Η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ, όσο θελκτική κι αν ακούγεται ως εργαλείο καταπολέμησης του πληθωρισμού, από μόνη της δεν επαρκεί. Το συμπέρασμα αυτό αναδεικνύεται με σαφήνεια στη νέα μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος, που δημοσιεύεται στο τελευταίο τεύχος του Οικονομικού Δελτίου, όπου καταγράφεται ο περιορισμένος αντίκτυπος τέτοιων μέτρων στην πραγματική οικονομία, όταν δεν εντάσσονται σε ένα συνεκτικό πλαίσιο μεταρρυθμίσεων.
Όπως επισημαίνουν οι οικονομολόγοι της Τράπεζας, Γεώργιος Παλαιοδήμος και Δημήτρης Παπαγεωργίου, η αποσπασματική εφαρμογή μιας προσωρινής μείωσης του ΦΠΑ οδηγεί σε περιορισμένα και παροδικά αποτελέσματα στην τιμή του τελικού καταναλωτή. Αντιθέτως, όπως αναφέρεται στη μελέτη, η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού είναι σαφώς πιο σημαντική και διατηρήσιμη όταν η μείωση του φόρου συνοδεύεται από ευρύτερες διαρθρωτικές παρεμβάσεις, που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και μειώνουν τις στρεβλώσεις της αγοράς.
Μόνιμες μειώσεις και ανταγωνιστικότητα
Η αποτελεσματικότητα του μέτρου εξαρτάται άμεσα από τη φύση και τη διάρκεια της μείωσης: οι μόνιμες μειώσεις ΦΠΑ έχουν μεγαλύτερο θετικό αντίκτυπο, καθώς συμβάλλουν στη βελτίωση των προσδοκιών και ενισχύουν την αξιοπιστία της οικονομικής πολιτικής. Επιπλέον, οι χρόνιες μειώσεις οδηγούν σε διπλάσια μετακύλιση στις τελικές τιμές σε σχέση με τις βραχύβιες, καθώς προσφέρουν προβλεψιμότητα και μεγαλύτερη διαχειριστική σταθερότητα στις επιχειρήσεις.
Ωστόσο, ακόμα και υπό τις καλύτερες συνθήκες, η μετακύλιση του οφέλους από τη μείωση του ΦΠΑ στον τελικό καταναλωτή κινείται μόλις στο 19% έως 25% εντός ενός έτους. Το υπόλοιπο απορροφάται συχνά από τις επιχειρήσεις, που σε συνθήκες περιορισμένου ανταγωνισμού επιλέγουν να διατηρήσουν τις μειώσεις ως περιθώριο κέρδους και όχι να τις περάσουν στην τιμή του προϊόντος.
Η μελέτη φωτίζει επίσης έναν καθοριστικό παράγοντα: τον βαθμός ανταγωνισμού στην αγορά. Σε πιο ανταγωνιστικές οικονομίες, όπου υπάρχει ευελιξία τιμών και ποικιλία επιλογών, οι μειώσεις ΦΠΑ ενσωματώνονται ταχύτερα και πληρέστερα στις τιμές. Αντιθέτως, σε κλειστές, ολιγοπωλιακές αγορές με υψηλό κόστος μεταστροφής ή περιορισμένη χρήση εγχώριων εισροών, η επίδραση του μέτρου είναι αισθητά μικρότερη.
→ Διαβάστε επίσης: Ηλεκτρονική τιμολόγηση: Ερχονται φόρο-κίνητρα για ένταξη επιχειρήσεων
Αναγκαία η συνολική στρατηγική
Το γενικό συμπέρασμα της Τράπεζας της Ελλάδος είναι ξεκάθαρο: ο ΦΠΑ, ως εργαλείο οικονομικής πολιτικής, μπορεί να συμβάλει επικουρικά στον περιορισμό των πληθωριστικών πιέσεων, αλλά δεν αρκεί από μόνος του. Η χρησιμοποίησή του πρέπει να εντάσσεται σε μια συντονισμένη στρατηγική με παράλληλες μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στη μείωση των δομικών στρεβλώσεων και στη βελτίωση της λειτουργίας των αγορών προϊόντων και υπηρεσιών.
Η σημασία του ευρύτερου θεσμικού πλαισίου, η ενίσχυση της διαφάνειας, η ενδυνάμωση της εγχώριας παραγωγικής βάσης και η στήριξη του υγιούς ανταγωνισμού είναι προϋποθέσεις για την ουσιαστική αποκλιμάκωση των τιμών. Σε μια συγκυρία που ο πληθωρισμός δείχνει ανθεκτικός, παρά τη μερική αποκλιμάκωση των διεθνών τιμών ενέργειας και πρώτων υλών, η ανάγκη για συνεκτική, συντονισμένη και τεκμηριωμένη παρέμβαση καθίσταται επιτακτική.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
