Τη συνολική εικόνα και τις βασικές προκλήσεις της ελληνικής οικονομίας αποτυπώνει η τελευταία έκθεση του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), το οποίο αποτελεί το συμβουλευτικό όργανο της Πολιτείας.
Στην έκθεση, το μήνυμα είναι σαφές: Η οικονομία κινείται σε σταθερή τροχιά ανάπτυξης, όμως το «πακέτο» των προκλήσεων παραμένει σύνθετο. Το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 2% στο γ΄ τρίμηνο του 2025 και η πρόβλεψη για το σύνολο του έτους τοποθετείται στο 2,1%. Η ανάπτυξη στηρίζεται στην ιδιωτική κατανάλωση, αλλά και –σε μια εξέλιξη με ιδιαίτερη σημασία– στην ενίσχυση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου, οι οποίες εμφανίζονται να αποκτούν «προωθητικό ρόλο» σε σχέση με την κατανάλωση.
Σε δημοσιονομικό επίπεδο, τα στοιχεία που αποτυπώνονται είναι εντυπωσιακά. Το πρωτογενές πλεόνασμα για το 2025 εκτιμάται στα 5,275 δισ. ευρώ, υψηλότερο από τον στόχο, ενώ το δημόσιο χρέος εμφανίζει πορεία αποκλιμάκωσης ως ποσοστό του ΑΕΠ: Από 145,9% το 2025 σε 138,2% το 2026. Παράλληλα, σημειώνονται εξαγγελίες για πρόωρες αποπληρωμές δανείων, μια εξέλιξη που συνδέεται –όπως επισημαίνεται– με τη βελτίωση της δημοσιονομικής ισορροπίας.
Ωστόσο, η εικόνα δεν είναι μονοσήμαντη. Οι πληθωριστικές πιέσεις επιμένουν –κυρίως σε τρόφιμα και υπηρεσίες– ενώ τα ενοίκια κατέγραψαν ιδιαίτερα υψηλή αύξηση το πρώτο εξάμηνο του 2025. Την ίδια ώρα, η άνοδος του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος συνεχίζεται, αλλά ο ρυθμός βελτίωσης δεν επαρκεί για να ανακτηθούν οι απώλειες της μνημονιακής περιόδου, γεγονός που επηρεάζει την καταναλωτική εμπιστοσύνη.
Ανάπτυξη με επενδύσεις - αλλά με «ουρά» αβεβαιότητας
Σύμφωνα με την ανάλυση, οι προοπτικές της εγχώριας ζήτησης παραμένουν θετικές βραχυπρόθεσμα. Η δημόσια κατανάλωση αναμένεται να ενισχυθεί ήπια, στη βάση της επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων, ενώ οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου στηρίζονται τόσο από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων όσο και από την επιτάχυνση έργων που συνδέονται με το Ταμείο Ανάκαμψης.
Παράλληλα, οι συνθήκες για ιδιωτικές επενδύσεις περιγράφονται ως ευνοϊκές, λόγω χαμηλότερου κόστους δανεισμού και κλαδικών παραγόντων (όπως ενέργεια και κατασκευές). Σε ό,τι αφορά την ιδιωτική κατανάλωση, αυτή συνδέεται άμεσα με την ισορροπία μεταξύ πληθωρισμού και ονομαστικών αυξήσεων εισοδημάτων, καθώς τα μέτρα στήριξης μισθών και η απασχόληση λειτουργούν αντισταθμιστικά στις πιέσεις των τιμών.
Στο εξωτερικό ισοζύγιο, καταγράφεται βελτίωση λόγω της υποχώρησης της δαπάνης για εισαγωγές καυσίμων, ενώ ο τουρισμός ενισχύει τις εξαγωγές υπηρεσιών. Όμως το ΚΕΠΕ προειδοποιεί ότι οι προοπτικές για εξαγωγές αγαθών υπόκεινται σε αβεβαιότητες, λόγω ασθενέστερης ευρωπαϊκής ανάπτυξης και επιπτώσεων από τους εμπορικούς δασμούς. Το ζητούμενο, όπως προκύπτει, είναι να μετατραπεί η συγκυριακή ανάσα σε δομική ενίσχυση της παραγωγικής βάσης.
Στο πεδίο του πληθωρισμού, η εικόνα είναι «μικτή». Ο πληθωρισμός κινήθηκε στο 3,1% κατά μέσο όρο το πρώτο 6μηνο του 2025, επιβραδύνθηκε το φθινόπωρο, αλλά επανήλθε στο 2,9% τον Νοέμβριο. Την ίδια στιγμή, οι αυξήσεις στα ενοίκια περιγράφονται ως από τους πιο κρίσιμους παράγοντες πίεσης, με μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 10,5% το πρώτο εξάμηνο του 2025.
