Σε φάση ενεργοποίησης περνάει ένα από τα πλέον φιλόδοξα σχέδια φορολογικού ελέγχου της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), το οποίο θέτει στο επίκεντρο εκατομμύρια φορολογουμένους που δηλώνουν ετήσια εισοδήματα μεταξύ 10.000 και 20.000 ευρώ. Συνολικά, περισσότεροι από 2,8 εκατομμύρια πολίτες βρίσκονται ήδη στον κατάλογο αξιολόγησης της Αρχής, καθώς οι φορολογικές αρχές στοχεύουν στην αποκάλυψη εισοδημάτων που δεν έχουν δηλωθεί, αλλά υποδηλώνονται έμμεσα μέσω των πραγματικών καταναλωτικών συνηθειών.
Η επιχείρηση εστιάζει σε συστηματικές διασταυρώσεις μεταξύ δηλωθέντων εισοδημάτων και πραγματικών δαπανών διαβίωσης, με αξιοποίηση εξελιγμένων πληροφοριακών εργαλείων και ειδικών αλγορίθμων. Οι έλεγχοι θα είναι οριζόντιοι, περιλαμβάνοντας όλες τις κατηγορίες φυσικών προσώπων — από ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, έως μισθωτούς, συνταξιούχους και εισοδηματίες.
Νέο εργαλείο εντοπισμού φορολογικών αποκλίσεων
Σύμφωνα με το επιχειρησιακό σχέδιο της ΑΑΔΕ για το 2025, η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών και Προσδιορισμού Φορολογικού Κενού αναλαμβάνει την εκπόνηση ειδικής μελέτης με τίτλο: «Διασταύρωση Εισοδημάτων 10.000 - 20.000 ευρώ με Δηλωθείσες Δαπάνες». Σκοπός είναι η επιστημονική ανάλυση αποκλίσεων και η ανάπτυξη ενός ελεγκτικού πλαισίου που θα επιτρέπει στοχευμένες παρεμβάσεις με βάση αντικειμενικά κριτήρια.
Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζονται οι περιπτώσεις φορολογουμένων που, ενώ δηλώνουν περιορισμένα εισοδήματα, εμφανίζουν ετήσιες δαπάνες πολλαπλάσιες αυτών, φθάνοντας ή και υπερβαίνοντας τα 50.000, 100.000 ή ακόμη και 200.000 ευρώ. Η διάσταση αυτή γεννά εύλογα ερωτήματα ως προς την προέλευση των κεφαλαίων που καλύπτουν τις δαπάνες αυτές, και θέτει υπό αμφισβήτηση τη φορολογική ειλικρίνεια των υπόχρεων.
Πλήθος πηγών πληροφόρησης για τις Αρχές
Η ΑΑΔΕ αξιοποιεί πλέον ένα ευρύ φάσμα πληροφοριών που συγκεντρώνονται από διαφορετικές βάσεις δεδομένων, όπως:
- Συναλλαγές με χρεωστικές και πιστωτικές κάρτες
- Τόκοι τραπεζικών καταθέσεων
- Αγορές από λιανεμπόριο και αλυσίδες σούπερ μάρκετ
- Καταθέσεις και αναλήψεις σε τραπεζικούς λογαριασμούς με συνολική κίνηση άνω των 100.000 ευρώ
- Αποπληρωμή δανειακών υποχρεώσεων (στεγαστικά, καταναλωτικά, προσωπικά)
- Απόκτηση περιουσιακών στοιχείων (ακίνητα, ΙΧ οχήματα, σκάφη)
- Καταβολές ασφαλίστρων σε συμβόλαια ζωής, υγείας ή ατυχημάτων
- Δαπάνες για ιδιωτικές κλινικές και θεραπείες
- Δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία και εκπαιδευτήρια
- Καταναλώσεις ρεύματος, τηλεφωνίας και ύδρευσης με ετήσιο κόστος άνω των 1.000 ευρώ
Προσδιορισμός εισοδήματος με έμμεσες τεχνικές
Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί δεν αντιμετωπίζουν εξ αρχής τους πολίτες ως φοροφυγάδες. Ωστόσο, σε περιπτώσεις σαφών ενδείξεων ασυμφωνίας μεταξύ δηλωθέντων εισοδημάτων και δαπανών, ενεργοποιούνται έμμεσες μέθοδοι προσδιορισμού εισοδήματος. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η ανάλυση ρευστότητας, ο υπολογισμός της καθαρής θέσης, καθώς και η εκτίμηση των τραπεζικών και μετρητών ροών.
Εφόσον το σύστημα εντοπίσει μεγάλες αποκλίσεις, οι φορολογούμενοι καλούνται σε παροχή εξηγήσεων και τεκμηρίωσης. Εάν δεν προσκομισθούν επαρκή στοιχεία, ενεργοποιείται εκτιμώμενος προσδιορισμός φορολογητέου εισοδήματος, με σοβαρές δημοσιονομικές συνέπειες:
· Επιβολή φόρου 33% στη διαφορά μεταξύ δηλωθέντος και τεκμαρτού εισοδήματος
- Πρόστιμο 50% επί του επιπλέον φόρου
- Προσαυξήσεις λόγω καθυστέρησης καταβολής
Πρώτα δείγματα γραφής: 800 «ύποπτοι» με εισόδημα κάτω των 10.000 ευρώ
Οι πρώτες διασταυρώσεις που πραγματοποίησε η ΑΑΔΕ έχουν ήδη αποδώσει καρπούς. Ειδικότερα, εντοπίστηκαν περίπου 800 περιπτώσεις φυσικών προσώπων που, αν και δήλωσαν εισόδημα κάτω των 10.000 ευρώ, πραγματοποίησαν δαπάνες σαφώς δυσανάλογες με το δηλωθέν εισόδημά τους. Οι υποθέσεις αυτές βρίσκονται πλέον υπό περαιτέρω διερεύνηση, με ενδεχόμενη βεβαίωση πρόσθετων φόρων και προστίμων.
Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία εντάσσεται σε έναν ευρύτερο σχεδιασμό ψηφιακού εκσυγχρονισμού της φορολογικής διοίκησης, με στόχο τον πιο δίκαιο, στοχευμένο και αποτελεσματικό έλεγχο της φορολογικής συμμόρφωσης. Στο οπλοστάσιο της ΑΑΔΕ περιλαμβάνονται πλέον τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης, big data και μηχανικής μάθησης, οι οποίες επιτρέπουν τον εντοπισμό ανωμαλιών σε πραγματικό χρόνο, χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.