Το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών στην Ελλάδα διαμορφώθηκε σε 37,1 δισ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2025, καταγράφοντας αύξηση 0,7% σε ετήσια βάση, σύμφωνα με την τελευταία ανάλυση της Alpha Bank Economic Research. Η άνοδος αυτή οφείλεται αποκλειστικά στην ενίσχυση του εισοδήματος από μισθωτή εργασία, εξέλιξη που συνδέεται με την αύξηση της απασχόλησης και των μισθών.
Αντίθετα, το λειτουργικό πλεόνασμα/μικτό εισόδημα – δηλαδή τα κέρδη από ιδιοχρησία παραγωγικών εγκαταστάσεων ή αυτοαπασχόληση – παρέμεινε αμετάβλητο, ενώ αρνητική συμβολή είχαν τα εισοδήματα από περιουσία και οι καθαρές κοινωνικές μεταβιβάσεις.
Τι στηρίζει την περαιτέρω αύξηση των εισοδημάτων
Η Alpha Bank εκτιμά ότι η ανοδική τάση του διαθέσιμου εισοδήματος θα συνεχιστεί και στο μεσοπρόθεσμο διάστημα, με τη στήριξη διαδοχικών μέτρων και οικονομικών εξελίξεων:
- Αύξηση της απασχόλησης και αποκλιμάκωση της ανεργίας, με την ΕΛΣΤΑΤ να επανεξετάζει τη μεθοδολογία μέτρησής της.
- Αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού στα 880 ευρώ από 1ης Απριλίου 2025 και «ξεπάγωμα» των τριετιών στον ιδιωτικό τομέα.
- Μέτρα του Προϋπολογισμού 2025, όπως η μείωση ασφαλιστικών εισφορών κατά μία ποσοστιαία μονάδα, η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος και η αύξηση των συντάξεων με βάση πληθωρισμό και ΑΕΠ.
- Επενδύσεις μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, που αναμένεται να ενισχύσουν την απασχόληση, την κατάρτιση και τις δεξιότητες του εργατικού δυναμικού.
- Πιθανή τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας, για αντιστάθμιση της αυξημένης φορολογικής επιβάρυνσης λόγω πληθωρισμού.
Κατανάλωση σε άνοδο, αποταμίευση σε αρνητικό έδαφος
Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, η άνοδος του εισοδήματος έχει οδηγήσει σε παράλληλη αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Ωστόσο, από το 2022 η κατανάλωση αυξάνεται ταχύτερα από το εισόδημα, με αποτέλεσμα το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών να γυρίσει ξανά σε αρνητικό έδαφος.
Η καταναλωτική πίστη ενισχύεται σταθερά από τον Μάρτιο του 2022, με τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής της να φθάνει το 5,4% τον Ιούνιο του 2025.
Σε ονομαστικούς όρους, το διαθέσιμο εισόδημα πλησιάζει τα επίπεδα του 2010, πριν από την έναρξη της οικονομικής κρίσης. Από το 2019 έως το 2024 αυξήθηκε κατά 27%, ενώ σε πραγματικούς όρους η άνοδος περιορίστηκε στο 12,3%, εξαιτίας του υψηλού πληθωρισμού μετά το 2022.
Η ψυχολογία των καταναλωτών
Παρά την ενίσχυση των εισοδημάτων, η καταναλωτική εμπιστοσύνη παραμένει εύθραυστη. Οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών επιδεινώθηκαν μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, παρουσιάζοντας στη συνέχεια έντονη μεταβλητότητα. Οι προβλέψεις για το επόμενο δωδεκάμηνο είναι μεν αρνητικές, αλλά λιγότερο απαισιόδοξες σε σχέση με το παρελθόν.
Η αντίληψη για την εξέλιξη των τιμών παραμένει σταθερά υψηλή, ωστόσο οι προσδοκίες για πιο ήπιες ανατιμήσεις στο μέλλον αφήνουν περιθώριο για συγκρατημένη αισιοδοξία. Παράλληλα, η πρόθεση για αποταμίευση και μεγάλες αγορές εξακολουθεί να κινείται σε έντονα αρνητικά επίπεδα.
Η έκθεση υπογράφεται από τον Παναγιώτη Καπόπουλο (Chief Economist), την Ειρήνη Αδαμοπούλου (Expert Economist) και τον Γεράσιμο Μουζάκη (Senior Economist) της Alpha Bank.