η Alpha Bank, στο εβδομαδιαίο της δελτίο, επισημαίνει ότι η συγκυρία αυτή έρχεται να προστεθεί στο αρνητικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί μετά την υιοθέτηση προστατευτικών εμπορικών πολιτικών από τις ΗΠΑ.
Το Ιράν, πέρα από τη διεθνώς αμφιλεγόμενη πυρηνική του δραστηριότητα, διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη, καθώς διαθέτει τα τρίτα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου και τα δεύτερα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο. Επιπλέον, από κοινού με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ομάν, ελέγχει τα Στενά του Ορμούζ, απ’ όπου το 2024 διήλθε το 20% της παγκόσμιας ροής πετρελαίου και LNG.
Κίνδυνος ενεργειακής κρίσης
Αν και υπάρχουν ενδείξεις αποκλιμάκωσης, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο νέας κρίσης. Ένα ενδεχόμενο κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ θα είχε σημαντικές συνέπειες: εκτόξευση των τιμών ενέργειας, αύξηση του μεταφορικού κόστους και καθυστερήσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού.
Παρότι το Ιράν έχει απειλήσει στο παρελθόν με παρεμπόδιση της διέλευσης, δεν έχει προβεί ποτέ σε μια τέτοια κίνηση υψηλού ρίσκου, καθώς θα πλήττονταν και οι ίδιες του οι εξαγωγές πετρελαίου. Αυτός είναι ίσως ο λόγος που οι χρηματοοικονομικές αγορές παρέμειναν συγκρατημένες κατά τη διάρκεια των πρόσφατων επεισοδίων.
Το 84% του πετρελαίου και το 83% του LNG που διήλθαν από τα Στενά του Ορμούζ το 2024 κατευθύνθηκαν προς την Ασία, ενώ το 90% των ιρανικών εξαγωγών πετρελαίου διοχετεύθηκε στην Κίνα.
Ενέργεια, πληθωρισμός και εμπόριο
Η τιμή του Brent, παρότι έφτασε τα 81 δολ./βαρέλι στις 23 Ιουνίου, υποχώρησε στα 67,7 δολ./βαρέλι στις 25 Ιουνίου. Αντίστοιχα, η τιμή του φυσικού αερίου μειώθηκε κατά 2%, φτάνοντας τα 35,5 ευρώ/MWh. Και οι δύο τιμές παραμένουν χαμηλότερες σε σχέση με τις αρχές του έτους, κυρίως λόγω των ανησυχιών για επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας.
Ωστόσο, μια ενδεχόμενη διατάραξη της προσφοράς ενέργειας θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέο κύμα πληθωριστικών πιέσεων, επιβαρύνοντας περαιτέρω το εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδας, κυρίως μέσω του αυξημένου κόστους εισαγωγής καυσίμων.
Πληθωρισμός στην Ελλάδα: Σταθερός αλλά υπό πίεση
Ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) διαμορφώθηκε στο 3% κατά το πρώτο πεντάμηνο του 2025, ελαφρώς χαμηλότερα σε σχέση με το 2024. Τον Μάιο, όμως, σημείωσε άνοδο στο 3,3% από 2,6% τον Απρίλιο. Κύρια πηγή πληθωριστικών πιέσεων είναι οι υπηρεσίες, οι οποίες ευθύνονται για το 80% της αύξησης του δείκτη.
Ο πληθωρισμός τροφίμων και ενέργειας παρέμεινε σχετικά σταθερός, ωστόσο αυτό ενδέχεται να αλλάξει σε περίπτωση ανόδου των τιμών ενέργειας.
Το εμπορικό έλλειμμα της χώρας διευρύνθηκε το πρώτο τρίμηνο του 2025, εν μέρει λόγω υψηλότερης οικονομικής ανάπτυξης σε σχέση με τους εμπορικούς εταίρους και της ενίσχυσης των εισαγωγών κεφαλαιουχικού εξοπλισμού για τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης.
Ένα πιθανό «μαξιλάρι» απέναντι στην επιδείνωση του ισοζυγίου καυσίμων αποτελεί το ισχυροποιημένο ευρώ έναντι του δολαρίου, εξέλιξη που ενίσχυσε την ανταγωνιστικότητα των εισαγωγών.
Η εξάρτηση της Ελλάδας από το Ιράν είναι μηδενική σε ό,τι αφορά τις εισαγωγές πετρελαίου, ενώ το εμπορικό ισοζύγιο με το Ισραήλ είναι σταθερά πλεονασματικό από το 2019. Το 2024 καταγράφηκε ιστορικό υψηλό πλεόνασμα 0,6 δισ. ευρώ, με εξαγωγές 1 δισ. ευρώ και εισαγωγές μόλις 0,4 δισ.
Τουρισμός και Ξένες Άμεσες Επενδύσεις
Μια παρατεταμένη σύρραξη στη Μέση Ανατολή θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τον ελληνικό τουρισμό:
- Άμεσες επιπτώσεις: Παρά την αύξηση κατά 30% των αφίξεων από το Ισραήλ το 2024 (621 χιλ.), αυτές αντιστοιχούν μόλις στο 1,7% των συνολικών αφίξεων. Οι ταξιδιωτικές εισπράξεις από Ισραηλινούς επισκέπτες διαμορφώθηκαν στα 419 εκατ. ευρώ.
- Έμμεσες επιδράσεις: Η αβεβαιότητα ενδέχεται να αποθαρρύνει επισκέπτες από απομακρυσμένες αγορές (ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλία), επηρεάζοντας κυρίως τον κλάδο της κρουαζιέρας.
Το 2024 υπήρξε χρονιά-ρεκόρ για την κρουαζιέρα, με 4,7 εκατ. αφίξεις (+42%) και εισπράξεις 1 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα, οι επισκέπτες από ΗΠΑ, Καναδά και Αυστραλία απέφεραν έσοδα 2,2 δισ. ευρώ, σχεδόν το 10% του συνόλου.
Το πρώτο τετράμηνο του 2025 συνεχίστηκε η θετική πορεία, με αύξηση αφίξεων κατά 5,8% και εισπράξεων κατά 10,6%.
Οι ΞΑΕ κατέγραψαν νέο ιστορικό υψηλό το 2024, φθάνοντας τα 6,8 δισ. ευρώ (+41,3% σε σχέση με το 2023). Η μέση ετήσια ροή τριπλασιάστηκε σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία.
Οι επενδύσεις από το Ισραήλ επικεντρώνονται κυρίως στον τομέα των ακινήτων, με καθαρές εισροές 122 εκατ. ευρώ το 2024 (1,8% του συνόλου).
Ωστόσο, γεωπολιτικές εξελίξεις αυτού του τύπου θα μπορούσαν να επιβραδύνουν την υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων, αυξάνοντας την αβεβαιότητα σε τομείς στρατηγικής σημασίας.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