Οι συνθήκες αυτές, σύμφωνα με την έκθεση, καθιστούν αναγκαίες πολιτικές που θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα της οικονομίας: Επενδύσεις, αναβάθμιση δεξιοτήτων και στοχευμένες πολιτικές τόσο για την βιομηχανία και όσο και για την καινοτομία, ώστε να ενισχυθούν τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Δημοσιονομικό «σήμα» ισχύος – Και το στοίχημα του 2026
Η αποτίμηση των δημοσιονομικών είναι από τα πιο «ηχηρά» σημεία της έκθεσης. Για το 2025, το έλλειμμα του Κρατικού Προϋπολογισμού εκτιμάται μειωμένο σε 4,459 δισ. ευρώ, έναντι στόχου 5,930 δισ. ευρώ, ενώ το πρωτογενές πλεόνασμα εμφανίζεται σαφώς βελτιωμένο. Τα καθαρά έσοδα υπερέβησαν τον στόχο, με τους φόρους να αυξάνονται λόγω περιορισμού της φοροδιαφυγής, αύξησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών, ισχυρότερων εισοδημάτων και καλύτερων τουριστικών εισπράξεων.
Για το 2026, η εικόνα επηρεάζεται από νέες παρεμβάσεις, με εκτιμήσεις που δείχνουν πλεονασματικό πρωτογενές αποτέλεσμα, αλλά και αύξηση δαπανών, κυρίως λόγω έργων του Ταμείου Ανάκαμψης και φυσικών παραλαβών εξοπλιστικών. Το κρίσιμο εδώ είναι η ισορροπία: Η διατήρηση πλεονασμάτων και η συνέχιση της αποκλιμάκωσης του χρέους, χωρίς να «αδειάσει» ο χώρος για αναπτυξιακές πολιτικές.
Στο χρέος, το ΚΕΠΕ καταγράφει μείωση όχι μόνο σε απόλυτους αριθμούς, αλλά κυρίως ως ποσοστό του ΑΕΠ, κάτι που αποδίδεται στην αύξηση του ονομαστικού προϊόντος και στη διατήρηση πρωτογενών πλεονασμάτων. Παράλληλα, αναδεικνύεται ο ρόλος της ευνοϊκής διάρθρωσης του χρέους και των εισροών του Ταμείου Ανάκαμψης.
Ωστόσο, η ίδια η έκθεση θέτει και τους όρους: Οι στόχοι του 2026 εξαρτώνται από την αντιμετώπιση κινδύνων, όπως μια παρατεταμένη γεωπολιτική κρίση ή αναζωπύρωση των τιμών ενέργειας, που θα μπορούσαν να πιέσουν ανάπτυξη και ισοζύγια.
Ο «αδύναμος κρίκος»: Διακυβέρνηση και ανταγωνιστικότητα
Η έκθεση επιμένει ότι η οικονομία έχει προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις, αλλά η βελτίωση στην ανταγωνιστικότητα παραμένει περιορισμένη. Το πεδίο που χαρακτηρίζεται ως «αδύναμος κρίκος» είναι η αποτελεσματικότητα της διακυβέρνησης, η οποία –όπως υπογραμμίζεται– αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τις επενδυτικές αποφάσεις, μαζί με ένα αποτελεσματικό και αποδοτικό δικαστικό σύστημα.
Παρά την αύξηση των άμεσων ξένων επενδύσεων, το επενδυτικό κενό δεν έχει κλείσει. Ειδική αναφορά γίνεται στη σύνθεση των επενδύσεων: Σημαντικό μέρος τους αφορά τα ακίνητα, ενώ οι πιο παραγωγικές μορφές, όπως οι greenfield investments, παραμένουν σχετικά περιορισμένες στο σύνολο.
Στο ίδιο πλαίσιο, αναδεικνύεται η ανάγκη βελτίωσης του κανονιστικού περιβάλλοντος και του κράτους δικαίου, ώστε να επιταχυνθεί η σύγκλιση με τον μέσο όρο της ΕΕ και να ενισχυθεί η παραγωγικότητα μέσω επενδύσεων υψηλής αξίας.
Το μόνιμο «αγκάθι» του ισοζυγίου
Στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών, το ΚΕΠΕ εντοπίζει μια βελτίωση το 2025 (Ιανουάριος–Αύγουστος), κυρίως λόγω πτώσης των τιμών καυσίμων. Όμως το βασικό πρόβλημα παραμένει: Το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών, ειδικά χωρίς καύσιμα και πλοία, αντανακλά –όπως σημειώνεται– την κατάσταση της παραγωγικής βάσης.
Η έκθεση σκιαγραφεί μια οικονομία που, ακόμη και όταν εξάγει, στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό σε εισαγόμενα προϊόντα και πρώτες ύλες. Έτσι, σημαντικό μέρος της αξίας που δημιουργείται δεν μένει στην Ελλάδα, αλλά καταγράφεται στο εξωτερικό. Παράλληλα, το εξαγωγικό πρότυπο της χώρας παραμένει τεχνολογικά περιορισμένο: Κυριαρχούν προϊόντα χαμηλής ή μεσαίας τεχνολογίας, ενώ τα προϊόντα υψηλότερης τεχνολογίας και προστιθέμενης αξίας εξακολουθούν να έχουν μικρό μερίδιο.
