Καμπανάκι για τη γήρανση του πληθυσμού στην Ελλάδα και άλλες χώρες που χρηματοδοτεί κτυπά η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) με την εξαμηναία έκθεσή της Transition Report 2025-26.
H έκθεση σημειώνει ότι η Ελλάδα και άλλες χώρες θα πρέπει να λάβουν μέτρα για να αποτρέψουν μία μεγάλη διαταραχή στις οικονομικές προοπτικές τους καθώς η γήρανση του πληθυσμού έχει ήδη αρχίσει να επηρεάζει αρνητικά την οικονομική ανάπτυξη.
Για την Ελλάδα, η έκθεση σημειώνει ότι η γήρανση του πληθυσμού έχει μειώσει κατά περίπου 0,3 ποσοστιαίες μονάδες την ετήσια αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της την περίοδο 2000-2023 και εκτιμά ότι η μείωση αυτή θα διπλασιασθεί σε 0,6 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως την περίοδο 2024-2050.
Μείωση του πληθυσμού και μετανάστευση
Για τις αναδυόμενες οικονομίες της Ευρώπης, η μείωση του ποσοστού των ατόμων σε ηλικία εργασίας προβλέπεται και να μειώσει αντίστοιχα την ετήσια αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά μέσο όρο σχεδόν 0,4 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως μεταξύ 2024 και 2050.
Στην Ελλάδα, η φυσική μεταβολή του πληθυσμού ήταν αρνητική στην περίοδο μετά το 1990, με τη μείωση του πληθυσμού να συγκρατείται λόγω της μετανάστευσης. Μείωση του πληθυσμού σημειώθηκε και σε άλλες χώρες των Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης και Καυκάσου (EEC).
«Ήδη σήμερα, η δημογραφική σύσταση υπονομεύει την αύξηση του βιοτικού επιπέδου και θα αποτελέσει εμπόδιο για την αύξηση του ΑΕΠ στο μέλλον», δήλωσε η επικεφαλής οικονομολόγος της EBRD Μπεάτα Τζάβορτσικ.
Οι πρώην κομμουνιστικές χώρες είπε «γερνούν πριν πλουτίσουν», με τη μέση ηλικία τους να φτάνει τα 37 χρόνια, όταν το μέσο κατά κεφαλήν ΑΕΠ τους ανέρχεται στα 10.000 δολάρια. Το αντίστοιχο ποσό ήταν τετραπλάσιο στις προηγμένες οικονομίες , όταν είχαν φτάσει σε αυτή τη μέση ηλικία τη δεκαετία του 1990.
Οι λόγοι της υπογεννητικότητας
Η έκθεση επισήμανε μια σειρά παραγόντων που οδηγούν στην πτώση του ποσοστού γεννήσεων - από τις μεταβολές των κοινωνικών προτύπων έως τη μείωση των εισοδημάτων των γυναικών από την εργασία τους λόγω της απόκτησης παιδιών.
Ενώ σχεδόν όλες οι χώρες που χρηματοδοτούνται από την EBRD δίνουν κάποια κίνητα για την αύξηση του ποσοστού των γεννήσεων, η Τζάβορτσικ είπε ότι αυτά τα μέτρα δεν έχουν επιφέρει κάποια ουσιαστική, βιώσιμη αλλαγή σε καμία χώρα.
Η μετανάστευση στο επίπεδο που απαιτείται για την αντιμετώπιση της μείωσης των γεννήσεων δεν είναι πολιτικά αποδεκτή στα περισσότερα μέρη, ανέφερε η έκθεση, και οι περισσότεροι πολίτες έχουν αμφιθυμία σχετικά με την ενίσχυση της χρήσης της Τεχνητής Νοημοσύνης για τη βελτίωση της παραγωγικότητας.
Επιμήκυνση του χρόνου εργασίας
Ο μεγαλύτερος μοχλός για να στηριχθεί η ανάπτυξη, είπε η Τζάβορτσικ, είναι να εργάζονται οι άνθρωποι για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, κάτι που θα απαιτούσε επίσης κάποια επανεκπαίδευση και, ενδεχομένως, αλλαγές στα συνταξιοδοτικά συστήματα.
«Πρέπει να ενημερώσουμε - ιδιαίτερα - τους νεότερους ψηφοφόρους, επειδή αυτοί είναι που θα επωμιστούν το βάρος των αναδιανεμητικών συνταξιοδοτικών συστημάτων.
Γερνούν και οι ηγέτες
Κανένα από τα μέτρα που μπορούν να αντισταθμίσουν τη μείωση των γεννήσεων δεν είναι πολιτικά δημοφιλές, διαπιστώνει η EBRD.
Αλλά η έκθεση διαπίστωσε ότι οι γηράσκοντες πληθυσμοί και ηγέτες τους κάνουν τα πράγματα δυσκολότερα, καθώς τάσσονται υπέρ της θωράκισης των συντάξεων και του περιορισμού της μετανάστευσης.
Σε παγκόσμιο επίπεδο οι ηγέτες είναι είναι σήμερα 60 ετών - 19 χρόνια μεγαλύτεροι από τον μέσο ενήλικα. Αυτό το χάσμα διευρύνθηκε στις αυταρχικές κυβερνήσεις σε 26 χρόνια το 2023, από 19 χρόνια το 1960.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
