Με το ράλι των τιμών των ενοικίων να συνεχίζεται και το στεγαστικό πρόβλημα να παραμένει οξύ, η ελληνική κυβέρνηση αναζητά λύσεις που θα αυξήσουν την προσφορά ακινήτων και θα περιορίσουν την αύξηση των ενοικίων, χωρίς να επιβαρύνουν σημαντικά τον κρατικό προϋπολογισμό. Η ανισορροπία ανάμεσα στην αύξηση των ενοικίων και στα εισοδήματα των νοικοκυριών έχει αναδείξει την ανάγκη για συντονισμένες παρεμβάσεις σε νομοθετικό και χρηματοδοτικό επίπεδο.
Στο πλαίσιο αυτό, προωθούνται παρεμβάσεις -όπως έγραψε και χθες η «Η»- που στοχεύουν στην αξιοποίηση των κλειστών ακινήτων των τραπεζών, τα οποία ξεπερνούν τα 20.000. Παράλληλα, δρομολογείται το νομοσχέδιο για τις σχολάζουσες κληρονομιές, προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για τη διαχείριση και αξιοποίηση χιλιάδων ακινήτων που σήμερα παραμένουν αδρανή. Οι κινήσεις αυτές αποσκοπούν στο να ενισχυθεί η διαθέσιμη κατοικία στην αγορά και να μειωθεί η πίεση στα ενοίκια, χωρίς να απαιτείται σημαντική κρατική δαπάνη.
Συνδυασμός ανακαίνισης και ενεργειακής αναβάθμισης
Παράλληλα, στον κυβερνητικό σχεδιασμό εντάσσεται ένα νέο πρόγραμμα που θα συνδυάζει την επιδότηση της ανακαίνισης και της ενεργειακής αναβάθμισης παλαιών κατοικιών. Οι πόροι του προγράμματος θα προέλθουν από αναθεώρηση του ΕΣΠΑ 2021-2027, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη, και θα προωθηθούν προς τη στέγαση, που αποτελεί προτεραιότητα της Κομισιόν. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει πλέον τη δυνατότητα ανακατανομής των κονδυλίων με αυξημένη κοινοτική συμμετοχή έως και 90%, περιορίζοντας την εθνική συμμετοχή στο 10%, δίνοντας ουσιαστική «ανάσα» στα κράτη-μέλη για τη χρηματοδότηση έργων στέγασης.
Η ελληνική κυβέρνηση έχει προθεσμία έως τα τέλη Δεκεμβρίου για την υποβολή αναθεωρημένων σχεδίων στην Κομισιόν, ώστε να εξασφαλιστεί η έγκριση για νέα προγράμματα. Οι διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες βρίσκονται σε εξέλιξη, με την Αθήνα να επιδιώκει την ένταξη παρεμβάσεων που συνδυάζουν τη στέγαση με ενεργειακή αναβάθμιση και ανακαίνιση υφιστάμενων κατοικιών. Από το συνολικό πακέτο των 25 δισ. ευρώ του ΕΣΠΑ 2021–2027, οι ανακατανομές εκτιμάται ότι θα αγγίξουν περίπου 2,5 δισ. ευρώ, αν και ένα μέρος των πόρων έχει ήδη δεσμευθεί για συναφή προγράμματα, γεγονός που αφήνει ανοιχτό το τελικό ύψος των κονδυλίων για στεγαστική πολιτική.
Δηλώσεις του πρωθυπουργού από τη Σύνοδο Κορυφής
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, από τη Σύνοδο Κορυφής, τόνισε τον καθοριστικό ρόλο της Ευρώπης στην αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης, υπογραμμίζοντας την ανάγκη μεγαλύτερης ευελιξίας στη χρήση ευρωπαϊκών πόρων. Όπως δήλωσε, η Ελλάδα ζητά τη δυνατότητα αξιοποίησης ευρωπαϊκών προγραμμάτων όχι μόνο για ενεργειακές αναβαθμίσεις, αλλά και για γενικότερες επισκευές και παρεμβάσεις στέγασης. Παράλληλα, προανήγγειλε νέες πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση σε συνεργασία με την Κομισιόν, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι η χώρα μπορεί να βρεθεί στην πρώτη γραμμή των ευρωπαϊκών προσπαθειών για προσιτή και ποιοτική στέγη.
Περιορισμένα αποτελέσματα των υφιστάμενων μέτρων
Ωστόσο, τα μέχρι στιγμής μέτρα για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης δεν έχουν αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Η τριετής φοροαπαλλαγή για ιδιοκτήτες κλειστών ακινήτων ή ακινήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης, εφόσον αυτά διατίθενται μέσω μακροχρόνιων συμβολαίων, έχει εφαρμοστεί μόλις από 234 ιδιοκτήτες, αριθμός ιδιαίτερα χαμηλός σε σχέση με τις ανάγκες της αγοράς, όπως ανέφερε ο γενικός γραμματέας Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής, Κωνσταντίνος Γλούμης-Ατσαλάκης, στο συνέδριο Prodexpo 2025.
Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση θεωρεί κρίσιμη την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών εργαλείων χρηματοδότησης και την υιοθέτηση συμπληρωματικών πρωτοβουλιών που θα ενισχύσουν την ανακαίνιση, την ενεργειακή αναβάθμιση και τη διαθέσιμη στέγη, με στόχο την ανακούφιση των νοικοκυριών και τη σταθεροποίηση της αγοράς ενοικίων.