Η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρά σε μία από τις σημαντικότερες παρεμβάσεις της τελευταίας δεκαετίας στο διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο, καταργόντας της απαλλαγής από δασμούς για μικροδέματα αξίας κάτω των 150 ευρώ. Η απόφαση, που υιοθετήθηκε από τους υπουργούς Οικονομικών της ΕΕ, στοχεύει στον περιορισμό της μαζικής εισροής κινεζικών προϊόντων από πλατφόρμες όπως οι Temu και Shein, οι οποίες αξιοποιούσαν επί χρόνια το καθεστώς «de minimis» για να διοχετεύουν τεράστιους όγκους προϊόντων χωρίς τελωνειακές επιβαρύνσεις.
Τι σημαίνει, όμως, αυτή η αλλαγή για τις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις και το ίδιο το μοντέλο του ηλεκτρονικού εμπορίου στη χώρα;
Η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση, που αρχικά είχε τοποθετηθεί χρονικά στο 2028, εντάσσεται στον σχεδιασμό αναμόρφωσης της τελωνειακής ένωσης. Η αθρόα εισροή μικροδεμάτων, κυρίως από την Κίνα, είχε ήδη μετατραπεί τα τελευταία χρόνια σε βασικό «πονοκέφαλο» για τις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που στα κινεζικά μεγαθήρια Temu και Shein έβλεπαν δύο ανταγωνιστές τους οποίους δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν επί ίσοις όροις.
Ενδεικτικά, σύμφωνα με στοιχεία που είχε παρουσιάσει προ μηνών η ΕΣΕΕ, ο όγκος των εισαγόμενων μικροδεμάτων είχε εκτοξευθεί σε πρωτοφανή επίπεδα, προκαλώντας πίεση στην εγχώρια αγορά και εντείνοντας τις εκκλήσεις για ευρωπαϊκή παρέμβαση. Έτσι, η ταχύτητα με την οποία αυξήθηκαν οι εισαγωγές και η πίεση των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων επιτάχυναν την πολιτική βούληση, οδηγώντας στην υιοθέτηση της μεταρρύθμισης δύο χρόνια νωρίτερα.
Από το α' τρίμηνο του 2026 η εφαρμογή
Η νέα ρύθμιση αναμένεται να τεθεί σε ισχύ από το πρώτο τρίμηνο του 2026, μέσω ενός μεταβατικού μηχανισμού που θα εγκριθεί οριστικά στο Συμβούλιο Υπουργών της 12ης Δεκεμβρίου. Το ενδιάμεσο αυτό στάδιο δίνει χρόνο στα κράτη-μέλη να αναβαθμίσουν τις τελωνειακές διαδικασίες, τα ψηφιακά συστήματα και τα σημεία ελέγχου, ενώ επιτρέπει στις πλατφόρμες να προσαρμόσουν τις διαδικασίες συμμόρφωσής τους.
Παράλληλα, σχεδιάζεται και η επιβολή τέλους επεξεργασίας για κάθε μικροδέμα που εισέρχεται στην ΕΕ - μια χρέωση που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει να οριστεί στα 2 ευρώ ανά δέμα. Η εφαρμογή του μέτρου τοποθετείται χρονικά προς το τέλος του 2026 και αναμένεται να αποτελέσει σημαντικό αντικίνητρο για παραγγελίες πολύ χαμηλής αξίας.
4,6 δισεκατομμύρια μικροδέματα το 2024
Τα στοιχεία που είχε παρουσιάσει η ΕΣΕΕ τον Ιούνιο είναι ενδεικτικά του μεγέθους του προβλήματος. Το 2024 εισήλθαν στην ΕΕ 4,6 δισεκατομμύρια μικροδέματα, αριθμός που αποτυπώνει το εύρος των ηλεκτρονικών αγορών, με το 91% των αποστολών να προέρχεται από την Κίνα, ενώ για το 2025 οι προβλέψεις ανεβάζουν τον συνολικό όγκο στα 6 δισεκατομμύρια.
Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ, Σταύρος Καφούνης, είχε υπογραμμίσει ότι «η στρέβλωση ανταγωνισμού εις βάρος των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων δεν μπορεί να συνεχιστεί» και χαρακτήρισε την απόφαση της ΕΕ «αναγκαία και κρίσιμη για την αποκατάσταση της ισορροπίας στην αγορά».
