Μετά από τα πρόσφατα μέτρα που εφαρμόστηκαν για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης —όπως η επιστροφή ενοικίου έως 800 ευρώ το χρόνο για ενοικιαστές με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, η υποχρεωτική πληρωμή ενοικίων μέσω τραπεζών από το 2026, το πάγωμα των αντικειμενικών αξιών έως το 2028 και η διατήρηση των φοροελαφρύνσεων για ανακαινίσεις κατοικιών έως το 2026— η κυβέρνηση προετοιμάζει νέα πακέτα μέτρων που θα συνδυάζουν κίνητρα και αντικίνητρα για τους ιδιοκτήτες ακινήτων.
Στη φετινή ΔΕΘ, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να ανακοινώσει συγκεκριμένα μέτρα που έχουν στόχο να κινητοποιήσουν την αγορά της μακροχρόνιας μίσθωσης, να μειώσουν τα «κλειστά» ακίνητα και να αυξήσουν τη διαθεσιμότητα κατοικιών στην αγορά.
Φοροελαφρύνσεις στα εισοδήματα από ενοίκια
Ένα βασικό μέτρο που εξετάζεται είναι η μείωση των φορολογικών συντελεστών στα εισοδήματα από ενοίκια. Σήμερα, τα εισοδήματα μέχρι 12.000 ευρώ φορολογούνται με 15%, ενώ από 12.001 έως 35.000 ευρώ ο συντελεστής ανεβαίνει στο 35%. Η πρόθεση είναι να μειωθεί ο πρώτος συντελεστής και να δημιουργηθεί ένα ενδιάμεσο φορολογικό κλιμάκιο για τα μεσαία εισοδήματα, ώστε η φορολόγηση να γίνει πιο δίκαιη και να δοθεί κίνητρο στους ιδιοκτήτες να δηλώνουν τα πραγματικά τους εισοδήματα. Με αυτό τον τρόπο, η κυβέρνηση στοχεύει και στον περιορισμό των αδήλωτων ενοικίων που λειτουργούν «μαύρα» στην αγορά.
→ Διαβάστε επίσης: Ακίνητα: Τι αλλάζει στη φορολογία - Στο επίκεντρο κληρονομιές, μεταβιβάσεις και αγροτικές εκτάσεις
Αντικίνητρα για «κλειστά» ακίνητα
Για να αποτραπεί η παραμονή ακινήτων κλειστών, το σχέδιο προβλέπει την επιβολή αυστηρότερων μέτρων. Από το 2026, οι τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης ακινήτων που έχουν στην κατοχή τους ακίνητα θα κληθούν να πληρώνουν διπλό ΕΝΦΙΑ για αυτά που δεν χρησιμοποιούνται ή δεν ενοικιάζονται. Επιπλέον, εξετάζεται η εφαρμογή ενός φόρου αδράνειας, δηλαδή ενός επιπλέον τέλους που θα καταστήσει ασύμφορη τη διατήρηση ενός ακινήτου κενό για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Παρόμοια μέτρα εφαρμόζονται ήδη σε χώρες του εξωτερικού:
- Στη Γαλλία, για παράδειγμα, όποιος κρατά το ακίνητό του κενό για πάνω από έναν χρόνο σε μεγάλες πόλεις πληρώνει επιπλέον φόρο που μπορεί να φτάνει έως και το 34% της αξίας ενοικίασης.
- Στην Ιρλανδία, υπάρχει ετήσιος φόρος που επιβάλλεται σε όσους διαθέτουν το ακίνητό τους για ενοικίαση για λιγότερο από έναν μήνα το χρόνο.
- Στην Πορτογαλία εφαρμόζεται νόμος που υποχρεώνει την ενοικίαση ακινήτων που παραμένουν κενά πάνω από δύο χρόνια.
Χρηματοδότηση για προσιτή στέγαση
Παράλληλα, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2021-2027, η Ελλάδα προσανατολίζεται στην αξιοποίηση κοινοτικών κονδυλίων για να ενισχύσει την προσιτή στέγη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δίνει τη δυνατότητα στα κράτη-μέλη να αυξήσουν τις επενδύσεις τους στη στεγαστική αγορά με 100% χρηματοδότηση από κοινοτικούς πόρους και να λαμβάνουν προκαταβολές μέχρι και 30% του προϋπολογισμού, διπλασιάζοντας έτσι τους διαθέσιμους πόρους. Αυτό αναμένεται να ενισχύσει σημαντικά τα προγράμματα που αφορούν την ανέγερση και τη στήριξη κατοικιών για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
Περιορισμοί στις βραχυχρόνιες μισθώσεις
Για να περιοριστεί η στέρηση κατοικιών από την αγορά μακροχρόνιας μίσθωσης, το μέτρο της απαγόρευσης έκδοσης νέων αδειών βραχυχρόνιας μίσθωσης στα τρία πρώτα διαμερίσματα του δήμου Αθηναίων αναμένεται να παραταθεί έως το 2026. Εξετάζεται επίσης το ενδεχόμενο επέκτασης αυτής της απαγόρευσης και σε άλλες πόλεις όπου το πρόβλημα της στέγασης είναι έντονο και τα ενοίκια συνεχώς αυξάνονται.
Παράταση μηδενικού ΦΠΑ σε νεόδμητα
Τέλος, δρομολογείται νέα παράταση στον μηδενικό συντελεστή ΦΠΑ που ισχύει για τα νεόδμητα ακίνητα, με σκοπό να παραταθεί πέρα από το τέλος του 2025. Αυτό το μέτρο στηρίζει τις επενδύσεις στην κατασκευή νέων κατοικιών και συμβάλλει στην αύξηση της προσφοράς στην αγορά.