Η πρόωρη αποπληρωμή μνημονιακών δανείων επανέρχεται στο προσκήνιο ως βασικός άξονας της δημοσιονομικής πολιτικής, με την κυβέρνηση να σχεδιάζει τη διάθεση επιπλέον 8,8 δισ. ευρώ το 2026 για τη μείωση του δημόσιου χρέους. Στόχος είναι τα διακρατικά δάνεια του πρώτου μνημονίου να έχουν εξοφληθεί πλήρως έως το 2031, δηλαδή δέκα χρόνια νωρίτερα από το αρχικό χρονοδιάγραμμα, σηματοδοτώντας μια επιτάχυνση της στρατηγικής απεμπλοκής από τις μνημονιακές υποχρεώσεις.
Η κίνηση αυτή εντάσσεται σε μια ευρύτερη πολιτική ενεργητικής διαχείρισης του χρέους, η οποία ήδη έχει οδηγήσει σε σημαντικά αποτελέσματα. Μέχρι σήμερα, η χώρα έχει προχωρήσει σε πρόωρες αποπληρωμές ευρωπαϊκών δανείων συνολικού ύψους άνω των 20 δισ. ευρώ, ενώ έχει μηδενίσει τις οφειλές της προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μέσω προεξόφλησης 7,9 δισ. ευρώ. Συνολικά, οι κινήσεις αυτές αφορούν ποσό περίπου 29 δισ. ευρώ και έχουν αποφέρει εξοικονόμηση τόκων που υπερβαίνει τα 3,5 δισ. ευρώ.
Χρηματοδοτικές ανάγκες και πρόγραμμα δανεισμού
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό που ανακοίνωσε ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, οι συνολικές χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας για το 2026 υπολογίζονται σε περίπου 24,7 δισ. ευρώ σε ταμειακή βάση. Από αυτά, 8,9 δισ. ευρώ αφορούν αποπληρωμές κεφαλαίου και 5,2 δισ. ευρώ την εξυπηρέτηση τόκων.
Για την κάλυψη των αναγκών, το Ελληνικό Δημόσιο σχεδιάζει να αντλήσει περίπου 8 δισ. ευρώ από τις διεθνείς αγορές ομολόγων, ποσό αυξημένο σε σχέση με το 2025. Παράλληλα, προβλέπονται έσοδα 4,2 δισ. ευρώ από πηγές όπως το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, καθώς και 618 εκατ. ευρώ από αποδόσεις συμμετοχών σε μετοχές και επενδυτικά κεφάλαια.
Η πορεία του χρέους και οι δημοσιονομικοί στόχοι
Το πρωτογενές αποτέλεσμα εκτιμάται ότι θα παραμείνει πλεονασματικό κατά 6,5 δισ. ευρώ σε ταμειακούς όρους, περιορίζοντας τις συνολικές χρηματοδοτικές ανάγκες. Σε αυτό το πλαίσιο, το δημόσιο χρέος αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω και σε απόλυτα μεγέθη, κατά 5,46 δισ. ευρώ το 2026, διαμορφούμενο στα 359,3 δισ. ευρώ.
Ως ποσοστό του ΑΕΠ, το χρέος προβλέπεται να υποχωρήσει στο 138,2% από 145,9% το 2025, με τον κυβερνητικό στόχο να είναι η πτώση κάτω από το 120% έως το 2029. Καθοριστικό ρόλο στη στρατηγική αυτή διαδραματίζει το ισχυρό ταμειακό απόθεμα του Δημοσίου, το οποίο ανέρχεται σε 44,8 δισ. ευρώ και επιτρέπει την υλοποίηση πρόωρων αποπληρωμών χωρίς προσφυγή σε νέο δανεισμό.
Μετά τα διακρατικά δάνεια, οι επόμενες υποχρεώσεις
Με την ολοκλήρωση της αποπληρωμής των διακρατικών δανείων, το βάρος μεταφέρεται στις υποχρεώσεις προς τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς στήριξης. Στο επίκεντρο βρίσκονται τα δάνεια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, ύψους 141,8 δισ. ευρώ, τα οποία λήγουν το 2070, καθώς και οι οφειλές προς τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, συνολικού ύψους 61,9 δισ. ευρώ, που αρχίζουν να εξυπηρετούνται από το 2034 έως το 2060.
Στο οικονομικό επιτελείο εξετάζονται σενάρια που θα μπορούσαν να μειώσουν περαιτέρω το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους, αξιοποιώντας τον συνδυασμό υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων και επαρκών ταμειακών διαθεσίμων. Στόχος παραμένει η σταθερή ενίσχυση της δημοσιονομικής αξιοπιστίας της χώρας και η σταδιακή αποκλιμάκωση του κόστους δανεισμού τα επόμενα χρόνια.