Ελλάδα: Έως 21% του e-commerce στις δύο πλατφόρμες
Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις πιο δραστήριες αγορές των Temu και Shein στην Ευρώπη, με τη μελέτη της ΕΣΕΕ να αναδεικνύει το εύρος της παρουσίας τους. Βάσει του αριθμού των εισερχόμενων μικροδεμάτων, ο ετήσιος τζίρος των δύο πλατφορμών υπολογίζεται στα 627 εκατ. ευρώ, ενώ μια δεύτερη μέθοδος, που βασίζεται στους ενεργούς χρήστες, τον προσδιορίζει στα 529 εκατ. ευρώ. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι οι πλατφόρμες καταλαμβάνουν 17,6% έως 20,9% της συνολικής ελληνικής αγοράς ηλεκτρονικού εμπορίου, η οποία αποτιμάται στα 3 δισ. ευρώ.
Με τη μέση αξία παραγγελίας να μην ξεπερνά τα 25 ευρώ, γίνεται σαφές ότι η ελληνική αγορά είναι ιδιαίτερα δεκτική στα φθηνά εισαγόμενα προϊόντα, κάτι που ενισχύεται από την επιθετική και συνεχή διαφημιστική εκστρατεία των δύο κολοσσών, οι οποίοι έχουν καταφέρει μέσα σε ελάχιστο χρόνο να διαμορφώσουν ισχυρό αποτύπωμα στην εγχώρια αγορά.
Δημοσιονομική απώλεια 56 εκατ. ευρώ
Η ανάλυση που παρέθεσε η ΕΣΕΕ εκτιμά ότι το ελληνικό Δημόσιο χάνει ετησίως 56–56,5 εκατ. ευρώ λόγω μη επιβληθέντων δασμών στα μικροδέματα των πλατφορμών.
Το ισχύον καθεστώς λειτουργούσε έτσι ως προνομιακό κανάλι εισαγωγής, επιτρέποντας στις πλατφόρμες τρίτων χωρών να δραστηριοποιούνται με σαφώς χαμηλότερο κόστος σε σύγκριση με τους ευρωπαίους εμπόρους.
Οι ευρωπαϊκές αρχές έχουν καταγράψει πληθώρα πρακτικών που χαρακτηρίζονται παραπλανητικές ή επιθετικές. Μεταξύ αυτών:
- τεχνητές εκπτώσεις με πλασματικές αρχικές τιμές,
- χρονομετρημένες προσφορές που δημιουργούν ψευδή αίσθηση επείγοντος,
- ανεπαρκής ή ασαφής ενημέρωση για πολιτικές επιστροφών,
- αλγοριθμική χειραγώγηση στη σειρά εμφάνισης προϊόντων.
Με την κατάταξή τους ως Πολύ Μεγάλες Διαδικτυακές Πλατφόρμες (VLOPs) στο πλαίσιο του Κανονισμού DSA, οι δύο εταιρείες οφείλουν πλέον να τηρούν πολύ αυστηρότερες πολιτικές και λειτουργικές υποχρεώσεις.
Ανησυχία για την προστασία δεδομένων
Επιπλέον, η μελέτη της ΕΣΕΕ αναδεικνύει σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τη χρήση και μεταφορά προσωπικών δεδομένων από τις πλατφόρμες. Πιθανές πρακτικές περιλαμβάνουν:
- μαζικό profiling,
- προσαρμοσμένη τιμολόγηση,
- μεταβίβαση δεδομένων σε τρίτες χώρες,
- εμπορική αξιοποίηση μέσω στοχευμένης διαφήμισης.
Το ζήτημα αποτελεί έναν από τους βασικούς λόγους για τους οποίους οι ευρωπαϊκοί θεσμοί εξετάζουν τρόπους ενίσχυσης της εποπτείας στο ηλεκτρονικό εμπόριο από τρίτες χώρες.
Τι σημαίνει η απόφαση για την Ελλάδα και την ΕΕ
Η κατάργηση της απαλλαγής δασμών και η επιβολή πρόσθετων τελών εισαγωγής διαμορφώνουν μια νέα πραγματικότητα για την τόσο για την ευρύτερη ευρωπαική όσο και για την ελληνική αγορά. Μένει να φανεί αν το συγκεκριμένο μέτρο θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό υπέρ των εγχώριων επιχειρήσεων, να αυξήσει τα δημόσια έσοδα και να περιορίσει τον όγκο των εισαγωγών από τρίτες χώρες ή αν κυρίως θα επιβαρύνει τους καταναλωτές που στηρίζονται στις αγορές μικρής αξίας.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