Σε αυτό το πλαίσιο, καταγράφονται και κίνδυνοι για τα επόμενα χρόνια: Brain drain, προοπτική υποχώρησης αγροτικών εξαγωγών λόγω κόστους, κλιματικών πιέσεων, αλλά και απουσία συνεκτικής εξαγωγικής στρατηγικής. Η υπηρεσιο-κεντρική οικονομία λειτουργεί αντισταθμιστικά, αλλά –όπως τονίζεται– δεν αρκεί για να καλύψει μια δομικά ελλειμματική εξωτερική ισορροπία.
Λιγότερη ανεργία, αλλά πίεση στους πραγματικούς μισθούς
Στην αγορά εργασίας, η ανεργία μειώνεται στο 8,6% (Οκτώβριος 2025), ενώ το ποσοστό απασχόλησης ανεβαίνει στο 56,2%, το υψηλότερο που έχει καταγραφεί. Παρά τη βελτίωση, η έκθεση επισημαίνει ότι η Ελλάδα παραμένει χαμηλότερα από τον μέσο όρο της ΕΕ, ενώ παραμένει έντονο το πρόβλημα των αναντιστοιχιών δεξιοτήτων και της υπερειδίκευσης.
Στο εισοδηματικό πεδίο, η εικόνα είναι πιο «γκρίζα»: Οι ονομαστικές αυξήσεις μισθών δεν μεταφράζονται απαραίτητα σε πραγματικά κέρδη, καθώς ο πληθωρισμός «ροκανίζει» την αγοραστική δύναμη. Η έκθεση αναδεικνύει ότι, παρά την αύξηση απασχόλησης και τις αυξήσεις κατώτατου μισθού τα τελευταία χρόνια, οι πραγματικοί μισθοί εμφανίζουν σχετική στασιμότητα.
Παράλληλα, αποτυπώνεται ένα περιβάλλον υψηλού κινδύνου φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού, με την Ελλάδα στο 26,9% (δείκτης AROPE), ενώ οι πιο ευάλωτες ομάδες περιλαμβάνουν μονογονεϊκές οικογένειες, ενοικιαστές, μερικώς απασχολούμενους και ανέργους. Σημαντική είναι και η παρατήρηση ότι τα φτωχά νοικοκυριά δαπανούν δυσανάλογα μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού τους σε διατροφή και στέγαση, όπου οι τιμές αυξήθηκαν περισσότερο.
Στέγαση, ενέργεια, επενδύσεις: Το κρίσιμο τρίπτυχο της επόμενης μέρας
Η αγορά ακινήτων παραμένει στο επίκεντρο. Οι τιμές συνεχίζουν ανοδικά το 2025, αν και με βραδύτερο ρυθμό, ενώ το βασικό πρόβλημα περιγράφεται ως ανισορροπία ζήτησης–προσφοράς. Τα μέτρα επιστροφής ενός ενοικίου τον χρόνο στους ενοικιαστές αξιολογούνται ως κοινωνικά στη σωστή κατεύθυνση, αλλά επισημαίνεται ότι είναι παρεμβάσεις από την πλευρά της ζήτησης, άρα δεν λύνουν από μόνες τους τη στεγαστική κρίση χωρίς ενίσχυση της προσφοράς κατοικιών.
Στον ενεργειακό τομέα, η πρόοδος στις ΑΠΕ χαρακτηρίζεται από τα σημαντικότερα διαρθρωτικά επιτεύγματα, με εγκατεστημένη ισχύ που το 2025 ξεπερνά τα 16 GW. Παρ’ όλα αυτά, το έλλειμμα υποδομών (δίκτυα, αποθήκευση, διασυνδέσεις) δημιουργεί αστάθεια τιμών και κινδύνους για την ενεργειακή ασφάλεια, ενώ η υψηλή εξάρτηση από εισαγωγές ενέργειας διατηρεί την ευαλωτότητα της οικονομίας σε διεθνείς διακυμάνσεις.
Στο χρηματοπιστωτικό πεδίο, καταγράφεται ήπια πιστωτική επέκταση και βελτίωση του περιβάλλοντος, με παράλληλη αναφορά σε πρωτοβουλίες για μετοχική χρηματοδότηση και ανάπτυξη κεφαλαιαγοράς – με το σκεπτικό ότι η υπερ-εξάρτηση από τραπεζική χρηματοδότηση περιορίζει ειδικά τις ΜμΕ και τις καινοτόμες επιχειρήσεις.
Οι μεγάλοι κίνδυνοι
Τέλος, η έκθεση κλείνει με μια λίστα κινδύνων που δεν είναι θεωρητικοί: Γεωπολιτική αστάθεια, κλιματική αλλαγή, δημογραφικό, αλλά και οι διεθνείς ανισορροπίες χρέους. Το κεντρικό πολιτικό συμπέρασμα όμως είναι ότι η παραγωγή αποτελεσμάτων οικονομικής πολιτικής συνδέεται άμεσα με τη διατήρηση οικονομικής σταθερότητας και, κυρίως, με την κοινωνική συνοχή.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
