Η υπογεννητικότητα στην Ελλάδα δεν είναι πια ένα αφηρημένο «δημογραφικό ζήτημα» που αφορά το μέλλον ή το ασφαλιστικό σύστημα. Είναι ένα φαινόμενο με άμεσες οικονομικές, κοινωνικές και εμπορικές επιπτώσεις. Η μείωση των γεννήσεων και η γήρανση του πληθυσμού αλλάζει ριζικά το τοπίο στην αγορά και τις καταναλωτικές συνήθειες.

Μεγάλες αλυσίδες παιχνιδιών υποχρεώνονται να αλλάξουν τα είδη στα ράφια τους, ώστε να αντεπεξέλθουν στην πρόκληση της υπογεννητικότητας: περιορίζουν παιχνίδια και σχολικά και αυξάνουν είδη σπιτιού, ένδυσης και ψυχαγωγίας γαι ενήλικες.

Τα στοιχεία της μείωσης των γεννήσεων είναι δραματικά:

2023

Γεννήσεις: 71.455 

Θάνατοι : 128.101

Ισοζύγιο: - 56.646 

2024

Γεννήσεις: 68.467 

Θάνατοι : 126.916

Ισοζύγιο: - 58.449 

Το θέμα ανέδειξε η δημοσιογράφος Μαργαρίτα Αργυροπούλου στην εκπομπή «Limit Up» του OPEN, με παρουσιαστές τους Γιάννη Φώσκολο και Αντώνη Κρητικό, φωτίζοντας πώς μεγάλες επιχειρήσεις του λιανεμπορίου -που κάποτε ζούσαν αποκλειστικά από το παιδικό κοινό- προσαρμόζονται σήμερα σε μια κοινωνία που… δεν γεννά.

Δείτε από το 9:40 το βίντεο:

Στροφή των αλυσίδων στους ενήλικες

Αλυσίδες όπως το Jumbo και η AS Company, που επί δεκαετίες έχτισαν την επιτυχία τους πάνω στην παιδική αγορά -παιχνίδια, σχολικά, βρεφικά είδη- αλλάζουν στρατηγική.

Εκεί όπου μέχρι πρόσφατα κυριαρχούσαν τετράδια, κασετίνες και επιτραπέζια, σήμερα δεσπόζουν είδη σπιτιού, εποχιακά διακοσμητικά και προϊόντα ψυχαγωγίας για ενήλικες.

«Στα αποτελέσματα του Σεπτεμβρίου φάνηκε μείωση στα σχολικά είδη, λόγω της συρρίκνωσης της μαθητικής κοινότητας», ειπώθηκε χαρακτηριστικά στην εκπομπή. Ο Απόστολος Βακάκης, ιδρυτής του Jumbo, έχει μιλήσει ανοιχτά για την υπογεννητικότητα ως «τη μεγαλύτερη πρόκληση» του κλάδου.

Ο αριθμός το αποδεικνύει:

«Το 2008-2009 ο τζίρος από είδη για παιδιά προερχόταν κατά 56%. Το 2024 μειώθηκε στο 29%. Σχεδόν στο μισό».

Η αγορά, με άλλα λόγια, αλλάζει ταχύτατα. Το παιδί δεν είναι πια ο πρωταγωνιστής.

Ακόμη και πολυεθνικές που εστίαζαν στα βρεφικά προϊόντα -όπως η Nestlé και η Danone- στρέφονται τώρα σε είδη διατροφής για ενήλικες και ηλικιωμένους. Η καταναλωτική βάση μετακινείται εκεί όπου υπάρχει διευρυμένη αγορά: στις μεγαλύτερες ηλικίες.

«Ή θα βρούμε άλλα αντικείμενα, ή κάτι πρέπει να γίνει με την Ελλάδα».

 

Οι λιγότερες γεννήσεις στην ιστορία

Τα στοιχεία μιλάνε από μόνα τους.

«Ειδικά το 2024 είχαμε τις λιγότερες γεννήσεις από ποτέ: 68.467 μόνο οι γεννήσεις. Οι θάνατοι 126.916. Άρα αρνητικό ισοζύγιο πληθυσμού περίπου 56.000 άτομα. Δηλαδή, μιλάμε για απώλεια πληθυσμού σε μέγεθος μιας μεγάλης πόλης, μέσα σε ένα μόνο έτος».

Η Ελλάδα μικραίνει με ρυθμό που δεν είχε ξαναδεί στη σύγχρονη ιστορία της.

Οι «φουρνιές» των νέων συρρικνώνονται, ενώ το brain drain έχει αφαιρέσει ήδη μια ολόκληρη γενιά νέων γονιών από τη χώρα.

«Ο νέος κόσμος που έχει φύγει και τώρα κάνει οικογένειες έξω. Αλλά σίγουρα γεννάμε και λιγότερο όσοι έχουμε απομείνει στην Ελλάδα».

