Προστασία για ανήλικους κληρονόμους από τα χρέη του θανόντος θεσπίζει νέα εγκύκλιος της ΑΑΔΕ, που έρχεται να ξεκαθαρίσει οριστικά τι ισχύει όταν η περιουσία που αφήνει πίσω του κάποιος περιλαμβάνει και οφειλές προς το Δημόσιο ή ιδιώτες πιστωτές.
Για πρώτη φορά καθορίζεται με σαφήνεια ότι οι ανήλικοι θεωρούνται προσωρινοί κληρονόμοι όσο διαρκεί η προθεσμία αποποίησης, μέχρι δηλαδή να αποφασίσουν – ρητά ή σιωπηρά – αν θα αποδεχθούν ή θα αποποιηθούν την κληρονομιά. Παράλληλα, το δικαίωμα αποποίησης επεκτείνεται έως και ένα έτος μετά την ενηλικίωσή τους, ώστε να μη βρεθούν αντιμέτωποι με «κρυφά» χρέη που κουβαλά η περιουσία του αποβιώσαντος.
Η εγκύκλιος προβλέπει επίσης ότι κανένας πιστωτής, συμπεριλαμβανομένου του Δημοσίου, δεν μπορεί να κινηθεί εναντίον ανηλίκων κατά το διάστημα αυτό, ούτε να επιβάλει μέτρα αναγκαστικής είσπραξης, εκτός αν η κληρονομιά κηρυχθεί σχολάζουσα. Αν όμως έχει ήδη γίνει δέσμευση ή κατάσχεση, η ΑΑΔΕ ζητά την άμεση άρση των μέτρων μόλις υποβληθεί αίτηση αποποίησης.
Με τον τρόπο αυτό, η Φορολογική Διοίκηση κλείνει ένα πολυετές κενό δικαιοσύνης, που άφηνε ανήλικους κληρονόμους εκτεθειμένους σε χρέη που δεν τους αναλογούσαν, και θέτει σαφές πλαίσιο προστασίας για το μέλλον.
Η αποποίηση και τα μέτρα προστασίας
Η αποποίηση θεωρείται άκυρη, εφόσον ο κληρονόμος έχει ήδη αποδεχθεί την κληρονομιά, ακόμη και σιωπηρά, μέσω πράξεων που δείχνουν διαχείριση ή αξιοποίηση της περιουσίας. Μέχρι να λήξει η σχετική προθεσμία, οι δανειστές – συμπεριλαμβανομένου του Δημοσίου – δεν μπορούν να στραφούν κατά των ανηλίκων, ούτε να λάβουν μέτρα αναγκαστικής είσπραξης, εκτός αν η κληρονομιά κηρυχθεί «σχολάζουσα».
Εάν έχουν ήδη επιβληθεί μέτρα δέσμευσης ή κατάσχεσης εις βάρος ανηλίκων προσωρινών κληρονόμων, αυτά οφείλουν να αρθούν μόλις ολοκληρωθεί η αποποίηση ή υποβληθεί σχετική αίτηση. Αντίστοιχα, ποσά που έχουν παρακρατηθεί (π.χ. από ενημερότητες ή αναγκαστικά μέτρα) επιστρέφονται στους δικαιούχους, με την τήρηση των διαδικασιών συμψηφισμού και ελέγχου.
Ρόλος του κράτους και ορισμός κηδεμόνα
Η ΑΑΔΕ επισημαίνει ότι, επειδή η προθεσμία αποποίησης μπορεί να διαρκέσει χρόνια, δημιουργώντας αβεβαιότητα για την τύχη της περιουσίας, οι υπηρεσίες της πρέπει να ενημερώνουν τις αρμόδιες αρχές για τον ορισμό κηδεμόνα σχολάζουσας κληρονομιάς.
Αρμόδιοι για τον διορισμό είναι ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ή ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, κατόπιν αιτήματος της Φορολογικής Διοίκησης. Μέσω του κηδεμόνα μπορεί να γίνει είσπραξη ή ρύθμιση οφειλών του θανόντος, διασφαλίζοντας τα συμφέροντα του Δημοσίου και διακόπτοντας την παραγραφή των χρεών.
→ Διαβάστε επίσης: Φορολογία: Πώς γονικές παροχές και δωρεές «σώζουν» από έξτρα φόρους – Τι να προσέξουν οι φορολογούμενοι
Ενδεικτικές περιπτώσεις
Η εγκύκλιος παραθέτει παραδείγματα για να κατανοηθεί το πρακτικό σκέλος των οδηγιών:
- Ανήλικη εγγονή οφειλέτη αποποιήθηκε την κληρονομιά πριν από την ενηλικίωσή της, εντός της νόμιμης προθεσμίας. Η αποποίηση θεωρείται νόμιμη και εμπρόθεσμη.
- Ενήλικος απόγονος, που είχε αποποιηθεί εντός ενός έτους μετά την ενηλικίωση, θεωρείται επίσης καλυμμένος χρονικά.
- Αντίθετα, όταν έχει προηγηθεί αποδοχή κληρονομιάς από τον νόμιμο εκπρόσωπο του ανηλίκου, ακόμη και με το ευεργέτημα της απογραφής, μεταγενέστερη αποποίηση δεν έχει ισχύ.
Με τη νέα εγκύκλιο, η ΑΑΔΕ επιδιώκει να θέσει σαφές και ενιαίο πλαίσιο για τις περιπτώσεις ανηλίκων κληρονόμων, εξασφαλίζοντας ότι κανένα ανήλικο πρόσωπο δεν θα επιβαρυνθεί με χρέη για τα οποία δεν φέρει ευθύνη, ενώ παράλληλα το Δημόσιο προστατεύει τα δικαιώματά του σε περιπτώσεις σχολαζουσών κληρονομιών.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
