Με αιχμή τις νέες τεχνολογίες, την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης και την ανάλυση μεγάλων δεδομένων, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) κλιμακώνει την προσπάθεια περιορισμού της φοροδιαφυγής, εστιάζοντας στον έγκαιρο εντοπισμό περιπτώσεων υψηλού φορολογικού κινδύνου. Κεντρικό ρόλο αποκτούν τα προγνωστικά μοντέλα, τα οποία υπόσχονται να ανιχνεύουν φαινόμενα φοροδιαφυγής πριν αυτά καν εκδηλωθούν.
Σε ειδική εκδήλωση της ΑΑΔΕ, με τη συμμετοχή στελεχών της Αρχής αλλά και εκπροσώπων από την Ε.Ε. και τη Σουηδική Φορολογική Αρχή, παρουσιάστηκαν τα νέα «έξυπνα» εργαλεία που μπαίνουν στη διάθεση του φοροελεγκτικού μηχανισμού.
Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν:
· Πιλοτικό μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης, που θα επιτρέπει την ιεράρχηση υποθέσεων με βάση την πιθανότητα φορολογικής απόκλισης. Η κίνηση αυτή υπόσχεται πιο στοχευμένους και αποδοτικούς ελέγχους, μειώνοντας το κόστος και ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα.
· Νέο σύστημα risk analysis, το οποίο συγκεντρώνει δεδομένα από Taxis, myDATA, περιουσιολόγιο, τράπεζες, ΓΕΜΗ και ΕΦΚΑ, εντάσσοντας ενιαία κριτήρια και τυχαία δειγματοληψία, ώστε να περιορίζεται η δυνατότητα «προβλέψεων» από την πλευρά των φορολογουμένων.
· Οδηγός για ηλεκτρονικό εμπόριο και κρυπτονομίσματα, που τυποποιεί μεθοδολογίες και βήματα ελέγχου, με στόχο την αποκάλυψη αδήλωτων εισοδημάτων και αποκλίσεων στον ΦΠΑ.
Οι αλλαγές που έρχονται το 2026
Η ΑΑΔΕ, με τα έσοδα από τη φοροδιαφυγή να εκτιμάται ότι θα προσεγγίσουν τα 4 δισ. ευρώ στη διετία 2024–2025, σχεδιάζει σειρά παρεμβάσεων που αλλάζουν το τοπίο στη φορολογική συμμόρφωση:
· Επέκταση του ψηφιακού πελατολογίου, αρχικά σε κλάδους όπως οι εκδηλώσεις (γάμοι, βαπτίσεις, δεξιώσεις), μετά την εφαρμογή του σε επαγγελματίες του χώρου αυτοκινήτου.
· Ηλεκτρονική τιμολόγηση σε όλες τις επιχειρήσεις, με σταδιακή εφαρμογή ώστε να εξασφαλιστεί η ομαλή προσαρμογή. Στις 2 Φεβρουαρίου 2026 εντάσσονται υποχρεωτικά οι μεγάλες επιχειρήσεις με τζίρο άνω του 1 εκατ. ευρώ, ενώ από την 1η Οκτωβρίου 2026 το μέτρο επεκτείνεται στο σύνολο των επιχειρήσεων.
· Ψηφιακές διασταυρώσεις και απομακρυσμένοι έλεγχοι με drones, που θα παρέχουν σε πραγματικό χρόνο εικόνα και βίντεο από σημεία ελέγχου, ενισχύοντας την ικανότητα εντοπισμού παραβάσεων σε μη έκδοση αποδείξεων, λαθρεμπόριο και παραεμπόριο. Παράλληλα, η νέα Μονάδα Μαζικών Ψηφιακών Διασταυρώσεων θα αξιοποιεί τιμολόγια, βάσεις δεδομένων και ανοιχτές πηγές για την ανίχνευση ύποπτων ασυμφωνιών, με έμφαση στον ΦΠΑ και στα ψηφιακά ίχνη παράνομων συναλλαγών.
Οι κινήσεις αυτές εντάσσονται σε μια ευρύτερη στρατηγική εκσυγχρονισμού της φορολογικής διοίκησης, με στόχο την αύξηση της συμμόρφωσης, τη μείωση των απωλειών εσόδων και την καλλιέργεια μιας πιο διαφανούς επιχειρηματικής κουλτούρας. Η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης αποτελεί κομβικό βήμα, καθώς μετατρέπει τον φορολογικό έλεγχο από μια διαδικασία καταστολής σε ένα σύστημα πρόληψης, με έμφαση στον εντοπισμό κινδύνου και στην έγκαιρη παρέμβαση.