«Τώρα αυτή τη στιγμή τρέχουμε τα παιδιά του ’19»

Την πιο αποκαλυπτική εικόνα έδωσε η κ.Πόπη Σκάγια, Γενική Γραμματέας του Συνδέσμου Προμηθευτών Ειδών Χαρτοπωλείων.

Όπως ανέφερε:

«Όταν είχαμε 140.000 παιδιά το 1980, το να χάνεις 5.000 δεν ήταν τόσο βαρύ. Τώρα αυτή τη στιγμή «τρέχουμε» τα παιδιά που γεννήθηκαν το 2019. Είμαστε στα 84.000 παιδιά. Από αυτά, 72.000 καταγράφηκαν στα σχολεία. Άρα 12.000 παιδιά λείπουν. Αυτά τα παιδιά αυτή τη στιγμή είναι εκτός σχολείου. Τώρα, αν είναι σε δομές ή απλώς δεν πάνε σχολείο, δεν μπορώ να το διευκρινίσω, η έρευνα δεν το λέει».

Και πρόσθεσε:

Η φράση αυτή δείχνει με μια ματιά την πραγματικότητα: ολόκληρες τάξεις «εξαφανίζονται» από χρόνο σε χρόνο. Το σχολείο άλλωστε είναι το πρώτο βαρόμετρο.

Οι επιχειρήσεις αλλάζουν DNA για να επιβιώσουν

Μπροστά σε αυτή τη ραγδαία μεταβολή, οι επιχειρήσεις του κλάδου αναγκάζονται να επανεφεύρουν τον εαυτό τους.

«Είναι σημαντικό να διευρύνουμε και να διαφοροποιήσουμε την γκάμα των προϊόντων μας», είπε η Πόπη Σκάγια.

«Έχουμε μπει στα planners και τα ημερολόγια. Έχουμε μπει στη δημιουργία και στη χειροτεχνία. Και τώρα κάνουμε ένα πολύ μεγάλο βήμα στη συσκευασία και στην προσωποποιημένη εκτύπωση. Κάτι το οποίο είναι πολύ θετικό για εμάς και μας δίνει προοπτική».

Όπως εξήγησε, η διαδικασία δεν είναι εύκολη, καθώς απαιτεί επενδύσεις και εξειδίκευση, ωστόσο αποτελεί αναγκαία προσαρμογή σε μια αγορά που μεταβάλλεται.

Τα βιβλιοχαρτοπωλεία «ψηφιοποιούνται» και επεκτείνονται

Η αλλαγή αγγίζει και τα παραδοσιακά βιβλιοχαρτοπωλεία, τα οποία εξελίσσονται από μικρά «σχολικά μαγαζιά» σε μίνι πολυκαταστήματα δώρου και τεχνολογίας.

«Πλέον βλέπουμε ότι τα βιβλιοχαρτοπωλεία έχουν βάλει και “γκατζετάκια”, δώρα, μικροαντικείμενα. Δηλαδή ανοίγουν προς είδη δώρου και όχι μόνο τετράδια/μολύβια», σημείωσε η Σκάγια. Και πρόσθεσε: «Το παιχνίδι έχει χάσει πάρα πολύ γιατί έχει μπει μέσα η τεχνολογία. Το παιδί θα παίξει πλέον με γκατζετάκια».

Η πολιτική διάσταση

Η υπογεννητικότητα δεν είναι πια μόνο κοινωνικό ή οικονομικό ζήτημα. Eίναι και πολιτικό στοίχημα.

Η Πόπη Σκάγια έφερε ως παράδειγμα ευρωπαϊκή χώρα όπου «αφαίρεσαν τελείως τη φορολογία για ζευγάρια που έχουν πάνω από δύο παιδιά».

«Τα στοιχεία δείχνουν ότι το 2025 θα υπάρχει ακόμη μεγαλύτερη μείωση, μεγαλύτερη υπογεννητικότητα, λιγότερες γεννήσεις. Και φανταστείτε ότι αυτά θα τα δούμε στο σχολείο το 2030 και μετά».

Το μήνυμα είναι σαφές: το παράθυρο δράσης στενεύει.

Η μεγάλη εικόνα

Το δημογραφικό δεν είναι απλώς μια στατιστική απειλή. Είναι ένας μηχανισμός ανατροπής ολόκληρης της οικονομικής βάσης.

Όταν ένα παιχνιδάδικο γεμίζει διακοσμητικά σαλονιού, όταν ένα βιβλιοχαρτοπωλείο αντικαθιστά τα τετράδια με «γκατζετάκια», τότε η αγορά δεν ανανεώνεται - αναδιπλώνεται. Οι επενδύσεις, η κατανάλωση και οι προσδοκίες μικραίνουν μαζί με τον πληθυσμό.

Η Ελλάδα, όπως τόνισε η ίδια, βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Ή θα επανεφεύρει τα προϊόντα της και θα βρει νέες διεξόδους, ή -όπως ειπώθηκε

«Ή θα βρούμε άλλα αντικείμενα, ή κάτι πρέπει να γίνει με την Ελλάδα».

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!